Historia

34 lata temu orzeł odzyskał koronę. Symboliczny koniec komunizmu w Polsce

Ostatnia aktualizacja: 29.12.2023 05:40
To był symboliczny koniec komunizmu w Polsce. 29 grudnia 1989 roku Sejm przegłosował nowelizację konstytucji, w której znalazł się zapis dotyczący nowego godła państwowego. Został nim wizerunek orła białego w koronie w czerwonym polu.
Godło narodowe
Godło narodoweFoto: PAP/Darek Delmanowicz

- Był to kres Polski Rzeczpospolitej Ludowej. Jako państwo narodziła się III Rzeczpospolita. Mimo że ten proces przechodzenia z PRL do III RP trwał jeszcze kilka lat, to nie można przecenić tego typu symbolicznych gestów. Została postawiona pewna wyraźna granica - tłumaczy prezes Instytutu Pamięci Narodowej Łukasz Kamiński.

Z kolei historyk profesor Wojciech Roszkowski przypomina, że orzeł w koronie był jasnym sygnałem dla społeczeństwa. - Korona została usunięta przez komunistów. Wobec tego przywracaniu przeświadczenia, że Polska jest krajem wolnym i suwerennym, towarzyszyła wola przywrócenia korony jako wizualnego znaku, że zaczynamy zupełnie nowy okres - powiedział.


Posłuchaj
00:25 Łukasz Kamiński 29.12.2014.mp3 Symboliczny koniec komunizmu w Polsce. Prezes IPN Łukasz Kamiński (IAR)

 

Komunistyczne władze już pod koniec II wojny światowej, w 1944 roku, usunęły koronę z głowy orła. Przyjęta 29 grudnia 1989 roku nowelizacja konstytucji zmieniała między innymi Art. 1, który w nowej wersji brzmiał: "Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym, urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej". Sejm usunął zapisy dotyczące kierowniczej roli partii, przyjaźni ze Związkiem Radzieckim, a wprowadził między innymi swobodę działalności gospodarczej, ochronę własności i pluralizm polityczny.

Nowelizacja dokonała także symbolicznej zmiany, orzeł odzyskał koronę. Godło, czyli biały orzeł w czerwonym polu to obok flagi i hymnu najważniejszy symbol Rzeczpospolitej Polskiej.

Orzeł był herbem Piastów, czyli pierwszych władców Polski. Najstarszy zachowany wizerunek orła jest na monetach Bolesława Chrobrego, pochodzi z XI wieku. Jako oficjalny herb był używany przez Przemysła II w 1295 roku. Orzeł to symbol mocy i siły. Wizerunek orła wykorzystywano na pieczęciach, tarczach, chorągwiach i herbach książąt piastowskich. Jego forma graficzna zmieniała się, ale przez stulecia pozostał jako symbol polskiej państwowości.

Dziś godłem Polski jest biały orzeł w złotej koronie, ze złotymi szponami i dziobem z głową zwróconą w prawo w czerwonym polu.


Posłuchaj
00:19 Wojciech Roszkowski 29.12.2014.mp3 Symboliczny koniec komunizmu w Polsce. Prof. Wojciech Roszkowski (IAR)

 

IAR/asop

Czytaj także

"Najpierw był orzeł - symbol wolności". Dzień Flagi Rzeczpospolitej Polskiej

Ostatnia aktualizacja: 02.05.2023 06:00
- Spory ideowe o odcień koloru czerwonego na polskich flagach i symbolach toczyły się od początków XX wieku - mówił na antenie radiowej Jedynki prof. Andrzej Nowak, historyk. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Polska flaga nad Monte Cassino

Ostatnia aktualizacja: 23.05.2019 06:00
 - Kiedy byliśmy na samej górze, wybraliśmy najwyższy szczyt, wdrapaliśmy się, wtedy jeden z kolegów wyciągnął pognieciony proporczyk pułkowy, nasadził go na krzywy patyk i zatknął w szczelinach ruin – wspominał ułan Wacław Więckowski, jeden z żołnierzy II Korpusu Polskiego.
rozwiń zwiń