Historia

Tadeusz Góra. Legenda światowego pilotażu. W czasie II wojny światowej wykonał 883 loty

Ostatnia aktualizacja: 19.01.2024 05:45
Był pierwszym Polakiem i drugim pilotem na świecie, który otrzymał najbardziej prestiżową Złotą Odznakę Szybowcową z trzema diamentami.
Rozdanie nagród za najlepsze wyniki w sporcie lotniczym za rok 1938 w Aeroklubie RP w Warszawie. Wiceminister komunikacji Aleksander Bobkowski wręcza pilotowi szybowcowemu Tadeuszowi Górze puchar ufundowany przez ministra komunikacji Juliusza Ulrycha za najdłuższy przelot (według opisu w Ilustrowanym Kurierze Codziennym nr 326 z 25.11.1938)
Rozdanie nagród za najlepsze wyniki w sporcie lotniczym za rok 1938 w Aeroklubie RP w Warszawie. Wiceminister komunikacji Aleksander Bobkowski wręcza pilotowi szybowcowemu Tadeuszowi Górze puchar ufundowany przez ministra komunikacji Juliusza Ulrycha za najdłuższy przelot (według opisu w "Ilustrowanym Kurierze Codziennym" nr 326 z 25.11.1938)Foto: Narodowe Archiwum Cyfrowe

19 stycznia 1918 roku w Krakowie urodził się Tadeusz Góra, pilot dywizjonów myśliwskich Polskich Sił Zbrojnych w Wielkiej Brytanii, legenda polskiego lotnictwa szybowcowego, instruktor, trener.

Jego ojcem był Jan Góra, zawodowy żołnierz, uczestnik walk w Legionach Polskich, po I wojnie światowej przydzielony do pracy w 53 Pułku Piechoty Strzelców Kresowych w Stryju (dzisiejsza Ukraina). To w Stryju mały Tadeusz skończył szkołę powszechną. Do gimnazjum chodził w Zamościu i Nowym Targu, tam, gdzie przenosiła się cała rodzina w związku z pracą ojca.


Posłuchaj
00:22 Wspomnienie o Tadeuszu Górze.mp3 Tadeusza Górę wspomina jego przyjaciel Tadeusz Chwałczyk, dziennikarz, autor książek i filmów z dziedziny lotnictwa. (PR, 4.01.2010)

 

Szybowce były jego pasją

Od 1933 roku państwo Górowie mieszkali w Wilnie. W wileńskim aeroklubie w czerwcu 1934 roku swoją przygodę z szybowcami rozpoczął Tadeusz. Szkolenie doskonalące odbył w Szkole Szybowcowej w Bezmiechowej (wieś po Leskiem na Podkarpaciu). To tu w Bezmiechowej Górnej w lutym 1928 roku – dzięki zabiegom studentów Politechniki Lwowskiej – założona została szkoła szybowcowa Aeroklubu Lwowskiego. I to tu ,13 maja 1937 roku, Tadeusz Góra wykonał m.in. lot czasowy na szybowcu, trwający 18 godzin, a w trzy miesiące później zwyciężył w V Krajowych Zawodach Szybowcowych.

Szybowiec PWS-101/Z. Rok 1938
Szybowiec PWS-101/Z. Rok 1938

Pierwszy na świecie z medalem Lilienthala

Jego lot 18 maja 1938 roku na szybowcu PWS-101 z Bezmiechowej Górnej do Solecznik Małych koło Wilna uznano za najlepszy wyczyn szybowcowy 1938 roku. Na owe czasy było to tak niewiarygodne osiągnięcie, że spotkało się z uznaniem Międzynarodowej Federacji Lotniczej. Tadeusz Góra za swój wyczyn jako pierwszy pilot szybowcowy na świecie otrzymał medal Lilienthala, przyznany 8 stycznia 1939 roku. Medal do dziś jest najbardziej prestiżową nagrodą w szybownictwie.

- Przed wojną to były najlepsze na świecie szybowce – PWS-101, już oblatywałem PWS-102. Był już plan na szybowiec PWS-103 akrobacyjny. Gdyby się wojna opóźniła chociaż trochę, to myśliwski Jastrząb dorównywałby i Messerschmittom, i Spitfire’om. Mając taki sprzęt, Polacy daliby sobie radę z Niemcami - mówił Tadeusz Góra w rozmowie z Polskim Radiem po premierze filmu dokumentalnego "Dziennik pilota Góry" w lutym 2007 roku.


