Historia

Pierwsze w Polsce przeszczepienie nerki

Ostatnia aktualizacja: 26.01.2023 05:30
57 lat temu, 26 stycznia 1966 roku, po trwającej dzień i noc operacji dokonano w Polsce pierwszego udanego przeszczepienia nerki. Miało to miejsce w I Klinice Chirurgicznej i I Klinice Chorób Wewnętrznych w Warszawie, w szpitalu w akademickim szpitalu przy ulicy Banacha w Warszawie.
Kierownik Katedry i Kliniki Chirurgii Ogólnej i Transplantacyjnej, Instytutu Transplantologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego - prof. dr hab. n. med. Andrzej Chmura podczas operacji trzeciej pary  dawcy Anzelma W. i biorcy Danuty M. W Szpitalu Klinicznym Dzieciątka Jezus przy ulicy Lindleya w Warszawie odbyła się pierwsza w Polsce operacja t
Kierownik Katedry i Kliniki Chirurgii Ogólnej i Transplantacyjnej, Instytutu Transplantologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego - prof. dr hab. n. med. Andrzej Chmura podczas operacji trzeciej pary – dawcy Anzelma W. i biorcy Danuty M. W Szpitalu Klinicznym Dzieciątka Jezus przy ulicy Lindleya w Warszawie odbyła się pierwsza w Polsce operacja tFoto: PAP/Jacek Turczyk

Z uwagi na brak właściwych uregulowań prawnych to prokurator musiał wydać zgodę na pobranie narządów u zmarłego dawcy. Biorcą była młoda, bo zaledwie 18-letnia, uczennica pielęgniarstwa, Danusia Milewska. Operację przeprowadził zespół pod kierownictwem wybitnego profesora Jana Nielubowicza, jednak za całym przedsięwzięciem stał profesor Tadeusz Orłowski, kierownik Kliniki Chorób Wewnętrznych, który przygotowywał młodą dziewczynę do tego wydarzenia medycznego.

Pierwsza próba

W Polsce próbowano wcześniej przeszczepić nerkę i miało to miejsce 7 września 1965 roku we Wrocławiu, lecz operacja nie powiodła się.

Wrocławską próbę prowadził profesor Wiktor Bross, ten sam, który dokonał udanego przeszczepu nerki od żywego dawcy 31 marca 1966 roku. Tu również sytuacja wymagała skomplikowanych zabiegów prawnych, gdzie zgoda dawcy była jedynie początkiem całej drogi.

Wszyscy zdajemy sobie sprawę z wagi tych osiągnięć, z wagi w dziedzinie transplantologii, ale też z poprawy życia osób chorych z mocznicą i innymi dolegliwościami nerek. O znaczeniu tego rozwiązania i bohaterskie postawie chorej dziewczyny tak pisze portal Warszawskiej Izby Lekarskiej: "Biorczynią narządu była Danusia Milewska, 18-letnia uczennica szkoły pielęgniarskiej, wybrana i przygotowywana do tego zabiegu przez prof. Tadeusza Orłowskiego. Była prawdziwą bohaterką tego wydarzenia. Nikt nie mógł jej zagwarantować, że operacja się powiedzie i że nie będzie musiała powrócić do leczenia przewlekłymi dializami, które w tym czasie były jedyną szansą na życie dla chorych z mocznicą, ale wymagały niezwykłej siły i cierpliwości. Każda dializa trwała około 6-8 godzin, a w celu zapewnienia homeostazy trzeba było zabiegi te wykonywać 4-5 razy w tygodniu. Uśmiech Danusi, kiedy obudziła się po operacji i zobaczyła worek z moczem zawieszony na brzegu jej łóżka, był naszą największą nagrodą".

Dzień Transplantacji

O wydarzeniu tym pisze również portal Nauka w Polsce, zwracając także uwagę na fakt, że "Z tej okazji 26 stycznia co roku obchodzony jest w naszym kraju, jako Dzień Transplantacji. (...) Pierwszą w Polsce transplantację nerki przeprowadzono u 18-letniej uczennicy szkoły pielęgniarskiej Danuty Milewskiej, która od dzieciństwa cierpiała na chorobę nerek. Operacja rozpoczęła się o 17.00 i trwała zaledwie 57 minut. Wszczepiona nerka już po kilku minutach podjęła pracę. Ogłoszono sukces polskiej medycyny. Tym bardziej, że w drugiej połowie 1965 r. prof. Wiktor Bross i prof. Władysław Wrężlewicz z Wrocławia podjęli już pierwszą taką próbę, ale była ona nieudana (czego jednak nie podano do wiadomości publicznej)".

O osiągnięciu tym i o jego znaczeniu najbardziej sprawę zdają sobie również osoby z chorymi nerkami, które obecnie muszą przechodzić żmudny proces dializy. Jednak w obecnym casie zazwyczaj odbywa się ona 3 razy w tygodniu i trwa zaledwie 3 do 4 godzin. Są chorzy, którzy wymagają jedynie dwóch dializ tygodniowo i także w skrajnych wypadkach tacy, którzy muszą być dializowani codziennie. Dla wielu laików proces dializy jawi się jako coś prostego, a chory sobie przez te godziny leży bądź siedzi i odpoczywa. Nic bardziej mylnego. Niezwykle męczące jest być dosłownie "uwiązanym" do maszyny, która przetacza krew, a to uwiązanie następuje bądź przez wszyty cewnik, bądź przez nakłuwanie przetoki. W skrajnych przypadkach odbywa się przez cewnik i przez nakłucie równocześnie. Szczególnie nakłucie dwoma grubymi igłami nie jest przyjemne, a późniejsze tamowanie też zajmuje wiele czasu uciskania dwu ran. Bywa również, że w wyniku niewłaściwego tamowania dochodzi do krwotoku.

