Historia

1700 lat temu chrześcijanie uzyskali wolność wyznania

Ostatnia aktualizacja: 13.06.2013 07:00
Przed decydującym starciem o Rzym cesarz Konstantyn miał ujrzeć na niebie krzyż i napis: ”Pod tym znakiem zwyciężysz”. Czy tak było? Faktem jest, że rok po bitwie, w 313 r. przyznał chrześcijanom całkowitą swobodę kultu.
Audio
  • "Kronika dwóch tysiącleci. Lata 300-320" - komentarz historyka dr Jana Trynkowskiego (17.01.2000)
Konstantyn i Helena wokół Świętego Krzyża - reprod. fot. obrazu Vasilija Sazonova (17891870). Wikimedia Commonsdp
”Konstantyn i Helena wokół Świętego Krzyża” - reprod. fot. obrazu Vasilija Sazonova (1789–1870). Wikimedia Commons/dp

Konstantyn był synem Konstancjusza Chlorusa. Na tronie cesarskim zasiadł w 306 r. Współrządził na Wschodzie z Licyniuszem. Ale nie tylko jego musiał pokonać, by osiągnąć pełnię władzy. Wcześniej stoczył zacięty bój o Rzym z Maksencjuszem.
Walka o tron
Do zbrojnego starcia między Konstantynem a rywalizującym z nim cesarzem Maksencjuszem doszło 28 październiku 312 r. przy moście Mulwijskim nad Tybrem. Maksencjusz podczas odwrotu utonął w rzece. Opowiadano, że Konstancjusz przed bitwą miał ujrzeć znak krzyża i usłyszeć słowa: ”Pod tym znakiem zwyciężysz”.
Do tamtych wydarzeń powrócił historyk dr Jan Trynkowski w audycji z cyklu ”Kronika dwóch tysiącleci”, nadanej w styczniu 2000 r.
- Rzeczywiście opowiadano, że przed bitwą Konstantyn miał widzenie, na podstawie którego rozkazał swoim żołnierzom umieścić na tarczach monogram Chrystusa – mówił dr Trynkowski. - Anegdota ta obrastała w nowe szczegóły, ale czy tak rzeczywiście było? Trudno to interpretować – stwierdził historyk.

”Konstantyn

Nz.: ”Konstantyn otrzymuje sztandar z monogramem Chrystusa jako cesarskiego znaku” - reprodukcja fotograficzna obrazu Petera Paula Rubensa (1577–1640). Wikimedia Commons/dp.
Edykt mediolański
Faktem jest jednak, że już w roku 313 współrządca Konstantyna – Licyniusz ogłosił edykt przyznający chrześcijanom całkowitą swobodę kultu i nakazujący zwrot wszystkich skonfiskowanych dóbr. Powoływał się na wspólne ustalenia z Konstantynem w czasie ich spotkania w Mediolanie.
- Faktem jest również, że od tego czasu Konstantyn okazuje chrześcijaństwu czynne poparcie – słyszymy w komentarzu. - Taka polityka będzie trwać i nasilać się do końca jego panowania. Kościół uzyskuje stopniowo uprzywilejowany status prawny. Zwiększa się ilość świątyń chrześcijańskich. Po raz pierwszy chrześcijanie mogą piastować, bez przeszkód najwyższe godności w państwie. Zaczynają się nawet pojawiać ograniczenia w stosunku do wierzeń tradycyjnych.
Symbole chrześcijańskie pojawiły się na monetach cesarskich już dwa lata po wydaniu edyktu mediolańskiego, w roku 315.
Zdobywca i reformator
Konstantyn nazywany Wielkim panował ponad 30 lat. Licyniusza pokonał w 316 r., stając się panem całego Zachodu. Walczył z sukcesami przeciwko plemionom barbarzyńskim: Frankom, Alamanom, Wizygotom i Sarmatom. Przekształcił dawną grecką kolonię Byzantion w nową siedzibę cesarza – Konstantynopol, który przez tysiąc lat był stolicą cesarstwa wschodniego. Przeprowadził liczne reformy. To Konstantyn w 321 wprowadził dzień wolny od pracy w niedzielę. Za jego rządów imperium przeżywało krótkotrwały okres świetności.

Cesarz
Cesarz Konstantyn i jego matka, cesarzowa Helena – reprod. fot. malowidła (poł. XVI w.). Albania, kościół w Berat. Wikimedia Commons/dp

Chrzest
Konstantyn jako pierwszy cesarz rzymski w przeddzień swojej śmierci przyjął chrzest. - Zasługi tego cesarza dla kościoła, dla chrześcijaństwa są ogromne – stwierdził dr Jan Trynkowski. - Ale nie należy go w tym względzie idealizować, a już na pewno nie powinno się stawiać go na równi z apostołami.
Posłuchaj, jakie były okoliczności wydania edyktu mediolańskiego i przyznania chrześcijanom pełnej swobody wyznania.

Czytaj także

Hagia Sofia – pierwszy kościół chrześcijańskiego Wschodu

Ostatnia aktualizacja: 23.02.2013 07:00
Jeśli ktoś wejdzie do wnętrza Hagii Sofii to zrozumie, jak wspaniałe było to osiągnięcie i nie zdziwi się słowom cesarza Justyniana, który podczas konsekracji kościoła w 537 roku wykrzyknął: ”Salomonie przewyższyłem Ciebie!”.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Upadek Konstantynopola. Koniec Cesarstwa Wschodniego

Ostatnia aktualizacja: 29.05.2023 05:35
- Cała Europa musiałaby się ruszyć, żeby uratować Konstantynopol, ale tak się nie stało. Zabrakło przywódcy, który by tę Europę skrzyknął i poprowadził. Poza tym cesarstwo wschodnie było jednak traktowane jako kraj heretyków - mówiła Iwona Żółtowska z Instytutu Filologii Klasycznej UW.
rozwiń zwiń