Historia

"Baby nie umieją się wspinać". Rutkiewicz umiała

Ostatnia aktualizacja: 04.02.2024 05:55
– Nagle do świadomości ludzi dostała się wiadomość, że Polka weszła na Mount Everest. Może dodałam ducha tym, którym go brakowało – mówiła Wanda Rutkiewicz. Posłuchaj archiwalnych wypowiedzi udzielonych Polskiemu Radiu przez pionierkę himalaizmu zimowego.
Wanda Rutkiewicz, Warszawa 1980 r.
Wanda Rutkiewicz, Warszawa 1980 r. Foto: PAP/Bogdan Różyc

81 lat temu, 4 lutego 1943 roku, w Płungianach na Żmudzi urodziła się Wanda Rutkiewicz, pierwsza Europejka i trzecia kobieta na świecie, która zdobyła najwyższy szczyt ziemi – Czomolungmę, bardziej znany pod nazwą Mount Everest (8848 m n.p.m.).

Jerzy Kukuczka - zobacz serwis specjalny

Po powrocie do kraju himalaistka opowiadała o olbrzymim wysiłku, jaki musiała pokonać: – Ja, podchodząc do szczytu, ostatnie 50 metrów szłam bez tlenu, dlatego, że zalodził mi się wlot do maski tlenowej. Musiałam ją zdjąć i ostatnie metry przeszłam, oddychając powietrzem z zewnątrz. Na tych ostatnich metrach jest się w takim stanie euforii, że szłam do szczytu w tym samym tempie bez tlenu jak z tlenem.

mount-everest-413_1280.jpg
Everest zimą. Leszek Cichy: na szczycie byliśmy o 14.25

Posłuchaj
02:25 wyciete z dzwieku.mp3 Wanda Rutkiewicz o zdobyciu najwyższego szczytu Ziemi. (Archiwum PR)

 

– Po zejściu wydawało mi się, ze to nawet nie ja, że to nie był najwyższy szczyt. Jakoś wszystko było takie normalne, a jednocześnie nie do uświadomienia, nie do przeżycia – dodała. Tego samego dnia konklawe w Rzymie wybrało Karola Wojtyłę na papieża. Rok później, podczas pielgrzymki do Polski, Jan Paweł II spotkał się z Wandą Rutkiewicz i powiedział: "Dobry Bóg tak chciał, że tego samego dnia weszliśmy tak wysoko". Papież otrzymał w prezencie od himalaistki kamień z wierzchołka Mount Everestu.


Posłuchaj
28:41 zycie rodzinne_.mp3 Archiwalne nagranie Polskiego Radia ze spotkania z Wandą Rutkiewicz dwa tygodnie po zdobyciu szczytu Mount Everest (30.11.1978)

 

W czasach gdy Wanda Rutkiewicz rozpoczynała zdobywanie szczytów, w środowisku wspinaczy panowało przekonanie, że "baby nie umieją się wspinać, albo nie powinny". Wielokrotnie udowodniła, że ten stereotyp nie ma nic wspólnego z prawdą. W 1986 roku była pierwszą kobietą na świecie, która weszła na K2, jedną z najniebezpieczniejszych gór świata, jedyną, na której powyżej 8000 m n.p.m. trzeba wykorzystywać umiejętności wspinaczkowe, a nie tylko iść granią.

Posłuchaj
14:01 wanda rutkiewicz_emocje.mp3 Gawęda Wandy Rutkiewicz – emocje, które wyzwalają się w człowieku podczas spotkania z górami. (Archiwum PR)

 

Na swoim koncie miała wiele spektakularnych sukcesów. Wspinała się na najwyższe góry świata, zdobyła osiem z czternastu ośmiotysięczników: Mount Everest, Nanga Parbat, K2, Sziszapangmę, Gaszerbrum II, Gaszerbrum I, Czo Oju oraz Annapurnę.


Posłuchaj
14:37 wanda rutkiewicz_początki miłości do gór.mp3 Gawęda Wandy Rutkiewicz – początki miłości do gór. (Archiwum PR)

Posłuchaj
13:53 wanda rutkiewicz_relacja czlowiek góra.mp3 Gawęda Wandy Rutkiewicz – relacja "człowiek–góra". (Archiwum PR)

  

25 maja 1992 roku do Polski dotarła informacja o zaginięciu Wandy Rutkiewicz podczas wyprawy na szczyt Kanczendzongi w Nepalu – trzeci szczyt na ziemi, który według wyznawców hinduizmu jest wierzchołkiem bogów. Za datę jej śmierci przyjmuje się 12 lub 13 maja 1992 roku.

Posłuchaj
32:25 wanda rutkiewicz-przekraczanie granic_.mp3 Wspomnienia o Wandzie Rutkiewicz w rocznicę jej zaginięcia. (Archiwum PR)

 

W Polskim Radiu zachowało się wiele ciekawych nagrań z wypowiedziami Wandy Rutkiewicz. Posłuchaj, jak niezwykłą osobą była ta wybitna himalaistka.

mk/wmkor

T: Baby nie umieją się wspinać / Pierwsze polskie wejście na Mount Everest / Pierwsze polskie wejście na najwyższy szczyt Ziemi

L: - Nagle do świadomości ludzi dostała się wiadomość, że Polka weszła na Mount Everest. Może dodałam ducha tym, którym go brakowało - mówiła Wanda Rutkiewicz. Posłuchaj archiwalnych wypowiedzi udzielonych PolskiemuRadiu przezpionierkę himalaizmu zimowego.

