Historia

Skazanie morderców ks. Popiełuszki. Sprawiedliwość czy pokaz?

Ostatnia aktualizacja: 07.02.2021 06:00
Czterech oprawców księdza Jerzego Popiełuszki wyroki usłyszało 7 lutego 1985. Do dzisiaj nie ukarano nikogo z ich przełożonych.
Warszawa, 29.05.1983. Ks. Jerzy Popiełuszko odprawia mszę św.za Ojczyznę w kościele pw. św. Stanisława Kostki na Żoliborzu.
Warszawa, 29.05.1983. Ks. Jerzy Popiełuszko odprawia mszę św.za Ojczyznę w kościele pw. św. Stanisława Kostki na Żoliborzu. Foto: PAP/Grzegorz Rogiński

W prowadzonym od 27 grudnia 1984 do 7 lutego 1985 procesie skazano czterech oprawców - Grzegorza Piotrowskiego (25 lat), Adam Pietruszka (25 lat), Leszek Pękala (15 lat), Waldemar Chmielewski (15 lat). Wszyscy podlegali kolejnym peerelowskim amnestiom.Nie ukarano nikogo z ich przełożonych. W 1994 roku sąd uniewinnił z zarzutu współsprawstwa generałów Władysława Ciastonia i Zenona Płatka. Bezkarni pozostają gen. Czesław Kiszczak i gen. Wojciech Jaruzelski.

Kliknij w obrazek i dowiedz się więcej o historii życia ks. Popiełuszki:

Przyszły kapelan "Solidarności" urodził się w 1947 roku w niewielkiej wsi Okopy na Podlasiu. W 1961 roku rozpoczął naukę w pobliskim liceum w Suchowoli. Według wspomnień swoich kolegów był cichym i skromnym chłopakiem, który niczym szczególnym się nie wyróżniał. Uczniem był przeciętnym, choć maturę zdał bez problemów.

Po egzaminie dojrzałości złożył podanie z prośbą o rozpoczęcie nauki w warszawskim seminarium. Dla bliskich i znajomych taka decyzja nie była zaskoczeniem. Popiełuszko od najmłodszych lat był człowiekiem mocno wierzącym. Decyzja o zostaniu księdzem dojrzewała w nim przez lata.

Seminarium i wojsko

W 1965 roku rozpoczął naukę w warszawskim seminarium, ale już rok później trafił do wojska. Podobnie jak inni klerycy był poddawany różnorakim szykanom. Dowództwo nie pozwala na prowadzenie indywidualnych bądź zbiorowych modlitw, czy też zmuszało do zdejmowania z szyi krzyżyka.

- To była atmosfera mocnego uderzenia wychowawczego, gdzie poprzez upokorzenie chce się sprowadzić człowieka do kogoś, kto wykonuje polecenia i rozkazy – mówi prof. Jan Żaryn. Mimo tych wszystkich szykan Popiełuszko wytrzymał i w 1972 roku otrzymał święcenia kapłańskie z rąk prymasa Stefana Wyszyńskiego.

Kapelan Solidarności

Przełom w życiu ks. Jerzego nastąpił w sierpniu 1980 roku, kiedy to przybyła do niego delegacja strajkujących z Huty Warszawa z prośbą, żeby odprawił mszę świętą. Ze wspomnień księdza wynika, że kiedy wszedł do huty to wszyscy na jego widok uklękli, a on się rozglądał dokoła czując, jakby ktoś ważny tuż za nim szedł. To był niezwykły moment dla młodego księdza i zgromadzonych robotników.

Ks. Popiełuszko był kapłanem w parafii św. Stanisława Kostki w Warszawie. Odprawiane przez niego msze za Ojczyznę, także w okresie stanu wojennego, gromadziły tysiące ludzi. Ks. Jerzy publicznie krytykował nadużycia komunistycznej władzy, mówił o prawach człowieka i obronie ideałów Solidarności, a także sprzeciwianiu się przemocy i nienawiści. W jednej z homilii ks. Jerzy mówił, iż współczuje ludziom, którzy służą komunistycznemu systemowi, ponieważ prawdziwym celem systemu jest walka z godnością człowieka.

