Historia

Henryk Magnuski - to on wymyślił walkie-talkie

Ostatnia aktualizacja: 30.01.2020 05:52
Jakże często zdarza się nam spojrzeć na jaką rzecz czy urządzenie o dość dużym skomplikowaniu technologicznym i zadać sobie pytanie – jak to działa, kto to wymyślił. Jednym z takich urządzeń jest popularne w swoim czasie "walkie-talkie", czyli po polsku "krótkofalówka". Dokładnie dzisiaj przypada 111 rocznica urodzin Henryka Magnuskiego, polskiego inżyniera i wynalazcy, właściciela 30 patentów i wielu publikacji w USA, który często określany jest ojcem krótkofalówki.  
Grafika przedstawiająca oddział wojsk łączności armii amerykańskiej, używający SCR-300
Grafika przedstawiająca oddział wojsk łączności armii amerykańskiej, używający SCR-300Foto: Wikimedia Commons/domena publiczna

Nie tylko walkie-talkie

Urodził się 30 stycznia 1909 roku w Warszawie. Ukończył renomowane gimnazjum i później studia na Politechnice Warszawskiej (1934). Po nich zatrudnił się w Państwowych Zakładach Tele i Radiotechnicznych. Jako sumienny, odkrywczy i pracowity inżynier został w czerwcu 1939 roku wysłany do Stanów Zjednoczonych na szkolenie w Nowym Jorku. Tam zastała go II wojna światowa. Na początku 1940 został zatrudniony jako jeden z głównych inżynierów w Galvin Manufacturing Corporation w Chicago. Firma ta w 1947 roku zmieniła swoją nazwę na Motorola i ściśle współpracowała z wojskiem.

Wiele wynalazków na przestrzeni wieków powstawało w związku z potrzebami militarnymi lub zaraz po pojawieniu się było wykorzystywanych w działaniach wojskowych. Nie inaczej rzecz się miała ze słynnym walkie-talkie. Jak na tamten czas łączność radiowa przy pomocy fal znana już była dość dobrze – na jej zasadach działała przecież radiostacja. Jednak budowa i wielkość radiostacji czyniły z niej urządzenie raczej stacjonarnego użytku. Wojsko potrzebowało czegoś bardziej poręcznego do łączności bezpośredniej.

Wielu światłych inżynierów głowiło się nad tym problemem i wielu dochodziło do podobnych rozwiązań. Jednak dopiero zespól stworzony w Galvin (Motoroli) i działający pod kierownictwem Henryka Magnuskiego zbudował pierwsze stacje krótkofalowe, będące zarówno odbiornikami jak i nadajnikami. Wpływ myśli Polaka w działaniach zespołu był niebagatelny – w tych pierwszych krótkofalówkach znalazły się 3 rozwiązania opatentowane przez Magnuskiego. Dlatego też nazywa się go "wynalazcą walkie-talkie".

Urządzenie z miejsca zyskało aprobatę wojska i pod nazwą SCR-536 było produkowane w dużych ilościach i używane przez wojska amerykańskie w Europie. Drugie urządzenie z tej serii – SCR-300 – także weszło w zasób uzbrojenia armii amerykańskiej. Powstanie obu datuje się na przełom 1940 i 1941 roku. Każde z nich jest powszechnie znane i widywane w wielu filmach opowiadających o II wojnie światowej, a także późniejszych zmaganiach wojennych (np. wojny w Korei i w Wietnamie).

Zapewne wielu z nas zapamiętało sylwetkę żołnierza trzymającego przy uchu dużą, długą i kanciastą radiostację, w kształcie jakby rozciągniętej cegły – to właśnie SCR-536 potocznie zwana w wojsku amerykańskim "handie-talkie" (HT). Rozwiązaniem, które w wojsku nazwano "walkie-talkie" było, wymyślone przez Magnuskiego i jego zespół, SCR-300. Krótkofalówka ta już bardziej przypominała radiostację, ale podobnie jak ta ręczna pracowała na prądzie płynącym z baterii i nie była tak ciężka. Nosił ją jeden żołnierz w plecaku, a drugi obsługiwał mikrofon umieszczony na dłuższym kablu. Głośnik wbudowany był w urządzenie na plecach. To było dla wojska właściwe walkie-talkie. Jedną i drugą możemy zobaczyć choćby w kapitalnej komedii wojennej "Złoto dla zuchwałych".

Nie tylko prace Magnuskiego nad krótkofalówkami zostały docenione. O ile nad tego typu urządzeniem pracowało jeszcze dwu innych inżynierów i każdy z nich, w różnych kręgach, określany jest mianem "pierwszego odkrywcy", o tyle urządzenia, w których znalazły się podzespoły z tak dużą liczbą patentów Polaka, były najpowszechniejsze i najwyżej oceniane. Najlepiej też wytrzymały próbę w boju. Galvin wyprodukował ich do końca wojny w liczbie 43 tysięcy i w późniejszych latach unowocześniał i "odchudzał" swoje urządzenia. We wczesnych latach 50. zostały one dopuszczone także do obrotu publicznego i szczególnie ta „ręczna słuchawka” doczekała się wielu zmian, unowocześnień i transformacji wyglądu.

Magnuski natomiast tworzył dalej. Za swoje wynalazki dla wojska został przez Armię Amerykańską odznaczony i odpowiednio uhonorowany. Wynalazł np. radiolatarnię AN/CPN-6 – urządzenie mikrofalowe, które pomaga pilotom w warunkach słabej widoczności odnaleźć swój statek – lotniskowiec. Było to urządzenie, które wielu żołnierzom dosłownie uratowało życie. Swoimi trzydziestoma patentami wniósł ogromny wkład w rozwój telekomunikacji – dość powiedzieć, że w chwili powstawania współczesnych systemów telefonii komórkowej wykorzystano 7 z jego patentów. Od czasu II wojny światowej wojskowe systemy komunikacyjne korzystają nadal z wymyślonych przez tego skromnego Polaka rozwiązań.

Pan Henryk zmarł w 1978 roku w Glenview (USA) i tam też jest pochowany. Warto pomyśleć o nim kiedy zobaczymy kogoś "rozmawiającego z własną ręką, w której znajduje się jakiś przedmiot" (określenie zaczerpnięte od jednego z korespondentów wojennych i powielone później przez amerykańskie media).

PP

Czytaj także

Alfabet Braille'a - wystarczyło sześć małych punktów

Ostatnia aktualizacja: 06.01.2021 05:50
W czasach Ludwika Braille'a uważano, że ślepota idzie w parze z upośledzeniem umysłowym, a to eliminowało niewidomego z życia społecznego. Ten wiejski chłopiec pozornie skazany na wegetację nie tylko zdobył wykształcenie, ale także stał się autorem epokowego wynalazku.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Stefan Drzewiecki. Pionier żeglugi podwodnej

Ostatnia aktualizacja: 26.07.2023 05:35
"Jutro będzie jeszcze ciekawsze niż dziś" - mówił u schyłku życia Stefan Drzewiecki, genialny inżynier i wynalazca, "polski Edison", konstruktor urządzeń stosowanych na ziemi, pod wodą i w powietrzu. Twórca przełomowych wynalazków, do dziś stosowanych na całym świecie.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Kreska powinna trwać tyle czasu, co trzy kropki

Ostatnia aktualizacja: 06.01.2020 05:45
182 lata temu, 6 stycznia 1838 roku dwóch amerykańskich wynalazców i naukowców zaprezentowało pierwszy raz działanie telegrafu elektrycznego. Byli to Samuel Morse i Alfred Vail.
rozwiń zwiń