Posłuchaj
03:16 Tadeusz Góra - premiera filmu.mp3 - Sukces zawodowy to, że mogłem wziąć udział w II wojnie światowej. To było dla każdego Polaka marzeniem – mówił Tadeusz Góra po premierze filmu dokumentalnego "Dziennik pilota Góry". (PR, 3.02.2007)

 

Wybuch II wojny światowej zastał go w szkole szybowcowej w Polichnie. Razem z grupą kolegów ewakuował się do Łucka, gdzie aresztowali go Rosjanie. Udało mu się uciec, przedostał się do Wilna do rodziców, a stamtąd uciekł na zachód przez Szwecję do Francji.

Bitwa o Anglię - zobacz serwis specjalny

Po kapitulacji Francji z bazy w Lyonie został ewakuowany do Anglii. W sierpniu 1940 roku przydzielono go do brytyjskiej jednostki lotniczej, skąd po przeszkoleniu trafił do myśliwskiego Dywizjonu 316. W jego składzie odbył swój pierwszy lot bojowy w listopadzie 1940 roku.

W czasie II wojny światowej wykonał 883 loty. Służbę zakończył w stopniu polskiego porucznika i angielskiego kapitana. Wielokrotnie nagrodzony najwyższymi odznakami wojskowymi – polskimi i brytyjskimi, w tym Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari i trzykrotnie Krzyżem Walecznych.

Pierwszy z trzema diamentami

Do Polski wrócił w 1948 roku. Zaczął pracować jako instruktor w Szkole Szybowcowej Żar niedaleko Żywca. Rok później zdobył Złotą Odznakę Szybowcową i dołączył do elitarnej dwójki polskich pilotów wyróżnionych wcześniej tą nagrodą.

Na światowe podium wspiął się po raz drugi w 1950 roku, kiedy to wykonał tzw. lot wysokościowy na 5,038 metrach. Za dokonanie tego (po dwóch przedwojennych przelotach) otrzymał Złotą Odznakę Szybowcową z trzema diamentami. Był pierwszym Polakiem i drugim pilotem na świecie, który zdobył komplet diamentów szybowcowych.

Od 1957 roku znowu zaczął latać w lotnictwie wojskowym, tym razem na samolotach odrzutowych. W 1964 roku odbył swój najdłuższy przelot szybowcowy – 630 km.

Na emeryturę przeszedł w 1972 roku jako podpułkownik pilot I klasy. Po raz ostatni zasiadł za sterami samolotu w wieku 69 lat.

Zmarł w Świdniku i tam znajduje się jego grób. 

im

Czytaj także

Stanisław Skalski legendą stał się za życia. Mówili o nim "latająca śmierć"

Ostatnia aktualizacja: 12.11.2023 06:00
Stanisław Skalski zasłynął w czasie bitwy o Anglię. Dwa razy cudem uniknął śmierci. Zmarł wiele lat po zakończeniu II wojny światowej, 12 listopada 2004 roku. Był asem lotnictwa i bohaterem Bitwy o Anglię. Koledzy piloci mówili, że ma "ptasi instynkt", Niemcy nazywali go "latająca śmierć". 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Jan Zumbach. As myśliwski, przemytnik i najemnik

Ostatnia aktualizacja: 03.01.2024 05:55
As myśliwski Dywizjonu 303, jeden z bohaterów bitwy o Anglię. Po wojnie wiódł niespokojny żywot. Zajmował się przemytem, był najemnikiem w Afryce, prowadził dyskotekę i restaurację. 3 stycznia 1986 roku zmarł Jan Zumbach ps. Kaczor Donald, Johan.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Antoni Głowacki. As bitwy o Anglię

Ostatnia aktualizacja: 24.08.2023 05:50
Podpułkownik pilot Wojska Polskiego, major Królewskich Sił Powietrznych (RAF), as myśliwski II wojny światowej. Pilot Antoni Głowacki z 501. dywizjonu Hurricane’ów ustanowił rekord zestrzeleń samolotów wroga, który nie został pobity do końca bitwy o Anglię.
rozwiń zwiń