Rozpracowanie

Do roku 1982 sprawa ks. Jerzego była prowadzona w aktach SB w tradycyjny sposób, w ramach teczki ewidencji operacyjnej. Po czerwcowej homilii i mszy świętej za ojczyznę następuje pierwsze, bolesne uderzenie w ks. Jerzego - na pięć lat wstrzymany zostaje mu paszport. Komuniści wiedzieli, że chciał on wyjechać do Rzymu, by wziąć udział w uroczystym zakończeniu procesu kanonizacji ojca Maksymiliana Kolbe. Od tego momentu zaczyna się sprawa operacyjnego rozpracowania o kryptonimie "Popiel" i wyraźny atak na ks. Jerzego i wszystkich, którzy się w tym czasie byli z nim związani.

Szykany i inwigilacja

Od września 1983 roku do działań przeciwko księdzu została włączona prokuratura, następnie media, a w końcu i Urząd do Spraw Wyznań, który kierował listy interwencyjne, z wyraźną intencją, by zniechęcić Episkopat do księdza. Szykany wobec niego miały bardzo różne formy. Była to inwigilacja i obserwacja jego samego i mieszkania przy ulicy Chłodnej, a także próby werbowania pośród jego współpracowników agentury, która miała ułatwić SB rozpoznanie. Sprawdzano, co robi, jakie ma słabości, gdzie chodzi i z kim się kontaktuje. Sprawdzano korespondencję, nękano księdza telefonami z obelgami i pogróżkami.

- Aby zwyciężać zło dobrem, trzeba troszczyć się o cnotę męstwa. Chrześcijanin musi pamiętać, że bać się trzeba tylko zdrady Chrystusa za parę srebrników jałowego spokoju - powiedział ksiądz Jerzy podczas ostatniego nabożeństwa w Bydgoszczy.

Pierwsza próba zamachu na życie ks. Jerzego miała miejsce 13 października 1984 i zakończyła się niepowodzeniem. Kierowca samochodu jadącego z Gdańska do Warszawy uniknął groźniejszych następstw poślizgu, spowodowanego obrzuceniem auta przez "nieznanych sprawców".

Drugą próbę SB podjęło 19 października 1984. Ks. Popiełuszko i jego kierowca Waldemar Chrostowski zostali uprowadzeni przez Grzegorza Piotrowskiego, Leszek Pękalę i Waldemar Chmielewskiego. Mordercy, przebrani w mundury MO, w rzeczywistości byli funkcjonariuszami SB, działającymi w ramach Samodzielnej Grupy "D" Departamentu IV MSW .Ks. Jerzy został skrępowany i wrzucony do bagażnika. Chrostowski z kajdankami na rękach siedział w samochodzie, z którego udało mu się wyskoczyć i uciec. 30 października z zalewu na Wiśle koło Włocławka wyłowiono zwłoki ks. Jerzego. Ciało było tak mocno okaleczone, że z trudem udało się dokonać identyfikacji. Sekcja zwłok wykazała ślady torturowania.

pd

Czytaj także

Niewyjaśniona śmierć ks. Stefana Niedzielaka

Ostatnia aktualizacja: 21.01.2024 05:45
W nocy z 20 na 21 stycznia 1989 roku zginął w niewyjaśnionych okolicznościach ks. Stefan Niedzielak. Mimo umorzenia przez prokuraturę śledztwa w 2009 roku z powodu braku dowodów, wszystko wskazuje, że ks. Niedzielaka zamordowała Służba Bezpieczeństwa. Sprawców do dziś nie znaleziono.
rozwiń zwiń
Czytaj także

35. rocznica zabójstwa ks. Stanisława Suchowolca

Ostatnia aktualizacja: 30.01.2024 05:44
30 stycznia 1989 roku w Białymstoku znaleziono zwłoki ks. Stanisława Suchowolca. Ksiądz był kapelanem białostockiej "Solidarności" i przyjacielem Jerzego Popiełuszki. Kapłan zatruł się tlenkiem węgla w swoim mieszkaniu. O tym, że było to morderstwo, opinia publiczna dowiedziała się dopiero w 1991 roku.
rozwiń zwiń