Historia

Polska członkiem UNESCO - to solidarność intelektualna i moralna ludzkości

Ostatnia aktualizacja: 06.11.2021 05:40
75 lat temu Polska została członkiem UNESCO. Wielu zna nazwę tej organizacji, która jest akronimem pełnej nazwy: Organizacji Narodów Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury. Pomysłem intelektualistów i postępowych polityków była organizacja, której głównym celem stało się wdrożenie hasła "solidarności intelektualnej i moralnej ludzkości", co było według nich jednym z najważniejszych gwarantów zapobieżenia trzeciej wojny światowej.
Makieta paryskiej siedziby UNESCO i logo organizacji
Makieta paryskiej siedziby UNESCO i logo organizacji Foto: UNESCO/wikimedia/CC BY-SA 3.0 IGO/domena publiczna

Co ciekawe, mimo obecnej siedziby tej organizacji - w Paryżu (Francja) - jej powstanie miało miejsce w Londynie (Anglia), a powołującą do życia konstytucję podpisano tam właśnie 16 listopada 1945 roku. Jak do tej pory głównym depozytariuszem tej konstytucji jest brytyjski rząd... i to on właśnie jest w posiadaniu autentycznych, oryginalnych dokumentów w językach angielskim i francuskim.

Piękny w zamyśle i przez swoje założenia Akt konstytucyjny Organizacji Narodów Zjednoczonych do Spraw Oświaty, Nauki i Kultury (Akt konstytucyjny UNESCO) zaczyna się od słów:

"Rządy Państw podpisujących niniejszy Akt Konstytucyjny w imieniu swych narodów, oświadczają:

Że, ponieważ wojny rodzą się w umyśle człowieka, również w umyśle człowieka dojrzeć powinna sprawa obrony pokoju;

Że brak wzajemnego zrozumienia narodów zawsze był w ciągu całej historii ludzkości przyczyną podejrzeń i braku zaufania pomiędzy krajami, w wyniku czego ich sprzeczności zbyt często przeradzały się w wojny",

w dalszej części rozwijając wprowadzenie, po którym następuje szereg artykułów konstytucyjnych. Pełna treść tej pięknej konstytucji jest dostępna w całości w wielu językach, także w języku polskim, w Internecie... warto przeczytać, szczególnie ze świadomością, że została stworzona zaraz po zakończeniu tragicznej w skutkach II wojny światowej i na progu nowych podziałów politycznych na styku Zachodu i krajów komunistycznych.

Konstytucja ta weszła w życie nieco później niż sam fakt jej utworzenia. Musiał minąć prawie cały rok, by doprowadzić organizacyjnie do pierwszych zapisów, które nastąpiły 4 listopada 1946 roku. Wtedy jeszcze zapisy te polegały na złożeniu specjalnych dokumentów akceptacyjnych warunki uczestnictwa w przedstawicielstwie w Londynie. Szereg państwa przystępowało do UNESCO w następnych dniach, a Polska dokumenty te złożyła dokładnie 6 listopada trzy ćwierci wieku temu.

W Dzienniku Ustaw nr 46 z 1947 roku, pod pozycją 243 znajduje się "Oświadczenie Rządowe z dnia 28 kwietnia 1947 r. w sprawie złożenia polskiego dokumentu akceptacyjnego Konwencji, dotyczącej utworzenia Organizacji Narodów Zjednoczonych dla Wychowania Nauki i Kultury, podpisanej w Londynie, dnia 16 listopada 1945 r." (podana data wskazuje dzień powstania UNESCO). W oświadczeniu rządowym czytamy stwierdzone powyżej fakty założenia i przystąpienia Polski do tej światowej organizacji. Podane są też informacje odnośnie komunikatu Rządu Brytyjskiego z dnia 12 lutego 1947 roku, że do tego czasu swoje dokumenty akceptacyjne złożyło 29 państw... a oprócz Polski, z krajów tzw. bloku wschodniego była jeszcze tylko Czechosłowacja - Związku Radzieckiego próżno było szukać. Licznie reprezentowane były kraje Europy Zachodniej, wszystkie kraje Ameryki Północnej, Australia i Nowa Zelandia, ale też niektóre kraje Ameryki Środkowej i Ameryki Południowej i co ważne, pojawiły się też kraje arabskie, jak choćby Liban, Syria, Egipt czy Arabia Saudyjska. Wśród tych pierwszych sygnatariuszy były także Chiny i Indie. Jak do tej pory UNESCO zrzesza 193 członków.