Pionierskie osiągnięcie

Stąd widać, jak bardzo ważnym wydarzeniem w życiu chorego jest możliwość przeszczepieni nerki, co w wyniku udanej operacji zapewnia niesamowitą poprawę życia chorego. Portal Izby Lekarskiej w dalszej części opisuje zespoły biorące udział w tym przełomowym przedsięwzięciu: "W operacji przeszczepienia wzięli udział: doc. Bolesław Marzinek, dr Jerzy Szczerbań, dr Waldemar Olszewski, dr Wojciech Rowiński, dr Marek Skośkiewicz oraz anestezjolodzy – dr Bogdan Kamiński, dr Janusz Kącki i dr Jerzy Siedlecki. Biorczynię nerki przygotowywał i opiekował się nią po operacji prof. Tadeusz Orłowski wraz z zespołem (dr Halina Rymkiewicz, dr Danuta Stryjecka-Rowińska, dr Ewa Kłopotowska, dr Mieczysław Lao i dr Liliana Gradowska). Warto zaznaczyć, że do tego czasu wykonano na całym świecie zaledwie 600 takich operacji".

Niestety, proces udanej operacji nie jest w stanie zapewnić pełnowymiarowego sukcesu, którym jest długie życie z otrzymanym narządem. W obecnych czasach ten dobrostan jest ustawicznie wydłużany, a pozwalają na to coraz lepsze leki i jakość aparatury diagnostycznej. Wtedy było to bardziej pole doświadczalne, które dopiero wprowadzało transplantologię na właściwe tory. Młoda pacjentka zmarła 16 lipca 1966 roku, o czym Izba Lekarska pisze: "Operacja przebiegła pomyślnie i chorą w trzy tygodnie po zabiegu wypisano do domu. Pacjentka zmarła osiem miesięcy później z powodu ostrej martwicy trzustki (spowodowanej stosowaniem leków steroidowych w celu zapobiegania odrzuceniu nerki)". Ten smutny fakt dodawał jedynie sił zespołom lekarskim w całej Polsce, by jak najczęściej dokonywać takich epokowych czynów. Miejmy to dzisiaj na wadze.

PP


Zobacz więcej na temat: medycyna przeszczepy
Czytaj także

Dawca szpiku: świadomość, że podarowało się komuś życie jest cudowna

Ostatnia aktualizacja: 08.12.2019 08:11
- Moje komórki macierzyste zostały przekazane pacjentowi ze Stanów Zjednoczonych. Niewiele o nim wiem. Po jakimś czasie dowiedziałam się, że żyje i że wszystko u niego dobrze - mówiła na antenie Polskiego Radia 24 Renata Rafa, dawca szpiku i pracownik DKMS. W audycji "Społeczeństwo obywatelskie: Reaktywacja" wzięli również udział pacjent po przeszczepie szpiku Wojciech Niewinowski oraz Magdalena Przysłupska, rzecznik prasowy DKMS.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Życie po przeszczepie serca. Historia Krzysztofa Machajka

Ostatnia aktualizacja: 13.01.2020 19:03
– Mam świadomość, że bez gestu tej rodziny dawno już bym nie żył. Spłacam ten dług – mówi Krzysztof Machajek, który 20 lat temu otrzymał nowe serce od nieznanej mu kobiety. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Prof. Marek Krawczyk: polska transplantologia ma ogromne osiągnięcia

Ostatnia aktualizacja: 06.07.2020 13:14
Blisko 50 lat temu (1966) w Polsce dokonano pierwszego zabiegu przeszczepienia nerki. Obecnie, jeśli chodzi o przeszczepy wątroby, Polska jest w czołówce Europy. Transplantolog, chirurg, były rektor WUM przypomina, że oprócz nerek i wątroby polscy lekarze przeszczepiają też serce, płuca, kończyny, twarz, czy szpik kostny. - To są ogromne osiągnięcia - mówi prof. Marak Krawczyk.
rozwiń zwiń
Czytaj także

35 lat temu Zbigniew Religa dokonał pierwszego udanego przeszczepu serca w Polsce

Ostatnia aktualizacja: 05.11.2020 12:00
To był zabieg ratujący życie, jedyna szansa dla Piotra Macury, któremu zawał zniszczył serce. Podjął się tego zabrzański zespół, wtedy jeszcze docenta, Zbigniewa Religi. To było dokładnie 35 lat temu.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Sukces wrocławskich lekarzy. Po raz pierwszy w Polsce przeprowadzili taką operację

Ostatnia aktualizacja: 31.08.2022 19:41
Jednoczesna retransplantacja serca i transplantacja nerki - po raz pierwszy w Polsce wrocławscy lekarze przeprowadzili taką operację, w jednym czasie. Pacjentka to 54-letnia kobieta, która po raz pierwszy nowe serce dostała 20 lat temu. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Pierwszy w Polsce przeszczep szpiku kostnego

Ostatnia aktualizacja: 28.11.2022 05:30
38 lat temu, 28 listopada 1984 roku, w warszawskim Centralnym Szpitalu Klinicznym Wojskowej Akademii Medycznej dokonano ważnej i udanej operacji przeszczepienia szpiku kostnego od dawcy spokrewnionego.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Pierwszy przeszczep serca u dziecka na WUM. 9-letnia Lena czuje się dobrze

Ostatnia aktualizacja: 24.01.2023 21:48
W Szpitalu Klinicznym Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego przeszczepiono serce 9-letniej dziewczynce. Choć zabieg odbył się jeszcze przed wigilią Bożego Narodzenia, teraz poznajemy szczegóły dotyczące tego niezwykłego wydarzenia. Był to pierwszy przeszczep serca u dziecka na WUM.
rozwiń zwiń