Historia

Dwa lata temu Rosja zbombardowała Kijów. Wcześniej zrobił to Hitler. Zobacz zdjęcia z 1941 roku

Ostatnia aktualizacja: 28.02.2024 06:00
28 lutego 2022 roku na stolicę Ukrainy spadły pociski balistyczne Iskander. Z kolei 25 lutego Dmytro Kułeba, szef ukraińskiego MSZ powiedział: "Kijów był też bombardowany z powietrza. Po raz pierwszy od 1941 roku, kiedy spadły na niego bomby z nazistowskich Niemiec". Do jakich wydarzeń odwoływał się szef ukraińskiej dyplomacji?
Zbombardowane w 1941 roku ulice Kijowa
Zbombardowane w 1941 roku ulice KijowaFoto: NAC

Wojna na Ukrainie trwa i przybiera coraz gorszą formę: celem ataków Rosji od dwóch lat są obiekty cywilne. Gdy dwa lata temu rosyjskie pociski spadały na broniący się Kijów, ukraińscy politycy przypominali koszmar, który ponad 80 lat temu spotkał miasto. 

 

 

 


Okrążenie Kijowa 1941

Rankiem 22 czerwca 1941 roku nazistowskie Niemcy zaatakowały swojego dotychczasowego sojusznika – ZSRR. Słabo przygotowana i skoordynowana obrona Armii Czerwonej skutkowała zwycięstwami Wehrmachtu. Bitwa o Kijów stanowiła jedno z największych z nich. 

Niemieccy żołnierze na tle panoramy ostrzeliwanego Kijowa. Fot.: Forum Niemieccy żołnierze na tle panoramy ostrzeliwanego Kijowa. Fot.: Forum

Kijów – wówczas trzecie co do wielkości miasto ZSRR po Moskwie i Leningradzie – został zamknięty w pierścieniu okrążenia. Uznawane jest ono za największe okrążenie w dziejach wojen. W efekcie prowadzonej od 23 sierpnia do 26 września 1941 roku operacji pięć radzieckich armii przestało istnieć. Niemcy pojmali według swoich szacunków 665 tys. żołnierzy Armii Czerwonej. Zniszczono 400 radzieckich czołgów.

W bitwę kijowską zaangażowanych było pół miliona niemieckich żołnierzy. Miasto było ostrzeliwane przy pomocy artylerii i nalotów bombowych.

Ruiny ulicy w Kijowie. Rok 1941. Fot.: NAC Ruiny ulicy w Kijowie. Rok 1941. Fot.: NAC

Sowieci wieńczą dzieło

Opanowanie miasta przez wojska III Rzeszy nie oznaczało końca jego dewastacji. Grabieżcza polityka okupantów i prześladowania dotykały mieszkańców Kijowa. Na terenie miasta Niemcy utworzyli getto dla 60 tys. kijowskich Żydów (przed wojną miasto zamieszkiwało ok. 160 tys. Żydów, stanowiących 20 proc. populacji Kijowa, przed upadkiem miasta zdążyło z niego uciec ok. 100 tys. Żydów). Wkrótce wielu z nich zostało zgładzonych w Babim Jarze.

Czytaj także: 


Zrujnowany fragment kijowskiej ulicy. Fot.: NAC Zrujnowany fragment kijowskiej ulicy. Fot.: NAC

Dzieła zniszczenia dopełnili sowieccy dywersanci. Stosując najnowocześniejszą broń – ukryte ładunki wybuchowe odpalane za pomocą sygnału radiowego – w ciągu pierwszego tygodnia po zajęciu miasta przez Wehrmacht wysadzili w powietrze 200 budynków. Doszczętnie zniszczony został Chreszczatyk – reprezentacyjna aleja miasta. Najsłynniejszą budowlą wysadzoną przez dywersantów był Katedra Wniebowzięcia Ławry Peczerskiej.

Płonący budynek w Kijowie. Fot.: NAC Płonący budynek w Kijowie. Fot.: NAC

W efekcie niemieckich bombardowań i sowieckich działań dywersyjnych bez dachu nad głową pozostało 20 tys. mieszkańców Kijowa.   

