Historia

Srebro było kluczową walutą handlu międzynarodowego od wojny trojańskiej po świt republiki rzymskiej

Ostatnia aktualizacja: 12.07.2021 05:40
Naukowcy zrekonstruowali handel srebrem we wschodniej części basenu Morza Śródziemnego, w okresie obejmującym tradycyjne daty wojny trojańskiej, założenia Rzymu i zburzenia Świątyni Salomona w Jerozolimie. Z ich badań wynika, że kruszec był jednym z najważniejszych obiektów wymiany handlowej.
Przykłady przedmiotów klasy hacksilber.
Przykłady przedmiotów klasy hacksilber. Foto: Statens historiska museum/Europeana.eu/dp

Zespół złożony z francuskich, izraelskich i australijskich naukowców i numizmatyków znalazł geochemiczne dowody na to, że handel srebrem przed monetą trwał w całym basenie Morza Śródziemnego w okresie późnego brązu i epoki żelaza, a jego podaż zwalniała tylko sporadycznie. Srebro pochodziło z całego północno-wschodniego wybrzeża Morza Śródziemnego, a także z tak odległych rejonów jak Półwysep Iberyjski.

Handel międzynarodowy przed powstaniem monet

Zespół wykorzystał wysoce precyzyjną analizę izotopową do identyfikacji źródeł rudy za pomocą pomiaru śladowych ilości ołowiu znalezionych w obiektach nazywanych hacksilber. Pod tą nazwą kryją się nieregularnie cięte srebrne przedmioty, w tym połamane kawałki srebrnych sztabek i biżuterii, które służyły jako środek płatniczy w południowym Lewancie od początku drugiego tysiąclecia do czwartego wieku przed naszą erą. Takich artefaktów używano w transakcjach lokalnych i międzynarodowych, a ich wartość określano poprzez ważenie na wadze w stosunku do znormalizowanych odważników. Odkrywano je w wykopaliskach archeologicznych w tym regionie, zazwyczaj przechowywane w ceramicznych pojemnikach. Musiały być importowana, ponieważ w Lewancie nie wydobywano srebra.

- Jeszcze przed powstaniem monet istniał handel międzynarodowy, a hacksilber był jednym z towarów wymienianych na dobra – powiedziała dr Liesel Gentelli, prezentując wyniki badań na konferencji geochemicznej Goldschmidt.

Srebro z każdego zakątka wybrzeża Morza Śródziemnego

Zespół przeanalizował srebrne przedmioty z 13 różnych miejsc datowanych na okres od 1300 p.n.e. do 586 p.n.e. w południowym Lewancie, współczesnym Izraelu i Autonomii Palestyńskiej. Próbki zawierały znaleziska z En Gedi, Ekron i Megiddo. Dopasowali oni swoje odkrycia do próbek rudy i wykazali, że większość przedmiotów pochodzi z południowego Morza Egejskiego i Bałkanów (Macedonia, Tracja i Iliria). Stwierdzono również, że część pochodzi z tak odległych miejsc jak Sardynia i Hiszpania.

- Poprzedni badacze uważali, że handel srebrem dobiegł końca po upadku społecznym pod koniec późnej epoki brązu, ale nasze badania pokazują, że wymiana między zwłaszcza południowym Lewantem a światem egejskim nigdy się nie zatrzymała. Ludzie we wschodniej części basenu Morza Śródziemnego pozostawali w kontakcie. Jest prawdopodobne, że srebro napływało do Lewantu w wyniku handlu lub grabieży – wskazała kierownik projektu Liesel Gentelli z École normale supérieure we francuskim Lyonie. - Okresy niedoboru srebra zaobserwować można w okresie przejściowym między epoką brązu w epoką żelaza, około 1300-1100 p.n.e. Niektóre skarby z tego okresu wykazują niezwykle wysoką zawartość miedzi, która została dodana zapewne w celu uzupełnienia braków srebra.

Zdaniem badaczki, pieniądz wyparł srebrne artefakty w charakterze środka płatniczego w połowie V wieku przed n.e.

