Historia

Marcin Bielski - szesnastowieczny kronikarz

Ostatnia aktualizacja: 18.12.2019 05:40
Renesansowy historyk jest autorem pierwszej próby syntezy historii powszechnej w języku polskim. "Kronika świata wszystkiego", choć pozbawiona krytycyzmu, świadczy o dużej erudycji Marcina Bielskiego.
Audio
  • Marcin Bielski - audycja biograficzna z cyklu "Kronika niezwykłych Polaków". (PR, 18.03.2002)
Marcin Bielski
Marcin BielskiFoto: Wikimedia Commons/domena publiczna

18 grudnia 1575 roku zmarł Marcin Bielski, pisarz, historyk i dworzanin marszałka Piotra Kmity.

Kształcił się w szkole pałacowej na dworze w Wiśniczu. Brał udział w wyprawach przeciwko Tatarom i Wołochom. W 1531 roku walczył w bitwie pod Obertynem.

Długi czas mieszkał w Krakowie, centrum życia politycznego i umysłowego ówczesnej Polski. Tu zetknął się z prądami reformacji, której sprzyjał, choć sam nigdy nie zdecydował się na otwarte zerwanie z Kościołem katolickim. Tam powstały też jego pierwsze próby literackie.

Około 1540 roku Marcin Bielski opuścił Kraków i osiadł w rodzinnym majątku w ziemi sieradzkiej. Założył rodzinę. Wiódł spokojny, ziemiański żywot. Poświęcił się literaturze. Pisał moralitety, komedie i satyry.

Najważniejszym dziełem w dorobku Marcina Bielskiego pozostaje jednak "Kronika świata wszystkiego", pierwsza w Polsce historia powszechna. – To praca kompilacyjna, świadcząca o dużej erudycji autora, ale jednocześnie pozbawiona krytycyzmu. Należy jednak pamiętać, że przez długie lata była to jedyna próba całościowego ujęcia dziejów ludzkości – mówiła na antenie Polskiego Radia prof. Jolanta Choińska-Mika.

Dzieło Bielskiego jest też dowodem na istniejące wówczas zapotrzebowanie na wiedzę historyczną w polskim społeczeństwie. Drugim ważnym tekstem Marcina Bielskiego, cenionym zwłaszcza przez historyków wojskowości jest rozprawa pod tytułem "Sprawa rycerska". Opisana tu sztuka wojenna, a zwłaszcza fragmenty poświęcone problemom artylerii, pozwalają poznać stan ówczesnej wiedzy na temat techniki wojskowej.

Posłuchaj biografii Marcina Bielskiego w audycji z cyklu "Kronika niezwykłych Polaków".

mjm

 


Czytaj także

Józef Struś. Medyk sławy światowej

Ostatnia aktualizacja: 10.03.2024 05:35
Nadworny lekarz Zygmunta Augusta, burmistrz Poznania i autor słynnej pracy na temat tętna zmarł 10 marca 1568 roku.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Samuel Maciejowski. Biskup-mecenas języka polskiego

Ostatnia aktualizacja: 26.10.2023 05:35
- Nasz język polski jeszcze w połowie XVI wieku był Kopciuszkiem, był ubogą sierotą, którą na Wawel wprowadził i ukoronował biskup Maciejowski. Niechże mu za to będzie chwała na wieki – mówił Zygmunt Nowakowski na antenie Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Filip Kallimach. Włoski humanista na dworze polskich królów

Ostatnia aktualizacja: 02.05.2023 05:30
Musiał uciekać z ojczyzny przed gniewem papieża. Nowy dom znalazł nad Wisłą. Jego działalność dała początek renesansowi w Polsce.
rozwiń zwiń