Historia

Kamienice przy ul. Królewskiej. Historia budynków, które zostaną odbudowane razem z Pałacem Saskim

Ostatnia aktualizacja: 02.02.2023 05:50
W XIX wieku przy ul. Królewskiej w Warszawie, w bezpośrednim sąsiedztwie Pałacu Saskiego, zbudowano trzy kamienice. Budynki umiejscowione na najatrakcyjniejszych parcelach miasta szybko stały się pożądaną przez warszawskich przedsiębiorców lokalizacją. Kamienice zostały zniszczone przez Niemców w czasie II wojny światowej. Teraz mają zostać odbudowane razem z Pałacem Saskim i pałacem Brühla.
Kamienice przy ul. Królewskiej. Widok Warszawy w połowie XIX wieku
Kamienice przy ul. Królewskiej. Widok Warszawy w połowie XIX wiekuFoto: Polskie Radio na podstawie zbiorów Polona.pl (dp)

Królewska 6

Przedłużeniem Pałacu Saskiego stała się kamienica przy ul. Królewskiej 6. W latach 1851-1852 wzniósł ją Ludwik Malhomme, który fundusze na pokrycie tak kosztownej inwestycji zdobył, pracując jako zarządca dóbr arystokratycznej rodziny Zamoyskich. 

W narożniku domu swoją siedzibę miał bank Adama Piędzickiego.

Środkowy lokal na parterze, przerobiony z bramy wjazdowej, zajmował skład pościeli firmy Wł. Wrotnowski. Obok mieścił się sklep z wodą sodową i słodyczami oraz sklep "Sztuka Huculska". Ostatnie dwa lokale na parterze zajmował oddział Mleczarni Nadświdrzańskiej.

Na piętrach znajdowały się mieszkania do wynajęcia.

Kamienica przy ul. Królewskiej 6 przed przebudową. Widoczna budowa kamienicy przy ul. Królewskiej 8. Fotografia Karola Beyera. Fot.: Muzeum Narodowe w Warszawie/dp Kamienica przy ul. Królewskiej 6 przed przebudową. Widoczna budowa kamienicy przy ul. Królewskiej 8. Fotografia Karola Beyera. Fot.: Muzeum Narodowe w Warszawie/dp

W drugiej połowie XIX wieku kamienica została gruntownie przebudowana. Gmach podwyższono o jedną kondygnację. Elewacja wzbogaciła się o kolejne balkony - zarówno od strony Pałacu Saskiego, jak i od strony ul. Królewskiej - do dwóch istniejących już w centralnej części pierwszego piętra dobudowano odpowiadające im balkony na drugim i trzecim piętrze. Od strony Pałacu Saskiego klasycystyczną attykę w kształcie trójkąta zastąpiono ozdobną balustradą. Od strony ul. Królewskiej attykę zwieńczoną czterema rzeźbami przebudowano dodając za nią dwa niewielkie hełmy. 

Po Powstaniu Warszawskim i zburzeniu Pałacu Saskiego w 1944 roku z kamienicy pozostał jedynie nienadający się do uratowania szkielet. Rozebrano go wkrótce po zajęciu miasta przez Wojsko Polskie i Armię Czerwoną. 

Królewska 8

Najpóźniej spośród trzech kamienic, bo w latach 1857-1858, wzniesiony został budynek przy ul. Królewskiej 8. Na posesji handlowano zbożem ze składu B. Wernera i Spółki. 

Kamienica została zniszczona we wrześniu 1939 roku w czasie bombardowania podczas niemieckiego oblężenia stolicy. 

Królewska 10/12

Kamienica pod adresem ul. Królewska 10/12 powstała na działce należącej do Karola Lessla, cukiernika, który prowadził bufet w altanie w Ogrodzie Saskim i cukiernię w pałacu. W 1818 roku wzniesiono klasycystyczny budynek, według projektu Jakuba Kubickiego. Dwa lata później od strony Ogrodu Saskiego dobudowano skrzydło na rzucie podkowy – charakterystyczną rotundę. Była tam cukiernia, która mimo zmian właścicieli działała nieprzerwanie do 1938 roku.

