Historia

43. rocznica rejestracji NSZZ "Solidarność"

Ostatnia aktualizacja: 10.11.2023 05:50
10 listopada 1980 roku Sąd Najwyższy w Warszawie zarejestrował NSZZ "Solidarność", uchylając poprawki wprowadzone przez Sąd Wojewódzki.
Przewodniczący Tymczasowego Komitetu Koordynacyjnego NSZZ Solidarność Lech Wałęsa na ramionach związkowców przed Sądem Wojewódzkim po złożeniu wniosku o rejestrację Związku. Przy Wałęsie z prawej doradca Solidarności Tadeusz Mazowiecki i Waldemar Stawicki (z wąsami). Warszawa, 1980-09-24.
Przewodniczący Tymczasowego Komitetu Koordynacyjnego NSZZ Solidarność Lech Wałęsa na ramionach związkowców przed Sądem Wojewódzkim po złożeniu wniosku o rejestrację Związku. Przy Wałęsie z prawej doradca Solidarności Tadeusz Mazowiecki i Waldemar Stawicki (z wąsami). Warszawa, 1980-09-24. Foto: PAP/Jan Morek

Po podpisaniu porozumień sierpniowych Lech Wałęsa powiedział: "Uzyskaliśmy wszystko, co w obecnej sytuacji mogliśmy uzyskać. Resztę też uzyskamy, bo mamy rzecz najważniejszą: nasze niezależne samorządne związki zawodowe. To jest nasza gwarancja na przyszłość". Jednak droga do rejestracji związku okazała się długa, wyboista i pełna dołków wykopywanych przez władzę.

"Komuniści wiedzieli, że stoją na przegranej pozycji". Andrzej Gwiazda o rejestracji "Solidarności""

13 września 1980 Rada Państwa podjęła decyzję o trybie rejestracji nowych związków, zaznaczając przy tym, że statut związku nie może być sprzeczny z Konstytucją PRL i innymi przepisami prawa. W tym samym czasie związkowcy pracowali nad projektem statutu. W kraju istniało  już 16 regionalnych organizacji związkowych, a niezależny ruch związkowy obejmował około 3,5 tysiąca zakładów i około 3 milionów pracowników.

17 września w Gdańsku przedstawiciele ruchu związkowego przyjęli wniosek o przygotowaniu przez MKZ w Gdańsku statutu prawnego dla całego niezależnego ruchu związkowego, na którego podstawie wszystkie Międzyzakładowe Komitety Związkowe zarejestrują się jako jedna organizacja pod nazwą NSZZ "Solidarność". Powołano do życia Krajową Komisję Porozumiewawczą (KKP) NSZZ "Solidarność" pod kierownictwem Lecha Wałęsy.

24 września w Sądzie Wojewódzkim w Warszawie został złożony wniosek o rejestrację NSZZ "S" z siedzibą w Gdańsku. 1 października do siedziby władz związku wpłynęło pismo sędziego  Zdzisława Kościelniaka z zastrzeżeniami dotyczącymi złożonego wniosku o rejestrację Solidarności. Uwagi dotyczyły m.in. braku w statucie zapisu o kierowniczej roli partii w PRL i określenia zakresu terytorialnego działalności związku. Dwa dni później w wielu zakładach pracy na wezwanie Solidarności odbyły się jednogodzinne strajki. Był to protest przeciwko opieszałości władz we wprowadzaniu w życie Porozumień Sierpniowych.


Posłuchaj
01:02 Rejestracja Solidarności.mp3 Solidarność legalna - Sąd Wojewódzki w Warszawie na podstawie znowelizowanej ustawy o związkach zawodowych zarejestrował nowy związek. Relacja z rejestracji Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego "Solidarność". Fragment audycji "7 dni w kraju i na świecie". (PR, 17.04.1989)

 

Jeszcze tego samego dnia Sąd Wojewódzki w Warszawie wpisał do rejestru związków NSZZ "Solidarność", dokonał jednak zmian w statucie. Skreślone zostały zapisy o prawie do strajku, dopisano natomiast stwierdzenie o kierowniczej roli PZPR. Po ogłoszeniu przez sąd decyzji o zarejestrowaniu zmienionego statutu opuszczający salę sądu Lech Wałęsa oświadczył: "Zdaje mi się, że zarejestrowano inny związek niż ten, który ja reprezentuję". KKP ogłosiło oficjalny protest i zapowiedziało odwołanie do Sądu Najwyższego. Ogłoszono też gotowość strajkową.

