Dawna katownia Gestapo w Zakopanem stanie się własnością Muzeum Tatrzańskiego

Zakopiańska willa "Palace", w której podczas II wojny światowej mieściła się katownia Gestapo, stanie się formalnie własnością Muzeum Tatrzańskiego. Jak zapowiedział Piotr Gliński, wicepremier, minister kultury, dziedzictwa narodowego i sportu, podpisanie stosownych dokumentów zaplanowano na 13 grudnia br.

Ekspozycja w Muzeum Walki i Męczeństwa "Palace", mieszczącego się dotychczas w piwnicach ośrodka wypoczynkowego "Palace" przy ul. Chałubińskiego w Zakopanem, 2017 r.

Foto: PAP/Grzegorz Momot

German Death Camps - zobacz serwis edukacyjno-społeczny

"W willi "Palace" w czasie drugiej wojny światowej była siedziba Gestapo. To jest święte miejsce dla Podhala, więc to jest wielkie wydarzenie", mówił dziennikarzom Piotr Gliński.

Wicepremier przypomniał, że budynek odkupiło miasto Zakopane dzięki dotacji rządowej, a władze miasta w porozumieniu z ministerstwem kultury zdecydowały o przekazaniu obiektu Muzeum Tatrzańskiemu.

Muzeum II wojny światowej na Podtatrzu

Jak powiedział PAP burmistrz Zakopanego Leszek Dorula, radni Zakopanego podjęli stosowną uchwałę, na mocy której część zakupiona z budżetu miasta zostaje przekazana na rzecz Muzeum Tatrzańskiego.

"Doszliśmy do porozumienia z ministrem Glińskim, że tworzone w "Palace" muzeum będzie prowadzone przez Muzeum Tatrzańskie, które stało się w Muzeum Narodowym. W związku z tym podjęliśmy uchwałę przekazującą udział miasta w tym budynku na rzecz muzeum", wyjaśnił burmistrz.

Willa "Palace" będzie formalnie oddziałem Muzeum Tatrzańskiego, w którym powstanie muzeum poświęcone II wojnie światowej na Podtatrzu. Od ubiegłego roku Muzeum Tatrzańskie pracuje nad dokumentacją remontu konserwatorskiego, scenariuszem wystawy, opracowywaniem materiałów archiwalnych oraz pozyskiwaniu pamiątek i świadectw. Prace budowlane mają ruszyć już na początku przyszłego roku.

***
Czytaj także:

• Dni Pamięci Pawiaka. "Nie możemy zapominać o osobach, z których cierpieniem związane jest to miejsce"
• Ostatnie dni katowni Gestapo. 77. rocznica likwidacji więzienia na Pawiaku

***

W grudniu 2017 roku miasto Zakopane za 11,5 mln zł zakupiło wpisaną do rejestru zabytków willę przy ul. Chałubińskiego: 2 mln 875 tys. stanowiły środki gminy, a 8 mln 625 tys. zł dofinansowanie ze środków budżetu państwa. W marcu 2020 roku został podpisany list intencyjny pomiędzy województwem małopolskim, gminą Zakopane i Muzeum Tatrzańskim w sprawie utworzenia Muzeum Palace.

Muzeum Tatrzańskie jest placówką współprowadzoną przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz marszałka województwa małopolskiego.

"Katownia Podhala"

Wybudowana w 1930 roku willa "Palace" w okresie II wojny światowej służyła niemieckiemu okupantowi za siedzibę gestapo. Znajdowały się tam m.in. gabinety przesłuchań i cele więzienne, gdzie przetrzymywano, torturowano i mordowano setki działaczy ruchu oporu z całego regionu. Część z nich trafiła stąd do obozów koncentracyjnych.

Po wojnie komendant zakopiańskiej katowni Robert Weissmann dostał wyrok zaledwie siedmiu lat więzienia, którego i tak nie odsiedział, ponieważ wyszedł warunkowo na wolność. Jego zastępca i późniejszy komendant Richard Arno Sehmisch dostał wyrok czterech i pół roku więzienia.

Wśród więźniów "Palace" byli m.in. Franciszek Gajowniczek, za którego życie w Auschwitz oddał św. Maksymilian Kolbe, oraz Kurierzy Tatrzańscy - Stanisław Marusarz, Helena Marusarzówna, Bronisław Czech, dr Wincenty Galica, Marian Polaczyk i Władysław Szepelak.

PAP/jp