Historia

Tajemnice zamachu, raporty, rozkazy. Bezcenne dokumenty trafiły do Muzeum Powstania Warszawskiego

Ostatnia aktualizacja: 25.07.2024 05:45
Oryginalne materiały opisujące między innymi działania plutonu egzekucyjno-wywiadowczego w batalionie "Parasol" trafiły do Muzeum Powstania Warszawskiego.
Dokumenty batalionu Parasol zostały przekazane do Muzeum Powstania Warszawskiego
Dokumenty batalionu "Parasol" zostały przekazane do Muzeum Powstania WarszawskiegoFoto: PAP/Tomasz Gzell

Zestaw 52 dokumentów przekazali Muzeum Powstania Warszawskiego państwo Ewa i Zdzisław Rybaccy, którzy znaleźli je w trakcie sprzątania mieszkania zmarłego krewnego, żołnierza Kedywu Komendy Głównej Armii Krajowej Janusza Wacława Malinowskiego.

Powstanie Warszawskie - zobacz serwis specjalny

W niepozornej teczce

– To wszystko zostało znalezione w takim miejscu, po którym nikt by się nie spodziewał: w małym pokoiku, pod stertą książek, w niepozornej teczce – opowiadała Rybacka. – Potem cierpliwie, kartka po kartce, porządkowaliśmy i sprawdzaliśmy te dokumenty. Materiały te pozostawały u nas, aż dojrzeliśmy do tego, że to nie może u nas leżeć, bo się zmarnuje.

Jak podkreślała Ewa Rybacka, jej stryj wcześniej nie informował rodziny o posiadaniu tego typu oryginalnych dokumentów z okresu okupacji.


Dokumenty batalionu "Parasol" przekazane do Muzeum Powstania Warszawskiego. Fot. Przemysław Lis/IAR Dokumenty batalionu "Parasol" przekazane do Muzeum Powstania Warszawskiego. Fot. Przemysław Lis/IAR

Wokół zamachu na Bürkla

Z kolei Zdzisław Rybacki opowiadał, że wśród przekazanych materiałów znajdują się między innymi raporty szefa wywiadu "Parasola", rozkazy, a także dokładna dokumentacja udanego zamachu na Franza Bürkla, jednego z zastępców komendanta Pawiaka.

– Są meldunki wywiadowcze, jest rysopis Bürkla, którego bardzo trudno było namierzyć, ponieważ obawiał się o swoje życie – mówił Zdzisław Rybacki. – Wywiad AK trafił na jego trop po psie. Gestapowiec miał wilczura i z tym wilczurem przyjeżdżał na Aleje Szucha, a potem z nim wychodził. Wywiad AK zorientował się, że trzeba pójść za tym człowiekiem, który z psem idzie na spacer - tłumaczył Zdzisław Rybacki.


Dokumenty batalionu "Parasol" przekazane do Muzeum Powstania Warszawskiego. Fot. Przemysław Lis/IAR Dokumenty batalionu "Parasol" przekazane do Muzeum Powstania Warszawskiego. Fot. Przemysław Lis/IAR

Liczył się każdy szczegół 

Przekazane przez państwo Rybackich dokumenty zostały już odpowiednio zabezpieczone i będą badane przez historyków związanych z Muzeum Powstania Warszawskiego. Jak podkreślał Jan Ołdakowskim, dyrektor muzeum, materiały te stanowią bezcenne źródło historyczne, opisujące w dokładny sposób przygotowania akcji likwidacyjnych skierowanych przeciwko okupantom, w tym między innymi dotyczące zamachu na kata Warszawy Franza Kutscherę.

– W ramach przygotowania tej akcji były robione fałszywe dokumenty dla samochodów użytych w osłonie zamachu. Trzeba było zdobyć wzory wszystkich dokumentów oraz pieczątek, ponieważ niektóre z pieczątek przybijane były pod kątem, a niektóre poziomo. Nawet te informacje, które mogły zdradzić fałszywość dokumentów, były brane pod uwagę - powiedział Jan Ołdakowski.

***

Czytaj także:

***

Dyrektor Muzeum Powstania Warszawskiego podziękował przekazującym i podkreślił, że wykazali się oni patriotyczną postawą, ponieważ tego typu dokumenty na rynku kolekcjonerskim mogłyby osiągnąć bardzo wysoką cenę. Jan Ołdakowski ponownie zaapelował również o to, by w przypadku odnalezienia historycznych dokumentów nie niszczyć ich ani nie wyrzucać, ale przekazać do instytucji, która zadba o ich odpowiednie zachowanie.

Dyrektor Muzeum Powstania Warszawskiego Jan Ołdakowski (P) oraz darczyńcy Ewa Rybacka i Zdzisław Rybacki podczas uroczystości przekazania dokumentów Batalionu „Parasol” do zbiorów Muzeum, Warszawa, 24.07.2024 r. Fot. PAP/Tomasz Gzell Dyrektor Muzeum Powstania Warszawskiego Jan Ołdakowski (P) oraz darczyńcy Ewa Rybacka i Zdzisław Rybacki podczas uroczystości przekazania dokumentów Batalionu „Parasol” do zbiorów Muzeum, Warszawa, 24.07.2024 r. Fot. PAP/Tomasz Gzell

IAR/jp

Czytaj także

Stanisław Likiernik - jeden z dwóch pierwowzorów "Kolumba"

Ostatnia aktualizacja: 25.06.2024 05:50
Był jednym z ostatnich żołnierzy Kedywu Armii Krajowej. Podczas okupacji niemieckiej brał udział w wielu akcjach przeciwko Niemcom, walczył w Powstaniu Warszawskim, był kawalerem Orderu Virtuti Militari. To jego wojenne doświadczenia złożyły się na literacką postać, która dała nazwę pokoleniu Kolumbów.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Adam Borys. Twórca batalionu "Parasol"

Ostatnia aktualizacja: 10.12.2024 05:56
Każdy wstępujący do "Parasola" musiał zmienić pseudonim i zerwać kontakty z poprzednim oddziałem. Nie utrzymywano kontaktów prywatnych. Dowódca wymagał bezwzględnego posłuszeństwa i poświęcenia. 115 lat temu, 10 grudnia 1909 roku, urodził się Adam Borys, organizator i pierwszy dowódca batalionu "Parasol" i cichociemny.
rozwiń zwiń
Czytaj także

"Ludzkie gadanie" o wojnie? Miron Białoszewski i "Pamiętnik z powstania warszawskiego"

Ostatnia aktualizacja: 17.06.2024 05:52
- Dziwiło mnie, jak ktoś mówił, że z powstania tak niewiele pamięta. Nie bardzo mogłem to zrozumieć - przyznawał przed mikrofonem Polskiego Radia Miron Białoszewski. Mimo tego potrzebował aż 23 lat, by "znaleźć język" i opowiedzieć - w znakomity i oryginalny sposób - o wydarzeniach z 1944 roku. 
rozwiń zwiń