Co ciekawe, w historii tej organizacji są dwa ważne fakty, które w swoim czasie zadziwiły świat - były nimi rezygnacje z członkostwa najpierw Stanów Zjednoczonych, w grudniu 1984, a rok później także Wielkiej Brytanii. Rezygnacje te spowodowało działanie niektórych "postępowych" państw, prowadzących także w samej UNESCO szeroko zakrojone kampanie "antyimperialistyczne". Dopiero zreformowanie struktur organizacyjnych i silna promocja idei wolności słowa spowodowały, że w 1997 roku Wielka Brytania wróciła do grona państw członkowskich, a w 2003 roku Stany Zjednoczone... jak się okazało, nie na długo. USA, wraz z Izraelem, wystąpiły z tej organizacji na przełomie 2018 i 2019 roku.

Stosowny dokument na ręce dyrektor generalnej Iriny Bokovej został złożony przez Departament Stanu 12 października 2017 roku i wystąpienie weszło w życie 31 grudnia 2018 roku. W dokumencie stwierdza się, że "ta decyzja nie została podjęta pochopnie i odzwierciedla obawy USA związane z narastającymi zaległościami w UNESCO, potrzebą fundamentalnych reform w tej organizacji oraz utrzymującym się antyizraelskim uprzedzeniem w UNESCO". Od 1 stycznia 2019 roku USA mają jedynie swoją stała misję obserwacyjną przy tej organizacji.

Zachęcamy do odwiedzenia licznych stron z ciekawymi informacjami o działaniach i akcjach ochronnych i edukacyjnych UNESCO, a w szczególności do zajrzenia na oficjalne strony organizacji, a także na strony polskiego przedstawicielstwa... znajdziecie tam pełen spis zabytków dziedzictwa kulturowego w Polsce objętych patronatem UNESCO. Warto, bo to nasze piękne zabytki historyczne, o których nie tylko my, ale także cały świat nie może zapomnieć.

PP

Czytaj także

21 postulatów. Jeden z najważniejszych tekstów ludzkości

Ostatnia aktualizacja: 16.10.2023 05:43
Drewniane tablice z 21 postulatami Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego, który przekształcił się w NSZZ "Solidarność", zostały wpisane na światową listę dziedzictwa kulturowego UNESCO "Pamięć Świata".
rozwiń zwiń
Czytaj także

45 lat kopalni soli w Wieliczce na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO

Ostatnia aktualizacja: 09.09.2023 05:30
To jedyna kopalnia na świecie nieprzerwanie czynna od średniowiecza aż do dzisiaj. Na tablicy w szybie widnieją słowa poety Wincentego Pola – "Cudze chwalicie, swego nie znacie. Sami nie wiecie, co posiadacie".
rozwiń zwiń
Czytaj także

Organizacja Narodów Zjednoczonych. 78 lat na straży pokoju

Ostatnia aktualizacja: 24.10.2023 05:40
– ONZ został powołany jako organ, którego głównym celem jest przeciwdziałanie wielkim, globalnym konfliktom. Udało mu się poprzez rozmowy i spotkania powstrzymać wybuch takiej wojny po 1945 roku – mówił dr Paweł Kowalski w audycji Polskiego Radia z 2016 roku.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Traktat o Przestrzeni Kosmicznej obowiązującym prawem międzynarodowym

Ostatnia aktualizacja: 27.01.2021 05:35
54 lata temu, 27 stycznia 1967 roku, w trzech światowych stolicach - Waszyngtonie, Londynie i Moskwie - został podpisany słynny Traktat o Przestrzeni Kosmicznej i pełnym zakresie jej wykorzystania.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Odbudowa warszawskiego Starego Miasta. Projekt na miarę listy światowego dziedzictwa UNESCO

Ostatnia aktualizacja: 02.09.2023 05:55
– Skala i przykład odbudowy warszawskiego Starego Miasta i w ogóle całego zespołu zabytkowego jest oczywiście zjawiskiem zupełnie szczególnym – mówił prof. Jan Zachwatowicz w 1982 roku. Owa "szczególność" została doceniona wpisaniem na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
rozwiń zwiń