Kamienica przy ul. Królewskiej 10/12 przed przebudową. Widoczna budowa kamienicy przy ul. Królewskiej 8. Fotografia Karola Beyera. Fot.: Muzeum Narodowe w Warszawie/dp Kamienica przy ul. Królewskiej 10/12 przed przebudową. Widoczna budowa kamienicy przy ul. Królewskiej 8. Fotografia Karola Beyera. Fot.: Muzeum Narodowe w Warszawie/dp

W 1882 roku wykonano na zlecenie ówczesnego właściciela budynku, Ludwika Starsburgera, przebudowy budynku. Kamienica wzbogaciła się o jedną kondygnację. Drugie piętro wzbogaciło się o duży balkon od strony ul. Królewskiej. Dodano też zdobną attykę w kształcie ażurowej balustrady. 

Kamienica przy ul Królewskiej 10/12 została zniszczona we wrześniu 1939 roku wskutek niemieckiego ostrzału podczas oblężenia Warszawy. 

***

Polskie Radio we współpracy ze Spółką Celową Pałac Saski przygotowało multimedialną i interaktywną platformę wiedzy na temat utraconych skarbów Warszawy – Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla i kamienic przy ul. Królewskiej. Zobacz stronę odkryjpalacsaski.pl

Odkryjpalacsaski.pl 

bm

Czytaj także

79 lat temu Niemcy wysadzili Pałac Saski. Poznaj jego historię

Ostatnia aktualizacja: 29.12.2023 06:00
Choć jego wygląd zmieniał się kilkakrotnie, Pałac Saski w Warszawie przetrwał prawie 300 lat. Zniknął 29 grudnia 1944 roku za sprawą niemieckiego okupanta. W 2022 roku rozpoczęła się jego odbudowa. To kolejny punkt zwrotny w dziejach pałacu, który był świadkiem niejednego doniosłego wydarzenia i niejedną ważną osobistość gościł w swych pokojach.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Pałac Saski na początku był rezydencją autora erotyków

Ostatnia aktualizacja: 06.12.2022 06:00
Zanim okazała barokowa budowla w centrum Warszawy stała się ulubioną rezydencją królów z dynastii Wettynów, gmach należał do słynnego poety, magnata i… francuskiego agenta – Jana Andrzeja Morsztyna.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Pałac Saski - tu pracował i... pomieszkiwał Piłsudski

Ostatnia aktualizacja: 13.12.2022 05:55
Marszałkowi, w czasie gdy pełnił funkcję Szefa Sztabu Generalnego, przysługiwało służbowe mieszkanie w gmachu Pałacu Saskiego. Piłsudski spędził tu ponad pół roku życia. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Pałac Brühla - wizytówka odrodzonej Rzeczpospolitej

Ostatnia aktualizacja: 09.12.2022 05:55
Siedziba Ministerstwa Spraw Zagranicznych miała wyrażać ambicje odrodzonego państwa na arenie międzynarodowej. Dlatego tuż po odzyskaniu niepodległości MSZ wprowadziło się do Pałacu Brühla, cieszącego się opinią jednego z najpiękniejszych gmachów w kraju.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Deotyma. Czarodziejka-poetka w Pałacu Saskim, gwiazda dawnej Warszawy

Ostatnia aktualizacja: 10.01.2023 05:57
"Po długich poszukiwaniach rodzice moi osiedli w Pałacu Saskim, który nęcił swoją świeżością", pisała w swoim pamiętniku Jadwiga Łuszczewska, XIX-wieczna pisarka znana jako Deotyma. Swoją karierę, początkowo fenomenalnej improwizatorki, zaczynała właśnie w Pałacu Saskim – to tu ściągli, nie tylko z Warszawy, ci, którzy chcieli posłuchać "młodej wieszczki".
rozwiń zwiń
Czytaj także

Moda, próżniactwo i spacery. Dawny Ogród Saski według "Pamiętników wampira"

Ostatnia aktualizacja: 12.01.2023 05:50
Przenosimy się do Warszawy połowy XIX wieku, spacerujemy alejami Ogrodu Saskiego, oglądamy ludzi ubranych zgodnie najnowszą modą, spotkamy "próżnych elegantów" i "panie z pieskami". Dzięki dokumentom i literaturze podróż w przeszłość Pałacu Saskiego i jego otoczenia jest na wyciągnięcie ręki.
rozwiń zwiń
Czytaj także

"Monument chwały". Dyskusje wokół powstania Grobu Nieznanego Żołnierza

Ostatnia aktualizacja: 26.01.2023 05:55
Uchwała Rady Ministrów ze stycznia 1925 roku zatwierdzająca zlokalizowanie Grobu Nieznanego Żołnierza w kolumnadzie Pałacu Saskiego była poprzedzona długimi i gorącymi rozważaniami. Kwestią sporną była przede wszystkim forma planowanego miejsca pamięci.
rozwiń zwiń