Kijów został odbity przez Armię Czerwoną z rąk Niemiec 23 grudnia 1943 roku.

Zniszczony Kijów pod okupacją niemiecką. Rok 1942. Fot.: Forum Zniszczony Kijów pod okupacją niemiecką. Rok 1942. Fot.: Forum
Wypalone kamienice w Kijowie pod niemiecką okupacją. Fot.: Forum Wypalone kamienice w Kijowie pod niemiecką okupacją. Fot.: Forum

Bartłomiej Makowski

Czytaj także

Operacja "Barbarossa" - starcie tyranów

Ostatnia aktualizacja: 22.06.2023 05:45
82 lata temu, 22 czerwca 1941 roku, rozpoczęła się operacja "Barbarossa" - Hitler uderzył na Związek Sowiecki.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Bitwę pod Moskwą rozstrzygnął mróz

Ostatnia aktualizacja: 07.01.2024 05:40
Po ciężkich walkach, toczonych w straszliwych warunkach klimatycznych i za cenę niebywałych strat, wojska niemieckie zostały odrzucone o 100-200 km od Moskwy na poszczególnych odcinkach frontu. Była to pierwsza klęska Wehrmachtu w bitwie lądowej i pierwsza w kampanii rosyjskiej. 7 stycznia 1942 roku zakończyła się bitwa o Moskwę.
rozwiń zwiń
Czytaj także

17 września 1939. Sowiecki atak rozpoczął IV rozbiór Polski

Ostatnia aktualizacja: 17.09.2023 06:00
Tego dnia 84 lata temu na rozkaz Stalina na pozbawione obrony tereny wschodniej Rzeczpospolitej ruszyło, według różnych szacunków, ponad pół miliona żołnierzy Armii Czerwonej. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Deklaracja o nieagresji z Hitlerem – pakt z diabłem próbą obrony niepodległości

Ostatnia aktualizacja: 26.01.2024 05:55
– Polska dyplomacja nie miała innej alternatywy niż polityka równowagi i osiągnięcie taktycznego porozumienia z Niemcami – oceniał na antenie Polskiego Radia prof. Marek Kornat.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Umowa handlowa między ZSRR a III Rzeszą. Pierwszy pakt pomiędzy Hitlerem i Stalinem

Ostatnia aktualizacja: 19.08.2023 05:50
Pakt Ribbentrop-Mołotow został poprzedzony zawarciem umowy dotyczącej wymiany handlowej. Sowieckie surowce były niezbędnym elementem w planie podboju Europy przez III Rzeszę. – Do końca Związek Sowiecki wywiązywał się ze swoich obowiązków handlowych – mówił prof. Paweł Wieczorkiewicz w audycji Polskiego Radia z 1997 roku.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Oblężenie Leningradu. "Tragedia miasta skazanego przez śmierć przez Stalina"

Ostatnia aktualizacja: 27.01.2024 05:45
27 stycznia 1944 roku pod naporem Armii Czerwonej Niemcy wycofali się z oblężenia Leningradu, które trwało prawie 900 dni. Rosjanie okupili obronę miasta milionem ofiar, z których większość zmarła z głodu lub mrozu.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Wojna na Ukrainie. Ukraińcy nie pierwszy raz w historii odpierają atak Rosji

Ostatnia aktualizacja: 27.02.2022 05:55
Ponad sto lat temu Ukraińska Republika Ludowa musiała bronić swojej niepodległości i suwerenności już niespełna miesiąc po powstaniu. W grudniu 1917 roku została zaatakowana przez bolszewików, a niedługo później również przez Białych Rosjan, czyli zwolenników władzy carskiej. I chociaż walki ostatecznie zakończyły się zwycięstwem Armii Czerwonej, ukraińska tożsamość niepodległościowa nie zamarła, stale pielęgnowana przez działaczy krajowych i emigracyjnych. 
rozwiń zwiń