Historia

Matka Matylda Getter - zakonnica, która ratowała Żydów

Ostatnia aktualizacja: 09.08.2018 09:00
Matka Matylda Getter była przełożoną warszawskiej prowincji Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi. Dzięki jej działaniom oraz zaangażowaniu sióstr ze Zgromadzenia, w czasie okupacji niemieckiej udało się uratować życie ponad 750 Żydów, głównie dzieci. 
Audio
  • Matka Janina Kierstan: Matylda Getter była skromną osobą
  • Prezes IPN Jarosław Szarek: trzeba głośno mówić o niezwykłych dokonaniach matki Matydly Getter
Matka Matylda Getter
Matka Matylda GetterFoto: Instytut Pamięci Narodowej

Uroczystości poświęcone matce Matyldzie Getter (1870-1968) odbyły się 8 sierpnia 2018 roku. Na Cmentarzu Powązkowskim, gdzie spoczywa zmarła przed 50 laty siostra Getter, została odsłonięta nowa tablica nagrobna.

German Death Camps - zobacz serwis edukacyjno-społeczny

Obecny na uroczystości prezes Instytutu Pamięci Narodowej Jarosław Szarek powiedział, że trzeba dziś głośno mówić o jej niezwykłych dokonaniach. Zaznaczył, że wraz z Ireną Sendlerową i rodziną Ulmów, matka Getter powinna stać się symbolem pomocy Żydom. - To początek naszej wspólnej drogi, by to nazwisko i dzieło sióstr było znane w Polsce i za granicą - dodał prezes Szarek.

- Ratowanie Żydów to była ogromna współpraca, nie tylko między siostrami, ale także z osobami świeckimi i instytucjami – mówiła siostra dr Teresa Antonietta Frącek.

Matylda Getter, dzięki rozbudowanej sieci sierocińców kierowanych przez Zgromadzenie, prowadziła szeroką akcję ukrywania żydowskich dzieci z warszawskiego getta. Swoim współpracowniczkom wydała proste zalecenie: "Nikogo nie wydać, nikogo nie zdradzić. Jeżeli ktoś przychodzi na nasze podwórze i prosi o pomoc to, w imię Chrystusa, nie wolno nam odmówić".

W 1942 matka Getter zadecydowała, że Zgromadzenie przyjmie każde potrzebujące dziecko z getta. Dzięki polskim franciszkankom udało się ocalić kilkaset osób skazanych na zagładę, w większości narodowości żydowskiej. Matylda Getter współpracowała również z Polskim Państwem Podziemnym, zaangażowała się też w wystawianie nowych dokumentów dla osób ściganych przez Niemców. Wspierała ludność cywilną podczas Powstania Warszawskiego.

Jednym z żydowskich dzieci, które uratowała matka Matylda Getter wraz z innymi siostrami ze Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi, była Lea Balint. W czasie wojny ukrywano ją w klasztorze w Brwinowie.  – Klasztor był dla mnie rajem w piekle – wspominała po latach ocalała Lea Balint.

- Szacujemy, że siostry uratowały życie ponad 750 osób. Uważały one, że ratowanie drugiego człowieka jest obowiązkiem sumienia, to jest też podanie ręki temu, któremu grozi śmierć – tłumaczyła siostra dr Teresa Antonietta Frącek.

W 1985 roku matka Matylda Getter otrzymała medal Sprawiedliwy wśród Narodów Świata. Po niej medal otrzymało jeszcze sześć sióstr ze Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi.

Według słów obecnej przełożonej generalnej Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi, matki Janiny Kierstan, matkę Matyldę Getter prócz odwagi cechowała niezwykła skromność. - Nie mówiła wiele o swej odważnej, gigantycznej działalności podejmowanej na wielu odcinkach życia okupacyjnego - zaznaczyła matka Janina Kierstan. Była to pomoc Żydom, Polakom, osieroconym dzieciom czy osobom zaangażowanym w działalność konspiracyjną przeciwko Niemcom.

W Domu Prowincjalnym Zgromadzenia przy ulicy Hożej poświęcono kamień węgielny pod budowę Muzeum Ratowania Dzieci Żydowskich im. matki Matyldy Getter.

Na dziedzińcu Domu Prowincjalnego Zgromadzenia przy ul. Hożej 53 można także obejrzeć wystawę plenerową poświęconą matce Matyldzie.