Historia

Stefan Banach. Matematyczny samouk

Ostatnia aktualizacja: 31.08.2022 05:35
Nigdy nie ukończył studiów, a matematyki nauczył się sam. Stefan Banach, jako autor ponad 60 prac naukowych i twórca wielu twierdzeń, w sposób fundamentalny wpłynął na wiele działów tej królowej nauk.
Pomnik Stefana Banacha w Krakowie
Pomnik Stefana Banacha w KrakowieFoto: Wikimedia Commons/domena publiczna

3 sierpnia 1945 roku zmarł wybitny matematyk Stefan Banach.

Posłuchaj
27:38 profesor stefan banach___f 39601_tr_0-0_117166091e4fe10d[00].mp3 Stefan Banach - sylwetka wybitnego matematyka w audycji Krystyny Mar. (PR, 25.04.1987)

Ukończył gimnazjum klasyczne, w którym doskonale poznał łacinę i grekę. Później zwykł mawiać, że to logika, precyzja i doskonałość gramatyki łacińskiej uczyniły z niego matematyka. O programie matematyki w szkole wyrażał się jak najgorzej. Twierdził, że przypominała używanie bagnetu zamiast wykałaczki.

Niemniej ów nielubiany program szkolny miał w przysłowiowym małym palcu. Sam przyswoił sobie elementy matematyki wyższej, której arkana odkrywał w języku francuskim. Do dziś pozostaje zagadką, skąd znał wówczas ten język.

W 1910 roku Stefan Banach zdał maturę. Studiów nie ukończył. Mimo to w wieku 29 lat był już asystentem na Politechnice Lwowskiej, a także otrzymał stopień doktora. W 1928 roku uzyskał tytuł profesora zwyczajnego Uniwersytetu Lwowskiego, będąc już od trzech lat członkiem Akademii Umiejętności.              

Wykładał doskonale, nigdy nie gubił się w szczegółach. Nie lubował się w dociekaniach logicznych, choć rozumiał je doskonale. Nie pociągały go także praktyczne zastosowania matematyki, choć z pewnością mógłby się nimi zająć.

Wybuch II wojny światowej zastał prof. Banacha na dworcu w Kijowie. Powrócił do Lwowa, gdzie w czasie okupacji niemieckiej, pozbawiony możliwości pracy w zawodzie, był karmicielem wszy. Taka praca dawała skuteczną ochronę przed niemieckimi represjami.

Po zajęciu Lwowa przez Sowietów wrócił na uniwersytet. Jednak uczonego zawiodło zdrowie. 31 sierpnia 1945 genialny matematyk umarł na raka oskrzeli.

mjm

Czytaj także

82. rocznica niemieckiego mordu na lwowskich profesorach

Ostatnia aktualizacja: 04.07.2023 05:40
Na Wzgórzach Wuleckich hitlerowcy rozstrzelali przedstawicieli polskich elit intelektualnych. Zginęło 25 profesorów lwowskich wyższych uczelni oraz 18 członków ich rodzin, przyjaciół i znajomych. Egzekucja została przeprowadzona w nocy z 3 na 4 lipca 1941. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Genialny kryptolog. Jak Marian Rejewski złamał kod Enigmy

Ostatnia aktualizacja: 13.02.2024 05:50
Dziś mija 44. rocznica śmierci Mariana Rejewskiego, człowieka, który przyczynił się do złamania niemieckiego szyfru Enigmy, genialnego matematyka i kryptologa, żołnierza, pracownika Biura Szyfrów Sztabu Głównego Wojska Polskiego, projektanta bomby kryptologicznej.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Henryk Zygalski. Matematyk w służbie wywiadu

Ostatnia aktualizacja: 15.07.2023 05:50
Złamanie szyfru niemieckiej "Enigmy" uznawane jest za jedno z wydarzeń rozstrzygających wynik II wojny światowej. - Gdyby Polacy tego nie zrobili, aliantom może by to się z czasem udało, ale wcześniej ponosiliby katastrofalne straty – mówi Łukasz Kubacki z Muzeum Historii Polski.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Hugo Steinhaus. Geniusz matematyczny

Ostatnia aktualizacja: 14.01.2024 05:50
- To był jeden z 10 najwybitniejszych matematyków na świecie, a do tego człowiek renesansowy, o szerokich zainteresowaniach – mówiła w Polskim Radiu Ruta Czaplińska, sekretarka profesora od 1957 do 1972 roku. Dziś mija 137. rocznica urodzin wybitnego naukowca.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Józef Maria Bocheński. "Walka między mądrością a głupotą odbywa się wewnątrz nas"

Ostatnia aktualizacja: 30.08.2023 05:40
- Postępuj tak, abyś długo żył i dobrze ci się powodziło – głosi pierwsze przykazanie z "Podręcznika mądrości tego świata" ojca Józefa Marii Bocheńskiego. – Mądrość polega na tym, żeby żyć tak, aby życie w każdej chwili miało sens, a życie ma sens pod dwoma warunkami – pierwszy, jeśli człowiek do czegoś dąży, ma cel, a drugi – jeśli używasz chwili – mówił w wywiadzie dla Polskiego Radia.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Prof. Marcinkiewicz - genialny matematyk zamordowany w ZSRR

Ostatnia aktualizacja: 02.04.2019 19:47
30 marca minęła 109 rocznica urodzin prof. Józefa Marcinkiewicza genialnego matematyka z Uniwersytetu Wileńskiego. Inny wybitny polski matematyk prof. Antoni Zygmund napisał o nim, że "…mimo krótkiego okresu swojej działalności matematycznej pozostawił on trwały ślad na Matematyce…".
rozwiń zwiń
Czytaj także

Stanisław Ulam. Ojciec chrzestny bomby wodorowej

Ostatnia aktualizacja: 13.05.2023 05:40
Był jednym z genialnych matematyków tworzących tzw. szkołę lwowską. W latach 30. wyjechał do Stanów Zjednoczonych, gdzie jako naukowiec odniósł spektakularne sukcesy. Brał udział w Projekcie Manhattan, którego celem było stworzenie bomby atomowej. Wierzył, że najstraszliwsza z broni dostępnych człowiekowi odstraszy ludzkość przed popadaniem w kolejne konflikty.
rozwiń zwiń