Historia

Zbrodnia katyńska. Kłamstwa komisji Burdenki

Ostatnia aktualizacja: 24.01.2024 05:49
80 lat temu, 24 stycznia 1944 roku, sowiecka komisja specjalna pod przewodnictwem prof. Nikołaja Burdenki, po ekshumacji 925 odpowiednio spreparowanych ciał polskich oficerów, ogłosiła, że zbrodni na Polakach w Katyniu dokonali Niemcy między wrześniem a grudniem 1941 roku.
Katyń, Rosja, 1943 r. Ekshumacja zwłok polskich oficerów zamordowanych w Katyniu w 1940 r.
Katyń, Rosja, 1943 r. Ekshumacja zwłok polskich oficerów zamordowanych w Katyniu w 1940 r. Foto: Wikipedia/domena publiczna

"Ohydne wymysły Goebbelsa i spółki na temat rzekomego masowego mordu na polskich oficerach dokonanego przez władze sowieckie w 1940 roku zostały podchwycone przez ministerialne kręgi rządu gen. Sikorskiego" - napisał dziennik "Prawda" w kwietniu 1943 roku.

Informację o odkryciu masowych grobów w Katyniu Niemcy podali 13 kwietnia 1943 roku. Dwa dni później w odpowiedzi Sowieckie Biuro Informacyjne ogłosiło, że polscy jeńcy byli zatrudnieni na robotach budowlanych na zachód od Smoleńska i "wpadli w ręce niemieckich katów faszystowskich latem 1941 roku, po wycofaniu się wojsk sowieckich z rejonu Smoleńska".


Posłuchaj
15:41 Polska w planach Stalina cz Polska w planach Stalina cz.1. Audycja z Archiwum PR z cyklu "Tajna historia Polski". Z Olgą Braniecką rozmawiał prof. Paweł Wieczorkiewicz.

 

Tego samego dnia, rząd RP na uchodźstwie polecił swojemu przedstawicielowi w Szwajcarii zwrócić się do Międzynarodowego Czerwonego Krzyża z prośbą o powołanie komisji do zbadania odkrytych grobów. 17 kwietnia 1943 strona polska złożyła w tej sprawie oficjalną notę w Genewie, dowiadując się jednocześnie, iż wcześniej także Niemcy zwrócili się do MCK o wszczęcie dochodzenia.

ZBRODNIA KATYŃSKA - ZOBACZ SERWIS SPECJALNY:
Zbrodnia Katynska_1200x660 e (1).png

Zerwanie stosunków

Moskwa bardzo ostro zareagowała na propozycję dochodzenia prowadzonego przez Międzynarodowy Czerwony Krzyż. 19 kwietnia 1943 roku sowiecki dziennik "Prawda" opublikował artykuł zatytułowany "Polscy pomocnicy Hitlera". Ujawnienie zbrodni przez Niemców, Stalin wykorzystał jako pretekst do zerwania stosunków dyplomatycznych z rządem polskim w Londynie. 21 kwietnia 1943 wysłał tajne i jednobrzmiące depesze do prezydenta Roosevelta i premiera Churchilla, w których zarzucał rządowi gen. Sikorskiego prowadzenie w zmowie z Hitlerem wrogiej kampanii przeciwko Związkowi Sowieckiemu.


Posłuchaj
15:12 Polska w planach Stalina cz 2 Polska w planach Stalina cz.2. Audycja z Archiwum PR z cyklu "Tajna historia Polski". Z Olgą Braniecką rozmawiał prof. Paweł Wieczorkiewicz.

 

Niemcy szukają dowodów

Wobec zablokowania przez Sowietów przeprowadzenia śledztwa w sprawie katyńskiej przez MCK, Niemcy zorganizowali własne dochodzenie. 28 kwietnia 1943 na miejsce zbrodni na zaproszenie władz niemieckich przyjechała grupa międzynarodowych ekspertów medycyny sądowej i kryminologii. Przewodniczącym zespołu został doktor Ferenc Orsos, dyrektor Instytutu Medycyny Sądowej w Budapeszcie. Eksperci jednomyślnie podpisali sprawozdanie, w którym stwierdzali, iż egzekucje na polskich jeńcach wykonano w marcu i kwietniu 1940 roku.


Posłuchaj
16:44 Polska w planach Stalina cz 3 Polska w planach Stalina cz. 3. Audycja z Archiwum PR z cyklu "Tajna historia Polski". Z Olgą Braniecką rozmawiał prof. Paweł Wieczorkiewicz.

