Historia

Przeprowadzka króla z Krakowa do Warszawy

Ostatnia aktualizacja: 18.03.2021 05:40
- Warszawa była wtedy skromnym miastem, w którym co najwyżej odbyło się kilka sejmów. Ale to tu przeniósł się z Wawelu król Zygmunt III Waza – mówił historyk, prof. Jarema Maciszewski.
Warszawa po roku 1573 fot. Wikimedia Commons.
Warszawa po roku 1573 fot. Wikimedia Commons.Foto: nieznany/Wikimedia Commons/domena publiczna

W 1595 roku Zamek Królewski na Wawelu, będący dotychczasową siedzibą polskiego władcy, strawił pożar. 18 marca 1596 roku król Zygmunt III Waza podjął decyzję o przeniesieniu stolicy z Krakowa do Warszawy. Ostatecznie przeprowadzka króla wraz rodziną i dworem do Warszawy miała miejsce 24 maja 160 roku. Tym samym Warszawa stała się nową stolicą Polski.

Widok
Widok Wawelu u schyłku XVI stulecia (1617), Martimar/Wikimedia Commons

Kraków coraz mniej potrzebny

Wokół przeniesienia przez Zygmunta III stolicy Polski z Krakowa do Warszawy do dziś powstają różne hipotezy. Decyzja ta nie był bowiem poparta żadnym aktem prawnym. Stolicą oficjalną i miejscem niemal wszystkich następnych koronacji władców pozostał Kraków, tam również nadal przechowywano insygnia królewskie. Jednak Warszawa, którą po roku 1611 Zygmunt III Waza uczynił swoim Miastem Rezydencjonalnym, stopniowo przejmowała od Krakowa wszelkie funkcje dyplomatyczne i polityczne.

Podział funkcji między obydwoma miastami trwał do roku 1795 – daty trzeciego rozbioru Polski. Fakty te przypomniał prof. Jarema Maciszewski w audycji Elizy Bojarskiej "Królowie i książeta polscy", nadanej w lipcu 1986 roku. Posłuchaj audycji.

- W okresie, w którym państwo polskie wymazano z map, Warszawa stała się sercem i duszą narodu - powiedział prof. Maciszewski.


Posłuchaj
27:41 Królowie i książęta polscy - Zygmunt III Waza cz.1.mp3 "Królowie i książęta polscy - Zygmunt III Waza" - audycja Elizy Bojarskiej, cz. 1. (PR, 29.07.1986)

 


Posłuchaj
28:41 Zygmunt III Waza. cz.II.mp3 "Królowie i książęta polscy - Zygmunt III Waza" - audycja Elizy Bojarskiej, cz. 2. (PR, 29.07.1986)

 

Wygrane bitwy i przegrane wojny. Jak ocenić rządy Zygmunta III?

Długoletnie rządy Zygmunta III Wazy w Polsce część historyków ocenia negatywnie, przypominając, między innymi, jego niepotrzebne zaangażowanie się w sprawy ustanawiania władzy w Mołdawii i wciągnięcie Polski w wojnę ze Szwecją. Zarzucano mu też, że nie zaznajomił się wcale z ustrojem państwa, jakim przyszło mu rządzić. Są jednak historycy, którzy bronią króla, podkreślając jego rozliczne zalety, jak na przykład umiejętne sprawowanie funkcji mecenasa sztuki. Przypominają też, że powierzono mu władzę nad krajem po okresie bezkrólewia, po śmierci Stefana Batorego (w roku 1586).

Kto stał za wyborem Zygmunta?

Tego, by na króla Polski wybrano właśnie Zygmunta, pragnęła Anna Jagiellonka, siostra jego matki. - Serdecznie troszczyła się o niego, gdy jeszcze jako dziecko mieszkał w Szwecji. Wpłynęła też na wychowanie go w wierze katolickiej. Kandydaturę siostrzeńca na tron Polski zaproponowała w porozumieniu z kanclerzem i hetmanem wielkim koronnym, Janem Zamoyskim – opowiadał w audycji prof. Maciszewski.

Historyk wspomniał, że Zamoyski postanowił poprzeć polsko-szwedzkiego królewicza w przekonaniu, że ten, nie mogąc pogodzić obowiązków władcy dwóch państw, będzie musiał z tronu polskiego ustąpić, a wówczas wybierze się króla spośród rodaków. – Kanclerz liczył też na to, że nowym panującym będzie mógł sterować. Zawiódł się, bo Zygmunt III Waza ani myślał ulegać jego wpływom – dodał prof. Jarema Maciszewski. Zaznaczył, że zalety panowania Zygmunta dostrzega, ale wady widzi znacznie większe – między innymi fakt, że władca nie umiał doprowadzać do pomyślnego zakończenia wojen. – Bitwy za to wygrywał – przyznał.

Dokoła Polska, a w sercu Szwecja - do czasu

Zygmunt III Waza panował w Polsce od roku 1587. Po dwóch latach od śmierci swego ojca, Jana III, która nastąpiła w roku 1592 swoim władcą uczynili go również Szwedzi. Pięć lat później go zdetronizowano, ale w swoje prawa do korony szwedzkiej wierzył aż do śmierci - 30 kwietnia 1632 roku. 

Posłuchaj opowieści o królu, który przeniósł stolicę Polski z Krakowa do Warszawy.

Czytaj także

Jan III Sobieski, zwycięzca spod Wiednia

Ostatnia aktualizacja: 21.05.2023 05:45
21 maja 1674 roku na sejmie elekcyjnym hetman wielki koronny Jan Sobieski wybrany został królem Polski. Był wybitnym dowódcą, pogromcą Tatarów i Turków, mężem pięknej Marysieńki, pisarzem, bibliofilem, erudytą i mecenasem sztuki.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Co powiedział, co zrobił, jakiego miał konia - anegdot o Aleksandrze Macedońskim jest niezliczona liczba

Ostatnia aktualizacja: 22.05.2015 06:49
- Ateńczycy i Rzymianie wznosili mu posągi, Egipcjanie nadali mu tytuł faraona, Babilończycy koronowali na króla. Nie ma w historii barwniejszej postaci niż Aleksander Macedoński.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Zygmunt III Waza. Król urodzony w niewoli

Ostatnia aktualizacja: 13.11.2016 12:00
- Zygmunt urodził się w bardzo dramatycznych okolicznościach. Jego ojciec był młodszym bratem króla szwedzkiego Eryka XIV, który nie należał do osób zrównoważonych psychicznie. W Janie stale widział oponenta, osadził go w więzieniu, w zamku Gripsholm - przypomina dr Konrad Bobiatyński. To właśnie tam urodził się przyszły polski król, który pierwsze lata swojego życia spędził w niewoli. 
rozwiń zwiń