16 października 1798 roku Wanda Rutkiewicz, jako pierwsza Europejka i trzecia kobieta na świecie zdobyła najwyższy szczyt ziemi – Czomolungmę, bardziej znany pod nazwą Mount Everest (8848 m n.p.m.).

Po powrocie do kraju himalaistka opowiadała o olbrzymim wysiłku jaki musiała pokonać: - Ja podchodząc do szczytu, ostatnie 50 metrów szłam bez tlenu,dlatego, że zalodził mi się wlot do maski tlenowej. Musiałam ją zdjąć i ostatnie metry przeszłam, oddychając powietrzem z zewnątrz. Te ostanie metry jest się w takim stanie euforii, że szłam do szczytu w tym samym tempie bez tlenu jak z tlenem.

- Po zejściu wydawało mi się, ze to nawet nie ja, że to nie najwyższy szczyt ziemi. Jakoś wszystko było takie normalne, a jednocześnie nie do uświadomienia, nie do przeżycia – dodała. Tego samego dnia konklawe w Rzymie wybrało Karola Wojtyłę na papieża. Rok później, podczas pielgrzymki do Polski Jan Paweł II spotkał się z Wandą Rutkiewicz i powiedział: "Dobry Bóg tak chciał, że tego samego dnia weszliśmy tak wysoko". Papież otrzymał w prezencie od himalaistki kamień z wierzchołka Mount Everestu.

W czasach gdy Wanda Rutkiewicz rozpoczynała zdobywanie szczytów w środowisku wspinaczy panowało przekonanie, że „Baby nie umieją się wspinać, albo nie powinny”. Wielokrotnie udowodniła, że ten stereotyp nie ma nic wspólnego z prawdą. W 1986 roku była pierwszą kobietą na świecie, która weszła na K2, jedną z najniebezpieczniejszych gór, która pochłonęła wielu himalaistów.

Na swoim koncie miała wiele spektakularnych sukcesów. Wspinała się na najwyższe góry świata, zdobyła osiem z czternastu ośmiotysięczników: Mount Everest, Nanga Parbat, K2, Sziszapangmę, Gaszerbrum II, Gaszerbrum I, CzoOju oraz Annapurnę.

25 maja 1992 roku do Polski dotarła informacja o zaginięciu Wandy Rutkiewicz podczas wyprawy na szczyt Kanczendzongi w Nepalu - trzeci szczyt na ziemi, który według wyznawców hinduizmu jest wierzchołkiem bogów. Za datę jej śmierci przyjmuje się 12 lub 13 maja 1992 roku.

W Polskim Radiu zachowało się wiele ciekawych nagrańz wypowiedziami Wandy Rutkiewicz. Posłuchaj jak osobą była ta wybitna himalaistka.

Czytaj także

Jerzy Kukuczka nie wyobrażał sobie życia bez gór

Ostatnia aktualizacja: 24.03.2024 05:47
– Góry mnie ciągną, góry mnie bawią, jest to dla mnie sposób na życie i nie wyobrażam sobie życia bez gór – mówił Jerzy Kukuczka, jeden z najwybitniejszych himalaistów XX wieku. Dziś mija 76. rocznica jego urodzin.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Edmund Hillary: "Dokonaliśmy tego, weszliśmy na Mount Everest!"

Ostatnia aktualizacja: 29.05.2021 05:55
Co przeżywał stojąc na dziewiczym szczycie najwyższej góry świata? Moment uniesienia, ekstazy? – posłuchaj pierwszego zdobywcy Mount Everest, sir Edmunda Hillary’ego.
rozwiń zwiń
Czytaj także

40 lat temu Cichy i Wielicki jako pierwsi zdobyli zimą Mount Everest. "Halo Andrzej, wiesz gdzie jesteśmy?"

Ostatnia aktualizacja: 16.02.2020 10:00
17 lutego 1980 roku, Leszek Cichy i Krzysztof Wielicki jako pierwsi alpiniści w historii zdobyli zimą najwyższą górę świata - Mount Everest (8848 m). 20-osobową, narodową wyprawą kierował prekursor zimowego himalaizmu Andrzej Zawada. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

80 lat polskiego himalaizmu - sukcesy z najwyższej półki przeplatane dramatami

Ostatnia aktualizacja: 25.04.2019 17:42
Osiemdziesiąt lat polskiego himalaizmu to wiele sukcesów, z najwyższej światowej półki, ale też sporo dramatów i tragedii - podkreślił pierwszy zdobywca Mount Everestu zimą (1980) Leszek Cichy przed oficjalną inauguracją obchodów rocznicy.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Kukuczka: wejść na szczyt!

Ostatnia aktualizacja: 18.09.2019 06:00
- Góry mnie ciągną, góry mnie bawią, jest to dla mnie sposób na życie, nie wyobrażam sobie życia bez gór – mówił Jerzy Kukuczka, jeden z najwybitniejszych himalaistów XX wieku.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Leszek Cichy - królem nie jest, ale ma koronę

Ostatnia aktualizacja: 28.10.2023 05:50
- Po raz pierwszy znalazłem się w górach, gdy miałem 17 lat. Wszedłem wtedy tylko na jeden niewysoki szczyt, Kopieniec Wielki, ale od tego momentu wiedziałem, że będę się wspinać – wspominał na antenie Polskiego Radia Leszek Cichy. 28 października 1999 roku jako pierwszy Polak skompletował Koronę Ziemi.
rozwiń zwiń