Historia

Powstanie Warszawskie. 17 sierpnia 1944. "Miasto, tak dobrze znane, wydało się labiryntem"

Ostatnia aktualizacja: 17.08.2020 06:00
Siedemnasty dzień powstania, czwartek. Toczą się zaciekłe walki na Starym Mieście. Tego dnia płonie katedra św. Jana, kościół Panny Marii i część Ratusza na pl. Teatralnym. Niemcy wciąż bombardują Rynek Starego Miasta i ul. Miodową, Kapucyńską, Hipoteczną. 
Niemcy i Ukraińcy ostrzeliwują Ratusz, Pałac Blanka i kościół Panien Kanoniczek zza kolumnady Teatru Wielkiego na Placu Teatralnym. Walczył z nimi Batalion Łukasiński mjra Olgierda Ostkiewicza-Rudnickiego ps. Sienkiewicz.
Niemcy i Ukraińcy ostrzeliwują Ratusz, Pałac Blanka i kościół Panien Kanoniczek zza kolumnady Teatru Wielkiego na Placu Teatralnym. Walczył z nimi Batalion "Łukasiński" mjra Olgierda Ostkiewicza-Rudnickiego "ps. Sienkiewicz.Foto: Autor nieznany/Wikipedia/domena publiczna

Posłuchaj
02:16 A45388 17.08 Powstancze kalendarium_1252965_1.mp3 - Szperaliśmy po piwnicach, pytaliśmy się dozorców i wyszukiwaliśmy studnie. (PR, 2014)

Ciężka walka toczy się równolegle w Śródmieściu na ulicach: Towarowej, Wroniej, Grzybowskiej oraz pl. Grzybowskim. Niemcy zajmują teren browaru Haberbuscha na Żelaznej, koszary policji na Ciepłej i magazyny firmy Pluton na skrzyżowaniu Ciepłej z Grzybowską, w których znajdują się zapasy żywności. Nie odbijają z rąk powstańców fabryki Bormanna i Szwedego przy ul. Srebrnej.

Powstanie Warszawskie - zobacz serwis specjalny

Po południu powstańcy z batalionu AK "Czata" i oddziały ppłk. Jana Szypowskiego ps. Leśnik walczą o remizę tramwajową na Muranowie. Nie wycofują się i niszczą samochód pancerny i "goliata".


Posłuchaj
02:48 17 sierpnia Marian Adamski ps. Adaś opowiada o swojej samotnej straży w bramie na Muranowie i zbliżaniu się Niemców. (Archiwum PR)

Wieczorem Niemcy, wykorzystując żywe tarcze utworzone z kobiet, atakują barykadę na Lesznie. Powstańcy otaczają ich i ostrzeliwują tyły nieprzyjaciela, co pozwala uciec kobietom na stronę polską. W nocy tego dnia żołnierze oddziału Czwartaków Armii Ludowej pod dowództwem mjr. Bolesława Kowalskiego ps. Ryszard Piasecki i kpt. Edwarda Lanoty wysadzają niemiecką placówkę zwaną Czerwonym Domem przy ul. Rybaki.


Posłuchaj
03:34 Wspomina Teresa Orda - Miasto, tak dobrze znane, wydało się labiryntem, gdy brnęliśmy w ciemnościach - wspominała Teresa Orda, ps. Teresa Biała, łączniczka z Mokotowa.

 

Gen. Tadeusz Bór-Komorowski wspomina walkę na Starym Mieście: "Prawdziwą zmorą, która nas bez przerwy gnębiła, był brak amunicji. […] Żołnierz rozumiał dobrze, że może strzelać tylko do celów bliskich, do których nie zmarnuje żadnego naboju".

Tego dnia na mieście pojawiają się plakaty z zarządzeniem Okręgowego Delegata Rządu w sprawie powołania do życia komitetów samopomocy, które angażowałyby się m.in. w pomoc w życiu codziennym – gaszenie pożarów, utrzymywanie porządku, pomoc mieszkańcom miasta, organizowanie kuchni polowych.


Posłuchaj
13:25 Dni Walczącej Stolicy, 17.08.mp3 - Równocześnie z pojawieniem się samolotów zaczynała atak artyleria nieprzyjacielska - wspomnienia Stanisława Broniewskiego, naczelnika Szarych Szeregów (czyta lektor). Cykl "Dni Walczącej Stolicy" Władysława Bartoszewskiego. (RWE, 1984)

Pieczę nad tym zadaniem ma inicjator tego pomysłu Stanisław Broniewski, naczelnik Szarych Szeregów. Wspomina działania Wojskowej Służby Społecznej: "Pełniły tę służbę dziewczęta, harcerki, pełnili niektórzy instruktorzy harcerscy […] Patrole szły w teren […], do piwnic i rumowisk, do całego wstrząśniętego miasta. […] patrole sanitarne, patrole do opieki nad matką i dzieckiem […], patrole przeciwpożarowe […]

im


Czytaj także

Powstanie Warszawskie. 14 sierpnia 1944. "Przez niemiecką obronę nie można było przedostać się ze Starego Miasta na Żoliborz"

Ostatnia aktualizacja: 14.08.2022 05:40
Czternasty dzień powstania. Głównym punktem walk jest Stare Miasto.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Powstanie Warszawskie. 15 sierpnia 1944. Upadek Liberatora na Miodowej

Ostatnia aktualizacja: 15.08.2020 05:50
Piętnasty dzień powstania. W nocy niemiecka obrona przeciwlotnicza zestrzeliwuje trzy samoloty alianckie nad Warszawą. Jedna z płonących maszyn spada na ulicę Miodową. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Powstanie Warszawskie. 16 sierpnia 1944. "Był to dzień, w którym zginęło dwóch poetów"

Ostatnia aktualizacja: 16.08.2023 05:47
Tego dnia niemieckie wojsko po raz pierwszy ostrzeliwuje Stare Miasto pociskami największego kalibru o średnicy 60 cm. Pod gruzami Warszawy giną dwaj wybitni poeci wojennej generacji, żołnierze AK – Zdzisław Leon Stroiński ps. Chmura i Tadeusz Gajcy ps. Topór.
rozwiń zwiń