Historia

Józef Lompa – krzewiciel polskości na Śląsku

Ostatnia aktualizacja: 29.03.2024 05:35
Mozolne zbieranie lokalnych podań i legend, opracowanie podręcznika historii regionu w języku polskim, wreszcie - nauczanie w założonej przez siebie szkole. Dokonania Józefa Lompy były jedną z podstaw budowy polskiej tożsamości na Górnym Śląsku.
Józef Lompa
Józef LompaFoto: źr."Tygodnik Ilustrowany"/Wikimedia/domena publiczna

161 lat temu, 29 marca 1863, zmarł Józef Lompa, górnośląski działacz, pisarz i etnograf. 

Był typem protopozytywisty kierującym się zasadą pracy u podstaw. W 1820 roku zbudował szkołę w Lubszy. Tu uczył dzieci przez 30 lat. W 1850 roku władze pruskie zawiesiły go w obowiązkach organisty i nauczyciela za polską działalność narodową. Działacz założył Towarzystwo Pracujących dla Oświaty Ludu Śląskiego.

Posłuchaj
14:32 józef lompa - ojciec etnografii śląskiej___d 20578_tr_0-0_99245772200db2d[00].mp3 "Józef Lompa - ojciec etnografii śląskiej" - audycja Aleksandra Widery z cyklu "Śladami Kolberga". (PR, 8.07.1967)

Publicysta postulujący

Przede wszystkim jednak Józef Lompa zajmował się działalnością publicystyczną i promowaniem polskości na Górnym Śląsku, na którym - w następstwie rewolucji przemysłowej - żywioł niemiecki zaczynał przeważać wśród elit, a język niemiecki stawał się przepustką do awansu społecznego. Józef Lompa współpracował m.in. z "Telegrafem Górnośląskim", współredagował "Dziennik Górnośląski". W swoich artykułach postulował wprowadzenie nauczania w języku polskim i wprowadzenia historii Polski do programu nauczania.

Kronikarz klechd i legend

Józef Lompa był autorem prekursorskich publikacji traktujących o geografii i historii Śląska m.in."Jeografii Śląska", "Pieśni ludu śląskiego", "O śląsko-polskiej mowie" oraz "Klechdy, czyli baśnie ludu polskiego na Śląsku". W swoich dziełach utrwalał dla współczesnych sobie i kolejnych pokoleń przekazy i legendy Górnego Śląska, objaśniające pochodzenie nazw miejscowości i przekazujące mądrości ludowe.

Józef Lompa zmarł 29 marca 1863 roku. 

bm

Czytaj także

Oskar Kolberg. Kronikarz polskiego folkloru

Ostatnia aktualizacja: 22.02.2024 05:35
Poznaj sylwetkę człowieka, który całe życie poświęcił badaniom polskiego folkloru. Rodzimą kulturę ludową zawarł w monumentalnym dziele "Lud. Jego zwyczaje, sposób życia, mowa, podania, przysłowia, obrzędy, gusła, zabawy, pieśni, muzyka i tańce".
rozwiń zwiń
Czytaj także

Ks. Leopold Moczygemba. Patriarcha Polonii w Teksasie

Ostatnia aktualizacja: 18.10.2023 05:40
Około 50 mil na południowy wschód od San Antonio znajdują się trzy miejscowości, których nazwy brzmią polsko: Panna Maria, Cestohowa i Kosciuszko. To najstarsze polskie osady w Teksasie. Rodaków sprowadził tu śląski franciszkanin.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Bogactwo informacji w dziennikach Michała Romera

Ostatnia aktualizacja: 08.06.2017 01:10
- Michał Romer do końca deklarował, że jest Litwinem polskiego pochodzenia. Ten wybitny humanista napisał jedno z najwybitniejszych studiów na temat Litwy - mówi prof. Leszek Zasztowt, historyk.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Maciej Mielżyński. Historia powstańca z małżeńską zbrodnią w tle

Ostatnia aktualizacja: 09.01.2024 05:46
Mówiono o nim "dobry żołnierz, słaby dowódca". Ale nie dlatego postać ta pozostaje do dziś kontrowersyjna. Wszystkiemu winna zbrodnia, której dopuścił się przywódca wojskowy III powstania śląskiego.
rozwiń zwiń