10 listopada Sąd Najwyższy uchylił poprawki wprowadzone do statutu NSZZ "Solidarność" przez warszawski Sąd Wojewódzki. Przedstawiciele związkowców zgodzili się na dołączenie aneksu – postanowień konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy oraz fragmentu Porozumienia Gdańskiego, w którym MKZ uznawał kierowniczą rolę PZPR w państwie. KPP odwołała ogłoszoną na 27 października gotowość strajkową. Rejestracja NSZZ "Solidarność" stała się faktem.

pd/im

Czytaj także

Pierwszy zjazd NSZZ "Solidarność"

Ostatnia aktualizacja: 05.09.2023 06:00
- Zjazd ten był właściwie takim świętem "Solidarności". Uczestniczyło w nim około 900 delegatów, którzy reprezentowali dziewięć i pół miliona członków związku – mówił historyk prof. Andrzej Paczkowski.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Solidarność w Polskim Radiu

Ostatnia aktualizacja: 22.07.2015 16:20
W 1980 Polskie Radio było częścią Komitetu d/s Radia i Telewizji. Mimo wartych zapamiętania wielu zasług dla kultury i życia społecznego, ówczesna działalność programowa radia podporządkowana była przede wszystkim celom ideologicznym państwa komunistycznego. Jednak w sytuacji rozwijającej się "polskiej rewolucji" na Wybrzeżu, wielu dziennikarzy - także Polskiego Radia - podjęło ryzyko przekazu nieocenzurowanego obrazu strajków w wielkich zakładach pracy. W efekcie powstały dokumenty radiowe tak wybitne jak m.in. "Polski Sierpień" Janiny Jankowskiej. Prezentowane na tej stronie audycje pochodzą ze zbiorów Archiwum Komisji Krajowej NSZZ "Solidarność".
rozwiń zwiń
Czytaj także

"Mamy wreszcie niezależne samorządne związki zawodowe"

Ostatnia aktualizacja: 11.08.2015 13:43
Film z wystawy stałej Europejskiego Centrum Solidarności o negocjacjach prowadzonych przez Międzyzakładowy Komitet Strajkowy z delegacją rządową w Stoczni Gdańskiej.
rozwiń zwiń
Czytaj także

"Była i jest demokratyczna na każdym szczeblu". Sławomir Cenckiewicz o Solidarności

Ostatnia aktualizacja: 31.08.2020 11:54
- Siła Solidarności wynikała z tego, że była skierowana przeciwko komunistom i przeciwko elitarności opozycji przedsierpniowej, a także z demokratyczności tego ruchu - mówił w Polskim Radiu 24 prof. Sławomir Cenckiewicz. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

"Zwiększyła polską podmiotowość". Dr Żukowski o znaczeniu Solidarności dla niepodległości kraju

Ostatnia aktualizacja: 02.09.2020 14:54
- Symbolika Solidarności wciąż jest tak ważna, że nawet obóz, który chce być liberalny nie tylko gospodarczo, ale również obyczajowo i to znacznie bardziej niż jakikolwiek obóz do tej pory, odwołuje się do tej symboliki - powiedział dr Tomasz Żukowski, socjolog z Uniwersytetu Warszawskiego.
rozwiń zwiń
Czytaj także

"Nasz główny postulat został spełniony w ciągu kilku dni". Franciszek Noras o strajku w kopalni "Ziemowit"

Ostatnia aktualizacja: 06.09.2020 08:00
- Głównym postulatem naszej kopalni było usunięcie z niej dyrektora - mówił w Polskim Radiu 24 Franciszek Noras, maszynista lokomotyw kolejowych Kopalni Węgla Kamiennego "Ziemowit" w Lędzinach w czasie strajków sierpniowych.
rozwiń zwiń