 

Śledztwo NKWD

We wrześniu 1943 roku, po wyparciu armii niemieckiej z rejonu Smoleńska, w Katyniu przystąpiła do pracy specjalna ekipa funkcjonariuszy operacyjnych i śledczych NKWD oraz sowieckiego kontrwywiadu wojskowego Smiersz, na czele którego stał jeden z głównych wykonawców zbrodni na polskich oficerach w Katyniu - Wsiewołod Mierkułow. Grupa pracowała przez trzy miesiące, do stycznia 1944 roku. Na zakończenie opublikowała "Informację w sprawie dochodzenia wstępnego w tak zwanej sprawie katyńskiej". Dokument miał być podstawą do dalszych prac prowadzonych przez oficjalną komisję.

Powołanie komisji Burdenki

13 stycznia 1944 roku, po zakończeniu przygotowań prowadzonych przez służby specjalne, Biuro Polityczne KC WKP(b) podjęło uchwałę powołującą komisję śledczą pod nazwą "Specjalna komisja ds. ustalenia i przeprowadzenia śledztwa okoliczności rozstrzelania w lesie katyńskim polskich jeńców wojennych przez niemiecko-faszystowskich najeźdźców" . Na jej czele stanął członek Akademii Nauk ZSRR, Nikołaj Burdenko.

Komisja Burdenki pracowała w Katyniu od 13 do 24 stycznia 1944 roku. W komunikacie końcowym stwierdzono, że zbrodni na Polakach dokonali Niemcy między wrześniem a grudniem 1941 roku, powielając tezy przedstawione wcześniej przez funkcjonariuszy NKWD i Smiersza.

W 1945 roku w trakcie procesu zbrodniarzy nazistowskich w Norymberdze Sowieci wprowadzili do aktu oskarżenia zarzut odpowiedzialności za zbrodnię katyńską. Trybunał norymberski w wydanym w 1946 roku wyroku pominął jednak sprawę zamordowania polskich oficerów z powodu braku dowodów.

PAP/bs/im

Czytaj także

Aleksander Sołżenicyn - pisarz, który był sumieniem Rosji

Ostatnia aktualizacja: 09.02.2023 05:38
- Sołżenicyn dał świadectwo, że prawo stosowane dla podtrzymania nieludzkiej dyktatury, dla podtrzymania władzy jednego człowieka, dla podtrzymania stanu niewoli dla całego narodu, nie ma nic wspólnego ze sprawiedliwością - mówił tłumacz prof. Jerzy Pomianowski.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Ferdynand Goetel – badacz zbrodni katyńskiej

Ostatnia aktualizacja: 15.05.2023 05:50
"Jestem dzieckiem okresu, kiedy to ludzie i ich idee, i zamysły ruszyły naprzód w zawrotnym tempie. Wiele hipotez, doktryn i haseł, które w mojej młodości uchodziły za rewolucyjne, zostało obalonych, a nawet skompromitowanych" – pisał Ferdynand Goetel w swoich wspomnieniach.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Katyń - kłamstwo Stalina. "Oficerowie zbiegli do Mandżurii"

Ostatnia aktualizacja: 03.12.2019 08:45
3 grudnia 1941 roku podczas spotkania z generałami Władysławem Sikorskim i Władysławem Andersem, Józef Stalin zapytany o los polskich oficerów więzionych od 1939 roku w ZSRR odpowiedział, że zostali oni zwolnieni i zbiegli do Mandżurii. Dyktator dobrze wiedział, że pomordowani oficerowie leżą w lesie katyńskim. Sam wydał rozkaz ich zgładzenia.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Komisja Maddena. Amerykańskie śledztwo w sprawie Katynia

Ostatnia aktualizacja: 22.12.2023 14:20
22 grudnia 1952 roku w Stanach Zjednoczonych opublikowano raport powołanej przez kongres USA Specjalnej Komisji Śledczej do Zbadania Faktów, Dowodów i Okoliczności Mordu w Lesie Katyńskim. Stwierdzono w nim, że za śmiercią tysięcy polskich oficerów stało sowieckie NKWD. Ale dotarcie do prawdy nie było łatwe.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Stanisław Swianiewicz. Cudem ocalały świadek Katynia

Ostatnia aktualizacja: 22.05.2023 06:00
"Ten pobyt w pobliżu lasku katyńskiego zaciążył na całym moim późniejszym życiu. Od czasu, gdy w 1943 roku prawda o Katyniu stała się jasna, miałem ciągle poczucie, że jeżeli Opatrzność wyratowała mnie jedynego z czterech z górą tysięcy oficerów kozielskich więzionych na stracenie i pozwoliła osiągnąć świat ludzi wolnych, to wynika stąd, że ciąży na mnie jakiś obowiązek" - pisał Stanisław Swianiewicz w książce "W cieniu Katynia", uważanej za jeden z najważniejszych dokumentów na temat rosyjskiej zbrodni.
rozwiń zwiń