Historia

Auschwitz-Birkenau. Ostatni transport do piekła

Ostatnia aktualizacja: 16.01.2024 05:45
79 lat temu, 16 stycznia 1945 roku, z niemieckiego nazistowskiego obozu KL Plaszow wysłano ostatni transport więźniów do obozu zagłady Auschwitz-Birkenau.
Niemiecki obóz koncentracyjny w Płaszowie niedaleko Krakowa. Widok z 1942 roku
Niemiecki obóz koncentracyjny w Płaszowie niedaleko Krakowa. Widok z 1942 rokuFoto: Wikipedia/domena publiczna

KL Plaszow (KL z niem. Konzentrationslager) był początkowo niewielkim obozem pracy przeznaczonym dla około 2 tysięcy więźniów. Utworzono go w październiku 1942 roku na terenie dwóch krakowskich cmentarzy żydowskich położonych w dzielnicy Płaszów.

Obóz przeznaczony był dla Żydów zdolnych do pracy, którzy do tej pory zamknięci byli w gettach: krakowskim (zlokalizowanym w dzielnicy Podgórze, a nie jak jest to przedstawione w filmie "Lista Schindlera" Steven Spielberga na Kazimierzu) i tarnowskim oraz dla tych, którzy zasiedlali podkrakowskie miejscowości, takie jak Wieliczka czy Brzesko. W obozie byli też Żydzi z Węgier i Słowacji oraz Polacy.

German Death Camps - zobacz serwis edukacyjno-społeczny

W styczniu 1944 roku, w związku z likwidacją getta krakowskiego, KL Plaszow przekształcono w obóz koncentracyjny. Zwiększono też znacznie jego obszar i liczbę więźniów.

- Szacuje się, że przez obóz przeszło od 25. do 35. tysięcy więźniów – relacjonowała dr Martyna Grądzka-Rejak, historyk, judaista w rozmowie z Katarzyną Kobylecką w audycji Polskiego Radia.


Posłuchaj
28:53 laureatka programu start - martyna grądzka-rejak___v2017011928_tr_0-0_141990880322a182[00].mp3 "Kraków miał być miastem modelowym, czyli oczyszczonym z Żydów" - rozmowa Katarzyny Kobyleckiej z historykiem dr Martyną Grądzką - Rejak na temat sytuacji Żydów w okupowanym Krakowie w audycji z cyklu "Skarbiec nauki polskiej". (PR, 1.09.2017)

 

Sytuacja kobiet

Praca przymusowa w obozie w Płaszowie była szczególnie ciężka dla więzionych tam kobiet, które zmuszone były do pracy w kamieniołomach, w tym do ciągnięcia wózków wypełnionych kamieniami, co było zdecydowanie ponad ich siły. 

- Jeżeli chodzi o historię KL Plaszow, to tam widać, przez jakie piekło przechodziły kobiety i to było piekło, które zgotowali im tak naprawdę ich współwięźniowie – Katarzyna Kobylecka komentowała kwestię licznych gwałtów, których więźniarki doświadczały na ogół ze strony Żydów, którzy często wywodzili się z grupy więźniów tak zwanych funkcyjnych.

Pamięci Polaków Ratujących Żydów - zobacz serwis historyczny

Zagłada

W Płaszowie miały zostać wybudowane komory gazowe, jednak planu tego ostatecznie nie zrealizowano. Zamiast tego mordowano poprzez rozstrzelanie na terenie samego obozu. Według relacji świadków miejsce kaźni było stale widoczne dla pracujących więźniów.

Poza tym wysyłano też transporty Żydów do obozu zagłady Auschwitz–Birkenau.

Jesienią 1944 roku, w związku ze zbliżającym się frontem wschodnim, Niemcy ewakuowali większość więźniów do obozów na terenie Rzeszy: Dachau i Buchenwaldu. Pozostała niewielka grupa przebywała na terenie obozu do stycznia 1945 roku. Nie skończyły się jednak transporty do komór gazowych. W dniu 14 stycznia 1945 roku ostatnia grupa więźniów wyruszyła pieszo do Auschwitz–Birkenau.

az/im

Czytaj także

Oskar Schindler. Niemiec, który ratował Żydów

Ostatnia aktualizacja: 09.10.2023 05:40
Był niemieckim przemysłowcem, który uratował swoich żydowskich pracowników przed zagładą w obozie koncentracyjnym w czasie II wojny światowej. Po wojnie został odznaczony tytułem Sprawiedliwego wśród Narodów Świata. 9 października mija 49. rocznica jego śmierci. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Amon Göth – potwór z obozu w Płaszowie

Ostatnia aktualizacja: 13.09.2019 06:00
Scena z "Listy Schindlera" Stevena Spielberga: oficer SS strzela z balkonu swojej willi do więźniów obozu w Płaszowie. Na jego twarzy nie widać cienia zastanowienia. Strzela, żeby zabić. To on – Amon Göth.
rozwiń zwiń
Czytaj także

"Kronika zamordowanego świata", czyli krakowskie życie Żydów podczas okupacji niemieckiej

Ostatnia aktualizacja: 13.02.2018 11:39
Katarzyna Zimmerer w swojej książce opowiada historię krakowskich Żydów. Dziennikarka przyjrzała się społeczności, jak również realiom panującym w getcie w początkowym okresie II wojny światowej.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Mordowali zamiast leczyć. 77 lat temu rozpoczął się proces nazistowskich lekarzy

Ostatnia aktualizacja: 09.12.2023 05:50
9 grudnia 1946 roku rozpoczął się w Norymberdze tzw. proces lekarzy. Byli lekarzami, ale sprzeniewierzyli się składanej przysiędze. Mimo zadania olbrzymich cierpień tysiącom istnień ludzkich prawie żaden z hitlerowskich lekarzy nie poczuwał się do winy.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Drugi proces oświęcimski – załoga Auschwitz-Birkenau przed sądem

Ostatnia aktualizacja: 20.12.2023 05:40
20 grudnia 1963 roku rozpoczął się drugi proces przeciwko załodze niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau. Wyrok był zniewagą dla czterech milionów zamordowanych.
rozwiń zwiń