- Poprzedzająca Powstanie Styczniowe reforma rolna i uwłaszczenie chłopów przyniosły skutek po upływie pokolenia, kiedy do życia społeczno-politycznego zaczęli wchodzić synowie wolnych chłopów – podkreślał prof. Oleg Łatyszonek na antenie Polskiego Radia.
WIĘCEJ NA TEMAT BIAŁORUSI ZNALEŹĆ MOŻNA NA STRONIE RAPORT BIAŁORUŚ >>>>>
Białoruscy Narodnicy
Białoruski ruch narodowy narodził się w latach 80. XIX wieku.
- Jego narodziny związane są z powstaniem białoruskiej sekcji rosyjskiej partii rewolucyjnej "Narodnaja Wola". Białoruska sekcja wydawała swoje czasopismo w języku rosyjskim pt. "Gomon" ("Gwar") – wyjaśniał prof. Oleg Łatyszonek w audycji Andrzeja Sowy z cyklu "Dźwiękowy przewodnik po historii najnowszej – Białoruś". - Z publicystyki na łamach Gomonu i druków ulotnych jawi się jasny program narodowy. Po raz pierwszy Białorusini byli przeciwstawieni Rosjanom, Polakom, Ukraińcom i Litwinom. Do tej pory wszelkie programy głoszące przyszłość narodu białoruskiego widziały tę przyszłość w związku z Litwinami i kontynuacji Wielkiego Księstwa Litewskiego.
07:05 Historia Białorusi 2 przebudzenie narodowe.mp3 Audycja Andrzeja Sowy z cyklu "Dźwiękowy przewodnik po historii najnowszej - Białoruś" poświęcona przebudzeniu narodowemu Białorusinów. (PR, 1.05.1999)
Narodnicy byli pierwszą grupą białoruskiej inteligencji, która nie wywodziła się ze spolonizowanej białoruskiej szlachty, a z chłopstwa. To przełożyło się na ciepły stosunek Narodników do prawosławia i krytykę katolicyzmu, utożsamianego z polskością. Również w literaturze białoruskiej początkowo wiodący był żywioł prawosławny.
Historia Białorusi. Część 1: Od Rogwołoda do Powstania Styczniowego
- Dwa pierwsze poematy satyryczne, "Eneida na opak" i "Taras na parnasie", wyszły spod pióra prawosławnych pisarzy - podkreślał historyk. - dopiero w drugiej połowie XIX wieku autorzy katoliccy przejmują z rąk prawosławnych palmę pierwszeństwa w literaturze.
Białoruska Rewolucyjna Gromada
Podobny trend był widoczny w ruchu narodowym.
- Szlacheccy synowie zaczęli przejmować przewodnią rolę w ruchu narodowym dopiero na początku XX wieku – wyjaśniał gość Andrzeja Sowy. - Powtarzali program Narodników, starszych od nich o pokolenie.
Na początku stulecia powstała pierwsza białoruska partia polityczna – Białoruska Rewolucyjna Gromada (później: Białoruska Socjalistyczna Gromada). Twórcami partii byli Wacław Iwanowski oraz bracia Iwan i Anton Łuckiewiczowie.
- Gromada wzięła aktywny udział w wydarzeniach Rewolucji 1905 roku w Rosji, nie udało się jej jednak poderwać ludu białoruskiego do walki – oceniał prof. Oleg Łatyszonek.
"Nasza Niwa"
Po upadku rewolucji, bracia Łuckiewiczowie zaczęli wydawać gazetę "Nasza Niwa".
- Stała się ona ośrodkiem białoruskiej myśli narodowej i kultury. Pisali dla niej białoruscy wieszcze narodowi – Janka Kupała i Jakub Kołas. Tutaj dojrzewał talent Maksima Bahdanowicza, który pierwszy wprowadził temat miasta do białoruskiej literatury – wyliczał historyk.
Na lata przed I wojną światową przypada rozwój białoruskiego życia politycznego, znajdującego swoje ujście w powstawaniu kolejnych partii politycznych i gazet. Ośrodkami rozwoju białoruskiej
- Białoruski ruch narodowy nadal raczkował. Można spotkać się ze stwierdzeniami, że jeszcze 10-20 lat rozwoju i ruch ten byłby lepiej przygotowany do wydarzeń związanych z wojną. Niestety, historia nie dała tego czasu Białorusinom - konkludował prof. Oleg Łatyszonek.
***
Polskie Radio - Serwisy specjalne dla Białorusi
Zarząd Polskiego Radia podjął decyzję o pilnym zmodyfikowaniu obowiązującej ramówki i wprowadzeniu na antenie Programu 1 Polskiego Radia specjalnych serwisów informacyjnych w języku białoruskim, które będą poświęcone obecnej sytuacji w tym kraju. Dzięki należącym do PR S.A. nadajnikom Radiowego Centrum Nadawczego w Solcu Kujawskim, Program 1 jest dostępny z "powietrza" na falach długich o częstotliwości 225 kHz na terenie prawie całej Europy i pokrywa zasięgiem całe terytorium Białorusi.
Specjalne serwisy informacyjne przygotowywane przez Sekcję Białoruską redakcji Polskiego Radia dla Zagranicy są emitowane 3 razy dziennie: rano po godzinie 6.30, w magazynie "W samo południe" po godzinie 12.00 oraz wieczorem po godzinie 22.00 w magazynie "Polska i Świat".
bm