- Nasza analiza pokazuje znaczenie handlu srebrnymi artefaktami od czasów przed wojną trojańską, którą niektórzy badacze datują na początek XII wieku p.n.e., poprzez założenie Rzymu w 753 roku p.n.e., aż do końca epoki żelaza w 586 roku p.n.e., kiedy to Nabuchodonozor zniszczył Świątynię Salomona w Jerozolimie - dodawała Liesel Gentelli. - Następnie widzimy stopniowe wprowadzanie pieniądza, początkowo w postaci nielicznych monet, a później przejście do gospodarki pieniężnej w południowym Lewancie około 450 r. p.n.e., co sprawiło, że handel za pomocą przedmiotów klasy hacksilber stał się mniej istotny

EurekaAlert/bm

Czytaj także

Browar sprzed 5000 lat odkryty w Egipcie. Mógł wytwarzać tysiące litrów piwa

Ostatnia aktualizacja: 16.02.2021 05:45
Egipskie ministerstwo do spraw starożytności poinformowało, że może to być najstarszy na świecie browar o dużej produkcji. Jego pozostałości zostały odkryte przez egipskich i amerykańskich archeologów w Abydos, ponad 450 kilometrów na południe od Kairu.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Brutalna śmierć faraona. Zagadka rozwiązana po 3500 latach

Ostatnia aktualizacja: 22.02.2021 05:55
Przyczyną zgonu Sekenenre Tao, starożytnego władcy Egiptu, nie były, jak dotąd sądzono, rany zadane w bitwie, ale egzekucja. Do takich wniosków prowadzą wyniki skanów tomograficznych wykonanych przez egipskich archeologów.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Brytyjscy archeolodzy: Stonehenge zostało przeniesione do Anglii z Walii

Ostatnia aktualizacja: 23.02.2021 05:39
Badacze są zdania, że starożytny kamienny krąg pierwotnie znajdował się w Waun Mawn na zachodnim wybrzeżu Walii, ponad 250 kilometrów na zachód od Równiny Salisbury. Pozostałości walijskiego kręgu mają dokładnie te same wymiary co Stonehenge.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Tajemnica mechanizmu z Antykithiry bliżej rozwiązania. Naukowcy stworzyli model "starożytnego komputera"

Ostatnia aktualizacja: 15.03.2021 05:40
Brytyjscy badacze opracowali symulację 3D urządzenia sprzed 2000 lat. Tajemnicza maszyna służyła do przewidywania ruchów ciał niebieskich. Nowa rekonstrukcja odsłania poziom zaawansowania urządzenia. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Niezwykłe odkrycie w Małopolsce. Odnaleziono największe w Polsce centrum produkcji garncarskiej sprzed ponad 1,5 tys. lat

Ostatnia aktualizacja: 27.03.2021 05:40
Olbrzymie centrum produkcji garncarskiej z okresu wpływów rzymskich odkryli archeolodzy we Wrzępi (woj. małopolskie). Zdaniem odkrywców jest to największe w Polsce i jedno z największych w Europie stanowisk archeologicznych tego typu. Składa się na nie ok. 130 pieców.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Egipt. Archeolodzy odnaleźli zaginione "Złote Miasto” sprzed 3000 lat

Ostatnia aktualizacja: 12.04.2021 05:50
- To największe odkrycie od czasu zbadania grobowca Tutanchamona w 1922 roku – ocenia prof. Betsy Brian, egiptolożka z Uniwersytetu Johnsa Hopkinsa w Baltimore.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Neolityczne pochówki w jednym z najstarszych miast świata. Nowe badania polskich archeologów

Ostatnia aktualizacja: 16.04.2021 05:40
Jak wynika z badań, w których uczestniczyli polscy archeolodzy, w neolitycznym mieście Çatalhöyük chowano wspólnie niespokrewnione osoby. Dowodzi to istnienia organizacji społecznej, która łączyła pojedyncze osoby i grono osób zamieszkujących poszczególne domostwa.
rozwiń zwiń
Czytaj także

"Brakujące ogniwo" w dziejach alfabetu odnalezione? Niezwykłe odkrycie w Izraelu

Ostatnia aktualizacja: 19.04.2021 05:40
Zdaniem naukowców licząca ok. 3450 lat inskrypcja na fragmencie słoja odnalezionego w ruinach miasta Lakisz jest najstarszym zabytkiem pisma alfabetycznego na terenach południowego Lewantu i może świadczyć o przeniesieniu wynalazku alfabetu z Egiptu do Azji Mniejszej.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Jedyna mumia ciężarnej kobiety zidentyfikowana w Polsce

Ostatnia aktualizacja: 04.05.2021 05:50
Pierwsza rozpoznana na świecie egipska mumia ciężarnej kobiety znajduje się w Muzeum Narodowym w Warszawie. Długo sądzono, że pod zwojami bandaży kryje się kapłan Hor-Dżehuti, ale nowe analizy zweryfikowały ten pogląd – wynika z badań polskiego zespołu naukowców.
rozwiń zwiń