Historia

Churchill, Truman, Żukow. Posłuchaj, co mówili w dniu zakończenia wojny

Ostatnia aktualizacja: 08.05.2021 06:00
- Keitel rzucił na nas nienawistne spojrzenie, usiadł na krawędzi krzesła i bez pośpiechu podpisał pięć egzemplarzy aktu bezwarunkowej kapitulacji Niemiec - mówił marszałek Gieorgij Żukow. Posłuchaj wyjątkowych, archiwalnych nagrań!
Marszałek Wilhelm Keitel podpisuje akt bezwarunkowej kapitulacji niemieckiego Wehrmachtu w sowieckiej centrali w Karlshorst, Berlin.
Marszałek Wilhelm Keitel podpisuje akt bezwarunkowej kapitulacji niemieckiego Wehrmachtu w sowieckiej centrali w Karlshorst, Berlin. Foto: Wikimedia Commons/Domena publ. Źr.: National Archives and Records Administration

8 maja 1945 roku późnym wieczorem, o godz. 22.43 na berlińskim przedmieściu Karlshorst w siedzibie rosyjskiego marszałka Gieorgija Żukowa Niemcy podpisały akt bezwarunkowej kapitulacji.


Posłuchaj
03:41 Wypowiedzi Churchilla i króla Jerzego VI.mp3 Fragm. przemówień Winstona Churchilla i króla Jerzego VI w dniu zakończenia II wojny światowej. (BBC, 8.05.1945)

 


Posłuchaj
00:58 Harry Truman - wypowiedź w dniu zakończenia wojny.mp3 Fragm. wystąpienia prezydenta USA Harry Trumana z okazji kapitulacji Niemiec. (BBC, 8.05.1945)

 

Koniec wojny w Europie

Mocarstwa wielkiej koalicji reprezentowali: brytyjski marszałek lotnictwa Arthur Tedder, dowódca amerykańskich strategicznych sił powietrznych, gen. Carl Spaatz i marszałek Gieorgij Żukow. Na uroczystość do Berlina gen. Charles de Gaulle wysłał gen. Jeana de Lattre de Tassigny'ego. Do sali wprowadzono przedstawicieli Niemiec: szefa Naczelnego Dowództwa Wehrmachtu i Naczelnego Dowódcy Wojsk Lądowych, gen. Feldmarszałka Wilhelma Keitla, Naczelnego Dowódcę Marynarki Wojennej, admirała Hansa-Georga von Friedeburga, gen. płk lotnictwa Hansa-Jürgena Stumpffa oraz gen. Feldmarszałka Roberta von Greima jako reprezentant Naczelnego Dowódcy Sił Powietrznych.

Ostatnie przemówienie Hitlera

Okoliczności tamtych wydarzeń przypomniał Sławomir Szof w audycji z cyklu "Dźwiękowy przewodnik po najnowszej historii Niemiec" z 11 marca 1998. Przypomniał fragment przemówienia wygłoszonego przez Hitlera do narodu w styczniu 1945 roku.

- Oczekuję od każdego Niemca, że wypełni swe obowiązki bez reszty, że poniesie każdą ofiarę, której się od niego będzie żądało, i której żądać się musi – mówił przywódca III Rzeszy. - Oczekuję od mieszkańców miast, że kuć będą broń! Kto może walczyć – walczy! Każdy, kto może pracować, niech pracuje! A naszej wspólnej ofierze niechaj przyświeca jedna myśl – wolność, honor narodu i jego przyszłość!

30 kwietnia 1945 Hitler popełnił samobójstwo, 2 maja wojska radzieckie zdobyły Berlin. Ofensywa niemiecka w Ardenach zakończyła się totalną klęską. Niemcy skapitulowały na Froncie Zachodnim.


Posłuchaj
09:21 Kapitulacja III Rzeszy - aud. z cyklu Dźwiękowy.mp3 "Kapitulacja III Rzeszy" - aud. Sławomira Szofa z cyklu "Dźwiękowy przewodnik po najnowszej historii Niemiec", komentarz prof. Mieczysława Tomali. (PR, 11.03.1998)

 


Berlin-Karlshorst, 8 maja 1945. Podpisanie aktu kapitulacji III Rzeszy. Wikipedia/cc. Źr.: Bundesarchiv Berlin-Karlshorst, 8 maja 1945. Podpisanie aktu kapitulacji III Rzeszy. Wikipedia/cc. Źr.: Bundesarchiv
Berlin-Karlshorst, 8 maja 1945. Podpisanie aktu kapitulacji III Rzeszy. Wikipedia/cc. Źr.: Bundesarchiv

Dwa akty kapitulacji

7 maja 1945 w kwaterze głównej Alianckich Sił Ekspedycyjnych gen. Dwighta Eisenhowera w Reims we Francji podpisany został akt kapitulacji przed przedstawicielami armii USA i Wspólnoty Brytyjskiej.


Posłuchaj
02:05 Relacja korespondenta BBC z podpisania kapitulacji w Reims.mp3 Relacja korespondenta BBC z podpisania aktu kapitulacji Niemiec w Reims 7 maja 1945 roku.

 

Skąd zatem data 8 maja? Stalin kategorycznie zażądał, by powtórzyć podpisanie bezwarunkowej kapitulacji i włączyć przedstawicieli ZSRR. Żądanie zostało spełnione. 8 maja 1945 w siedzibie marszałka Gieorgija Żukowa Niemcy jeszcze raz musieli przełknąć gorycz porażki.


Posłuchaj
01:15 Komunikat Radia Moskwa o zakończeniu wojny.mp3 Komunikat Radia Moskwa o zakończeniu wojny. (PR, 8.05.1945)

 

A dlaczego rocznica zakończenia II wojny światowej obchodzona jest w Rosji, a wcześniej w Związku Radzieckim i dawnych krajach bloku wschodniego 9 maja? Odpowiedzi udzielił gość audycji "Rok wojny, rok pokoju" prof. Adam Dobroński.

- Kiedy podpisywano kapitulację w Berlinie, także w Paryżu, Warszawie i Londynie dobiegał końca dzień 8 maja. W Moskwie był to już 9 maja, stąd do dziś utrzymująca się różnica w datowaniu dnia zwycięstwa i zakończenia wojny - stwierdził historyk.


Posłuchaj
03:19 Rok wojny, rok pokoju - 8 maja 1945.mp3 "Rok wojny, rok pokoju - 8 maja 1945" - komentarz prof. Adama Dobrońskiego. Aud. Doroty Truszczak i Andrzeja Sowy. (PR, 8.05.2010)

 

Zobacz serwis specjalny Polacy na frontach II wojny światowej: 

src=" //static.prsa.pl/e3e575f3-9366-490d-809d-d3e1b462ab38.file"


bs

Czytaj także

Zdobycie Berlina oznaczało koniec wojny

Ostatnia aktualizacja: 02.05.2021 05:38
2 maja 1945 roku Armia Czerwona wraz z oddziałami 1. Armii Wojska Polskiego zdobyła Berlin. Polacy zawiesili sztandar na kolumnie Siegessäule.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Armia Berlinga - posłuchaj wspomnień byłych żołnierzy

Ostatnia aktualizacja: 16.03.2017 06:05
"Chcemy walczyć z Niemcami o Polskę niepodległą u boku Armii Czerwonej. Chcemy walczyć o przyszły sojusz i przyjaźń ze Związkiem Radzieckim" - brzmiała deklaracja złożona przez gen. Zygmunta Berlinga i pozostałych oficerów.
rozwiń zwiń