Historia

Nikita Chruszczow - mierny, ale wierny

Ostatnia aktualizacja: 11.09.2014 07:00
- Jego droga do tronu kremlowskiego wiodła różnymi meandrami – mówił historyk prof. Paweł Wieczorkiewicz, opisując karierę polityczną Nikity Chruszczowa. Zmarł 11 września 1971, przez jedenaście lat stał na czele ZSRR.
Audio
  • Fragm. wypowiedzi Nikity Chruszczowa na temat cenzury w Zw. Radzieckim (1958) oraz fragm. wystąpienia polityka na sesji ONZ - archiwalne nagranie Rozgłośni Polskiej RWE (1959).
  • Początek rządów Chruszczowa - audycja z cyklu "Dźwiękowy przewodnik po historii najnowszej", komentarz prof. Pawła Wieczorkiewicza (1997)
  • XX Zjazd KPZR (14-26.02.1956) -walka N.Chruszczowa o pełnię władzy. Tajny referat "O kulcie jednostki i jego następstwach", audycja z cyklu "Dźwiękowy przewodnik po historii najnowszej", komentarz prof. Pawła Wieczorkiewicza (1997)
Nikita Chruszczow i Józef Stalin, wikipediacc
Nikita Chruszczow i Józef Stalin, wikipedia/cc

– W rosyjskich bajkach jedną z najbardziej popularnych postaci jest Iwan Duraczonok, czyli Jaś Głuptas. Nieobdarzony zbyt silnym intelektem, w miarę uczciwy, w miarę sprytny, który potrafi zyskać tron carski i rękę pięknej carewny – tak rozpoczyna swoją opowieść o dojściu Nikity Chruszczowa do władzy, prof. Paweł Wieczorkiewicz w audycji z cyklu "Dźwiękowy przewodnik po historii najnowszej ZSRR" nadanej w 1997 r.

Iwan Duraczonok, wbrew wszelkim zewnętrznym okolicznościom, wbrew temu, że musi zmierzyć się z mądrzejszymi, potężniejszymi, możniejszymi od siebie rywalami zdobywa jednak władzę. I tak było w przypadku Nikity Chruszczowa.

Nikita

Nz.: Nikita Chruszczow - I sekretarz KC KPZR, premier ZSRR. Wikimedia Commons/dp"
Mierny, ale wierny

Nikita Chruszczow pochodził z rodziny chłopskiej. Urodzony na Ukrainie, ukończył elementarną szkołę. Od 12 roku życia pracował w fabrykach i kopalniach Donbasu jako ślusarz. W 1918 r. wstąpił do partii bolszewików i od razu stał się bardzo lojalnym, bardzo dyspozycyjnym, spełniającym wszystkie polecenia, młodym funkcjonariuszem paryjnym. Miał to szczęście, że zaprzyjaźnił się z drugą żoną Stalina. Został przez niego zauważony i doceniony. Jego kariera polityczna potoczyła się szybko i błyskotliwie. – W czasie wielkiej czystki w roku 1938 został I sekretarzem partii na Ukrainie, wszedł do władz Biura Politycznego, został członkiem największej elity państwa sowieckiego – mówił historyk.

Człowiek bez ambicji?
Po zakończeniu wojny Chruszczow stawał się coraz bardziej krytyczny wobec poczynań generalissimusa, ale ze swymi poglądami się nie zdradzał.

– Podczas sławnych bankietów na daczy Stalina zgrywał zawsze dobrodusznego, chłopka-roztropka. W związku z tym wszyscy: Beria, Malenkow, Mołotow nie traktowali go poważnie. Był człowiekiem, który nie sprawiał wrażenia osoby o wielkich ambicjach, chcącej objąć najwyższe stanowiska w państwie – słyszymy w komentarzu historyka.
Władza ponad wszystko

Okazało się, że wrażenia były mylne. Chruszczow władzę uzyskał, a przeciwników się pozbył. - Chruszczow rządził ciągle wraz z najbliższymi współpracownikami Stalina, swoimi potencjalnymi rywalami do władzy, z Wiaczesławem Mołotowem, Klimentem Woroszyłowem, Łazarem Kaganowiczem, ale także Gieorgijem Malenkowem, odsuniętm co prawda do drugiego szeregu, ale wciąż członkiem Biura Politycznego KPZR - komentował prof. Paweł Wieczorkiewicz. - To stanowiło obciążenie dla ambicji Chruszczowa, który marzył o tym, aby rządzić samowładnie niczym Stalin, przy pomocy innych metod, ale samemu.

Historyk przypomniał okoliczności wyeliminowania przeciwników politycznych przez Chruszczowa, mówił o referacie przywódcy KPZR, wygłoszonym podczas XX zjazdu parii, w którym potępił kult jednostki i zbrodnie popełnione przez Stalina.

"Sprawować władzę na Kremlu to mało, trzeba ją stale umacniać" – powtarzał przywódca radziecki.

Prezydent
Prezydent St. Zjednoczonych John F. Kennedy i I sekretarz KC KPZR, premier ZSRR Nikita Chruszczow na spotkaniu w Wiedniu, 1961. Wikimedia Commons/dp. Źr.: Narodowe Archiwum St. Zjednoczonych

Archiwa

Wśród archiwalnych nagrań, jakie zachowały się w Polskim Radiu, jest fragment przemówienia Nikity Chruszczowa z uroczystości pogrzebowych Józefa Stalina, w którym wychwalał talent wielkiego wodza. Z kolei w archiwach Rozgłośni Polskiej RWE znajduje się pamiętna wypowiedź Nikity Chruszczowa na forum ONZ, kiedy to waląc butem o pulpit wołał: ”Sprawa węgierska w gardłach niektórych ludzi utkwiła jak zdechły szczur, którego nie mogą wypluć”. Posłuchaj.

Poznaj kulisy dojścia do władzy Nikity Chruszczowa oraz fakty związane z tajnym referatem, jaki wygłosił podczas XX Zjazdu KPZR.
Więcej faktów z najnowszej historii ZSRR znajdziesz na "moje.polskieradio.pl”>>>
bs

Czytaj także

Historia przyjaźni polsko - radzieckiej

Ostatnia aktualizacja: 26.11.2010 07:00
Jaki był zakres politycznej i gospodarczej zależności Polski od sowieckiej Rosji?
rozwiń zwiń
Czytaj także

Super tajny testament Lenina

Ostatnia aktualizacja: 04.01.2013 07:00
- Stalin jest zbyt brutalny i wada ta, która jest całkiem do zniesienia w naszym środowisku i w stosunkach między nami komunistami, staje się nie do zniesienia na stanowisku sekretarza generalnego partii - napisał Lenin do partyjnych towarzyszy.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Tajny referat Chruszczowa szybko przestał być tajny

Ostatnia aktualizacja: 25.02.2021 05:50
25 lutego 1956 roku na zamkniętym posiedzeniu, w którym brali udział wyłącznie nowo wybrani członkowie Komitetu Centralnego KPZR, Chruszczow wygłosił referat o kulcie jednostki i jego następstwach.
rozwiń zwiń