Historia

Sprawa lekarzy kremlowskich. Ostatnia intryga Stalina

Ostatnia aktualizacja: 13.01.2024 05:38
Komunikat w dzienniku "Prawda" głosił: "jakiś czas temu organa bezpieczeństwa państwowego wykryły terrorystyczną grupę lekarzy, którzy poprzez szkodliwe leczenie dążyli do skrócenia życia czynnych działaczy Związku Radzieckiego".
Sowiecki ukaz z 20 stycznia 1953, nadający Lidii Timaszuk Order Lenina, za zdemaskowanie lekarzy-morderców, fot. Wikimedia Commonsdomena publiczna
Sowiecki ukaz z 20 stycznia 1953, nadający Lidii Timaszuk Order Lenina, za "zdemaskowanie lekarzy-morderców", fot. Wikimedia Commons/domena publiczna

71 lat temu, 13 stycznia 1953 roku, dziennik "Prawda" poinformował o wykryciu rzekomego spisku lekarzy kremlowskich.

Pierwszym problemem Stalina po zakończeniu II wojny światowej, poza utrwaleniem władzy politycznej na zdobytych obszarach Europy Środkowo-Wschodniej, było okiełznanie sowieckiego społeczeństwa.

Społeczeństwa, które w trudnych latach wojny, okupionych kolosalnymi stratami ludzkimi i materialnymi, zaznało nieco wolności. Wojna premiowała jednostki samodzielne i zdecydowane. Wszystko to, czego nie znosił totalitarny system stalinowski.

Zapędzenie nie tyle armii, ale społeczeństwa do koszar, za druty wielkiego łagru, jakim w istocie rzeczy był Związek Sowiecki, było pierwszym zadaniem powojennej polityki stalinowskiej.

– Ideałem Stalina były czasy reakcji za panowania Aleksandra III, jedna z najbardziej ponurych epok w historii Rosji – mówił na antenie Polskiego Radia prof. Paweł Wieczorkiewicz.


Posłuchaj
09:39 śmierć stalina___4252_97_iv_tr_0-0_99967317ee70629[00].mp3 O przygotowaniach do kolejnej wielkiej czystki opowiada prof. Paweł Wieczorkiewicz - audycja z cyklu "Dźwiękowy przewodnik po historii najnowszej - Związek Radziecki". (PR, 04.11.1997)

 

Stalin posłużył się doświadczeniami z lat 1937-1938. W sposób powolny, systematyczny rozpoczął przygotowania do kolejnej czystki. Wymagało to wymiany całych elit kierowniczych. Wymiany drogą fizycznej ich eliminacji.

Stalin pozbywał się tych funkcjonariuszy organów represji, którzy stawali się zbędni i politycznie niewygodni. W aresztach na sąd czekali pracownicy Ministerstwa Bezpieczeństwa Państwowego, z ministrem Abukumowem na czele. Osaczano Berię. Zachwianiu uległa też pozycja starej gwardii -Mołotowa, Woroszyłowa, Kaganowicza i Mikojana.

Wygodnym instrumentem, zgodnym z zapatrywaniami Stalina, okazał się antysemityzm. W partyjnej prasie i dokumentach ideologicznych zaczęto praktycznie proklamować postawy antyżydowskie. Biorąc pod uwagę, że w związku z genealogią elit bolszewickich, każdy z przywódców był w jakimś sensie z syjonistami powiązany, pozwalało to uderzyć w niemal wszystkich.

W 1952 roku w śledztwie na pierwszy plan wysunęła się sprawa "szpiegowskiej i terrorystycznej działalności lekarzy-szkodników". Była to kontynuacja procesów politycznych z końca lat czterdziestych, w których skazywano domniemanych członków "centrum szpiegowskiego w Żydowskim Komitecie Antyfaszystowskim". Pretekst do rozpętania nowej kampanii terroru.

Aresztowano najważniejszych lekarzy, związanych z medyczną obsługą Kremla. Proces miał dowieść zbrodniczego charakteru działalności lekarzy kremlowskich i istnienia żydowskiej organizacji terrorystycznej. Wobec oczywistego braku faktów zeznania wymuszono torturami. Te zaś umożliwiały rozpoczęcie śledztwa wymierzonego w ich pacjentów, sytuujących się na wyższych szczeblach władzy.

13 stycznia 1953 roku w rubryce aktualności gazety "Prawda" napisano: "jakiś czas temu organa bezpieczeństwa państwowego wykryły terrorystyczną grupę lekarzy, którzy poprzez szkodliwe leczenie dążyli do skrócenia życia czynnych działaczy Związku Radzieckiego". Redaktorzy twierdzili, że większość członków tej grupy była związana z "powołaną przez wywiad amerykański międzynarodową żydowską burżuazyjno-nacjonalistyczną organizacją (…). Śledztwo zostanie zakończone w najbliższym czasie".

5 marca 1953 roku ten potworny spektakl został przerwany. Zmarł Józef Stalin, jego główny reżyser.

Posłuchaj audycji "Dźwiękowy przewodnik po historii najnowszej" z udziałem wybitnego sowietologa prof. Pawła Wieczorkiewicza.

mjm/im

Cytaty pochodzą z książki: R. Pichoja, "Historia władzy w Związku Radzieckim 1945-1991", Warszawa 2011.

Czytaj także

Stalin wszędzie wietrzył spisek

Ostatnia aktualizacja: 11.06.2017 07:00
Dowódców Armii Czerwonej, na czele z marszałkiem Michaiłem Tuchaczewskim, oskarżono o działania wrogie wobec ZSRR i kontakty z kołami wojskowymi obcych mocarstw. Wszyscy zostali straceni.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Testament Lenina

Ostatnia aktualizacja: 04.01.2016 06:03
94 lata temu Włodzimierz Lenin sporządził testament, w którym zamieścił sugestię odsunięcia Józefa Stalina od władzy.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Kolektywizacja rolnictwa w ZSRR. "Najstraszniejsza zbrodnia masowa dokonana na własnym społeczeństwie"

Ostatnia aktualizacja: 05.01.2024 05:40
- Tym eufemistycznym terminem określa się w istocie rzeczy wymordowanie całej grupy społecznej tzw. kułaków, czyli zamożniejszych chłopów, jak cała Rosja Sowiecka długa i szeroka – mówił historyk prof. Paweł Wieczorkiewicz.
rozwiń zwiń
Czytaj także

"Operacja polska" NKWD. 86 lat temu padł rozkaz o eksterminacji 111 tys. Polaków​

Ostatnia aktualizacja: 11.08.2023 05:49
"Rozkazuję od 20 sierpnia 1937 roku rozpocząć szeroką operację prowadzącą do pełnej likwidacji terenowych jednostek Polskiej Organizacji Wojskowej i przede wszystkim jej dywersyjno - szpiegowskich i powstańczych kadr w przemyśle, transporcie, sowchozach i kołchozach" – to pierwsze słowa zbrodniczego rozkazu nr 00485 wydanego 11 sierpnia 1937 na polecenie Stalina przez Ludowego Komisarza Spraw Wewnętrznych ZSRR Nikołaja Jeżowa.
rozwiń zwiń