Zygmunt Kujawski - lekarz batalionu "Zośka"

- To było przedziwne, że młodzież wówczas żyła tylko Polską (...). Spotykałem się w trakcie mojej służby lekarskiej z rannymi i umierającymi, oni wszyscy ginęli z wielkim przejęciem, że umierają za Polskę - wspominał Zygmunt Kujawski, lekarz, który ratował żołnierzy AK, na antenie Polskiego Radia.

Żołnierze batalionu Zośka w czasie Powstania Warszawskiego, źr. Wikimedia Commons/dp

100 lat temu, 7 marca 1916 urodził się Zygmunt Kujawski, doktor nauk medycznych, żołnierz AK. 

Przyszedł na świat w Piotrkowie Trybunalskim. W młodości, jak wielu późniejszych bohaterów podziemia, należał do harcerstwa. Po zdaniu matury zaczął naukę w Szkole Podchorążych Sanitarnych w Warszawie. Pierwotnie planował studiować medycynę w Łodzi, jednak spóźnił się na egzaminy wstępne, bo... prowadził w tym czasie zajęcia na obozie harcerskim. 

Po wybuchu II wojny światowej brał udział w kampanii wrześniowej, służył jako dowódca pociągu sanitarnego. Po zniszczeniu składu w trakcie bombardowania, wycofał się na wschód, gdzie służył jako lekarz 25. pułku piechoty. 

Po klęsce wrześniowej zaczął pracę w warszawskim Szpitalu Ujazdowskim. To wówczas nawiązał pierwsze kontakty z konspiracją.

Z uwagi na harcerską przeszłość, został skierowany do szkolenia sanitariuszek (wśród których wiele było harcerek). Wkrótce został przeniesiony do Kedywu, co miało związek z wnioskami, jakie wyciągnięto po Akcji pod Arsenałem. Uznano wówczas, że akcje podziemia mają zbyt małe zaplecze medyczne.

Został przydzielony do batalionu "Zośka". Brał udział w kilku akcjach zbrojnych, opatrując rannych żołnierzy. Posłuchaj wspomnień Zygmunta Kujawskiego o akcjach zbrojnych, w których brał udział, w tym o akcji, w której zginął Tadeusz Zawadzki "Zośka".

Brał udział w Powstaniu Warszawskim. Po upadku zrywu dostał się do niemieckiej niewoli, tam nadal opiekował się żołnierzami "Zośki". Po wojnie kontynuował praktykę lekarską.

Zmarł 16 sierpnia 1996. Był bardzo szanowany przez kolegów z jednostki. Wielu z nich zawdzięczało mu życie. 

bm