Historia

Symon Petlura. Niespełniona nadzieja Ukrainy

Ostatnia aktualizacja: 22.05.2023 05:35
Dziś Petlura uważany jest za ukraińskiego bohatera narodowego, jest to jednak postać kontrowersyjna z punktu widzenia samych Ukraińców. Dlaczego?
Przywódca Ukraińskiej Republiki Ludowej Symon Petlura.
Przywódca Ukraińskiej Republiki Ludowej Symon Petlura.Foto: Wikipedia/domena publiczna

Kontrowersyjny bohater

Petlura urodził się w Połtawie, 22 maja 1879 roku, w rodzinie, w której kultywowane były tradycje kozackie. W młodości wstąpił do prawosławnego seminarium, został jednak z niego wyrzucony za zbyt radykalne poglądy.

- Są liczne analogie w jego życiu z życiem Piłsudskiego. Pierwsza jest taka, że Petlura przesuwał się na prawo w Ukraińskiej Rewolucyjnej Partii, a więc, tak jak Piłsudski, na skrzydło narodowe – wyjaśniał prof. Adam Dobroński w programie z cyklu "Dźwiękowy przewodnik po historii najnowszej - Ukraina".

Posłuchaj audycji poświęconych postaci Symona Petlury. Dla jednych bohater narodowy, dla innych postać kontrowersyjna. Co powoduje tak skrajny odbiór tej postaci?

Posłuchaj
08:25 symon petlura___2515_98_iv_tr_0-0_1031482032c7c009[00].mp3 Audycja Andrzeja Sowy z cyklu "Dźwiękowy przewodnik po historii najnowszej - Ukraina". (PR, 11.09.1998)

 

Na Kijów

Mowa o sojuszu, który doprowadził do wyprawy kijowskiej rozpoczętej 25 kwietnia 1920. Połączone siły Polski i Ukraińskiej Republiki Ludowej, przewodzonej przez Petlurę, ruszyły wówczas na Kijów, odbierając go niemal bez walki Armii Czerwonej. Wyprawa załamała się jednak wskutek kontrofensywy wojsk bolszewickich i niewielkiego poparcia ze strony samych Ukraińców. 

- Dla wielu Ukraińców wejście wojsk Piłsudskiego było powrotem "panów" – oceniał prof. Włodzimierz Mędrzecki, który w audycji Andrzeja Sowy z cyklu "Na historycznej wokandzie" wcielił się w rolę oskarżyciela Petlury.

Kliknij w obrazek i dowiedz się, jaki był przebieg wojny polsko-bolszewickiej:

src=" //static.prsa.pl/18c6af74-3478-4b75-bc41-37b63c3bea80.file"

Nastrojów nie poprawiał fakt, że kilka miesięcy wcześniej toczyła się wojna polsko-ukraińska o Kresy. Kończący wojnę polsko-bolszewicką traktat ryski pogrzebał nadzieje na powstanie niepodległej Ukrainy, zaś samego atamana postawił w trudnej sytuacji.

Petlura ukrywał się w Polsce przez trzy lata. Po tym czasie wyemigrował do Paryża. To tam dosięgnęła go kula zamachowca.


Posłuchaj
14:42 symon petlura___3372_01_iv_tr_0-0_1081113532c6f268[00].mp3 Spór o postać Symona Petlury prowadzą w audycji Andrzeja Sowy z cyklu "Na historycznej wokandzie" prof. Włodzimierz Mędrzecki i dr hab. Grzegorz Motyka. (PR, 19.09.2001)

 

Zamach na Petlurę

25 maja 1926 roku zamachowiec Szolem Szwarcbard zamordował Symona Petlurę, ukraińskiego atamana, przywódcę Ukraińskiej Republiki Ludowej. Szwarcbard zeznawał potem przed sądem, że zamach był aktem zemsty za pogromy dokonywane na Żydach na Ukrainie. 

- Pogromy były wynikiem nastawienia do Żydów, którzy byli postrzegani jako sympatycy bolszewizmu. Były one dziełem kilku sił: dokonywali ich Biali (przeciwnicy bolszewików - przyp. red.) Rosjanie Denikina, atamanowie ukraińscy, dokonywali ich agitatorzy bolszewiccy, żeby skompromitować niepodległą Ukrainę – zaznaczał prof. Andrzej Chojnowski w audycji Sławomira Szofa z cyklu "Postacie XX wieku".


Posłuchaj
28:04 symon petlura, ataman wojsk wielkiej ukrainy 1918-1920___1714_03_iv_tr_0-0_1081409832c846cd[00].mp3 Audycja Sławomira Szofa z cyklu "Postacie XX wieku" poświęcona postaci Symona Petlury. (PR, 5.03.1995)

 

Dziś wiadomo, że najprawdopodobniej zamachowiec działał z inspiracji radzieckiego wywiadu OGPU. Data zamordowania Petlury też nie była przypadkowa.

- Zamach miał miejsce kilka dni po przewrocie majowym. Powrót Piłsudskiego do władzy przeraził Moskwę, która uważała, że Piłsudski wznowi politykę popierania Ukrainy – wyjaśniał historyk.

bm

Czytaj także

Wojna polsko-ukraińska 1918-1919

Ostatnia aktualizacja: 01.11.2020 05:35
Trwający osiem miesięcy konflikt między odrodzoną Rzeczpospolitą, a dążącymi do niepodległości Ukraińcami położył się cieniem na stosunkach między oboma narodami w okresie II RP.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Tadeusz Rozwadowski. Współautor sukcesu bitwy warszawskiej

Ostatnia aktualizacja: 18.10.2023 05:46
Był jednym z najwybitniejszych dowódców dwudziestolecia. Po zwycięskiej bitwie warszawskiej, drogi jego i Józefa Piłsudskiego rozeszły się. Generał i Marszałek stanęli po przeciwnych stronach barykady podczas zamachu majowego.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Układ Piłsudski-Petlura. Razem przeciwko bolszewikom

Ostatnia aktualizacja: 21.04.2023 06:00
103 lata temu Polska podpisała porozumienie z Ukraińską Republiką Ludową. Dokument ustalał granicę między państwami, a jego dopełnieniem była konwencja zakładająca wspólną walkę przeciwko zagrożeniu ze strony Armii Czerwonej. Dla Marszałka był to jeden z fundamentów jego planu budowy nowego ładu w Europie Środkowej.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Traktat ryski. Prof. Kornat: prowadziliśmy dyplomację eksperymentalną

Ostatnia aktualizacja: 18.03.2024 05:58
- W Rydze wynegocjowaliśmy tyle, ile się dało w ówczesnych warunkach. Nigdy nie jest tak, że jedna strona osiąga sto procent założonych celów. Pokój był kompromisowy - oceniał traktat ryski prof. Marek Kornat, sowietolog, historyk z Polskiej Akademii Nauk i Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Bitwa Warszawska. Ukraiński sojusznik w przełomowych dniach

Ostatnia aktualizacja: 15.08.2023 05:40
Armia Ukraińskiej Republiki Ludowej była największą siłą sojuszniczą Polski w wojnie 1920 roku. Ignacy Daszyński, wówczas wicepremier, mówił, że postawa Ukraińców w czasie wojny polsko-bolszewickiej jest "prawdziwym dowodem przyjaznych stosunków obu narodów, które walczą w imię haseł sprawiedliwości i wolności".
rozwiń zwiń