Historia

Rozstrzelanie w zemście za współpracę z Witoldem Pileckim

Ostatnia aktualizacja: 11.10.2023 05:55
80 lat temu w Auschwitz Niemcy dokonali egzekucji 54 więźniów. Wśród rozstrzelanych byli m.in. członkowie obozowej konspiracji, założonej przez rotmistrza Witolda Pileckiego.
Ściana straceń w obozie koncentracyjnym Auschwitz, pod którą dokonywano rozstrzeliwań więźniów
Ściana straceń w obozie koncentracyjnym Auschwitz, pod którą dokonywano rozstrzeliwań więźniówFoto: Wikimedia Commons/domena publiczna

We wrześniu 1943 roku Niemcy wpadli na trop ruchu oporu w obozie koncentracyjnym Auschwitz-Birkenau. Od 16 do 29 września 1943 roku dokonali aresztowań 74 członków siatki konspiracyjnej, którzy następnie zostali uwięzieni w bunkrach bloku nr 11. W toku śledztwa z wykorzystaniem brutalnych przesłuchiwań, Niemcy skazali na śmierć 54 z nich.

11 października 1943 roku stanęli przed Ścianą Straceń w obozie Auschwitz. Wśród rozstrzelanych było 28 członków konspiracyjnego Związku Organizacji Wojskowej, założonego przez rotmistrza Witolda Pileckiego.

Wśród rozstrzelanych znajdowali się m.in. ppłk lotnictwa Juliusz Gilewicz i jego brat mjr Kazimierz Gilewicz, mjr Zygmunt Bończa-Bohdanowski, ppłk. Mieczysław Dobrzański, ppłk lotnictwa Teofil Dziama, przedwojenny działacz narodowy i przywódca ONR Jan Mosdorf, kpt. Tadeusz Paolone (w obozie przebywał pod nazwiskiem Tadeusza Lisowskiego), adiutant marszałka Józefa Piłsudskiego ppłk Kazimierz Stamirowski oraz mjr Zygmunt Bohdanowski.

– Wszyscy zginęli mężnie. W pierwszej dwójce prowadzonych na rozstrzelanie szli: Dziama i Paolone. Płk Teofil Dziama zażądał, by strzelano do niego i kpt. Paolone nie w tył głowy, lecz prosto w twarz, jak do żołnierzy. Żądanie to zostało spełnione przez esesmanów dokonujących egzekucji – powiedział w rozmowie z Polską Agencją Prasową dr Adam Cyra, historyk z Muzeum Auschwitz.

POSŁUCHAJ PODCASTU:

Witold Pilecki i konspiracja w Auschwitz

Witold Pilecki - zobacz serwis specjalny

Konspirację w niemieckim obozie Auschwitz założył rotmistrz Witold Pilecki, który 19 września 1940 roku dobrowolnie wszedł w "kocioł" podczas łapanki na warszawskim Żoliborzu. W ten sposób bohater planował dostać się do Auschwitz, by wykonać specjalną misję zleconą mu przez Polskie Państwo Podziemne – sporządzenie raportu o sytuacji w obozie i zorganizowanie tam ruchu oporu.


Posłuchaj
33:25 Przetrwać w Auschwitz.mp3 - Konspiracja w Auschwitz polegała na organizowaniu lekarstw, żywności, łączności ze światem poza drutami. Uczono jak przetrwać – mówił Jacek Pawłowicz. (PR, 11.05.2011)

 

Trafił do Auschwitz w nocy z 21 na 22 września 1940 roku. Założył tam konspiracyjny Związek Organizacji Wojskowej, który prowadził działalność wywiadowczą, pomagał współwięźniom oraz przygotowywał wybuch powstania w obozie.

Witold Pilecki przebywał w obozie niemal trzy lata. Uciekł z niego w nocy z 26 na 27 kwietnia 1943 roku.

Zobacz serwis specjalny:
Pilecki 1200x660 – 1.png

PAP/sa

Czytaj także

Pierwsze ofiary piekła KL Auschwitz

Ostatnia aktualizacja: 14.06.2023 06:00
14 czerwca 1940 przybył do Auschwitz pierwszy masowy transport polskich więźniów politycznych, liczący 728 osadzonych z więzienia w Tarnowie.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Witold Pilecki. 122. rocznica urodzin jednego z największych bohaterów II wojny światowej

Ostatnia aktualizacja: 13.05.2023 06:00
13 maja 1901 roku urodził się Witold Pilecki, bohater, który z własnej woli trafił do Auschwitz, by tam przygotowywać ruch oporu. Po wojnie Witold Pilecki został skazany przez komunistów na karę śmierci. Wyrok wykonano strzałem w tył głowy.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Karol Tendera - strażnik pamięci

Ostatnia aktualizacja: 11.06.2017 15:20
Karol Tendera to Polak, który przeżył piekło Auschwitz. Teraz walczy o prawdę z niemiecką telewizją ZDF. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Premiera polskiego wydania "Ochotnika", biografii Witolda Pileckiego. "To cenna i ważna książka"

Ostatnia aktualizacja: 02.09.2020 04:19
Książka brytyjskiego korespondenta wojennego Jacka Fairweathera była już nagradzana w Europie, w tym prestiżową Costa Book Award. Przybliża ona zachodniemu czytelnikowi wojenną biografię dobrowolnego więźnia niemieckiego obozu Auschwitz.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Rząd RP w Londynie wzywał do ratowania Żydów. Zachód nie reagował

Ostatnia aktualizacja: 24.03.2024 05:56
"Nowe metody masowego mordu stosowane w ciągu ostatnich kilku miesięcy potwierdzają fakt, że władze niemieckie z całą świadomością dążą do całkowitej eksterminacji ludności żydowskiej w Polsce i wielu tysięcy Żydów, których władze niemieckie deportowały z Europy zachodniej i środkowej, a także z samej Rzeszy Niemieckiej do Polski" – mogli przeczytać alianci w tzw. nocie Raczyńskiego opublikowanej 10 grudnia 1942 roku.
rozwiń zwiń