• Reakcja europejskiej opinii publicznej na powstanie styczniowe, represje po powstaniu, losy powstańców, rola powstania w szkolnej edukacji historycznej - dyskusje m.in. na te tematy pojawią się podczas międzynarodowej konferencji "Powstanie 1863. Represje i pamięć".
• Konferencja zorganizowana z okazji 160. rocznicy walk styczniowych odbywa się w dniach 18-19 stycznia 2023 r. w Instytucie Historycznym Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.

Odnowione tradycje walki o wolność

O jej szczegółach opowiedział w "Poranku Dwójki" prof. Artur Górak z Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, sekretarz Komitetu Organizacyjnego Konferencji. - To było zderzenie cywilizacji, można było iść na 25 lat do rosyjskiego wojska, nie było pytania, czy powstanie styczniowe ma wybuchnąć. Jego organizacja była fenomenem, to było pierwsze na świecie i być może jedyne tak rozbudowane państwo podziemne. II Rzeczpospolita skonsumowała jego idee, tradycje walki o wolność przetrwały do dziś, zostały współcześnie odnowione - mówił.

Powstanie styczniowe - zobacz serwis specjalny>>>

Nastawienie Rosjan do Polaków

Dodał, że w konferencji wezmą udział uczeni z Ukrainy, Białorusi i Litwy. - Z jednej strony będziemy mówić o losach Polaków, naszego narodu, a z drugiej - mamy perspektywę państwa, które musi zmierzyć się z tym wyzwaniem. To powstanie było szeroko komentowane na arenie międzynarodowej, a tysiące powstańców rozprzestrzeniono po Rosji i Syberii. Rosjanie w swojej masie po raz pierwszy zobaczyli Polaków z dobrej strony, a to zmieniło ich nastawienie do polskości. Okazało się, że Polacy to uczeni, nauczyciele, powstańcy zmienili stosunek rosyjskiego społeczeństwa do sprawy polskiej - zaznaczył rozmówca Pawła Siwka.

Czytaj też:

• Powstanie styczniowe 160 lat później. Jakie jest jego dziedzictwo?
• Powstanie styczniowe w utworach muzycznych

Kompromitacja Rosji na arenie międzynarodowej

Artur Górak podkreślił, że ta zmiana była gruntowna. - Należy jednak pamiętać, że państwo rosyjskie swoją brutalnością skompromitowało się na arenie międzynarodowej, stało się imperium nacjonalistycznym. Sprzeciw wobec władzy carskiej był wielowątkowy, wygrała idea bolszewicka, najbardziej radykalna - powiedział.

***

Tytuł audycji: Poranek Dwójki

Prowadził: Paweł Siwek

Gość: prof. Artur Górak (sekretarz Komitetu Organizacyjnego Konferencji "Powstanie 1863. Represje i pamięć", Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej)

Data emisji: 17.01.2023

Godzina emisji: 8.35

mg/mo

Strona powstancystyczniowi.pl tworzy szczególny, dostępny dla wszystkich, rejestr online, który pozwoli zlokalizować groby uczestników zrywu z 1863 roku.

Interaktywna mapa

- Możemy tu obejrzeć miejsca na mapie lub użyć wyszukiwarki – opowiadał Informacyjnej Agencji Radiowej Kamil Chrunik z Federacji Patriotycznej. Jak podkreślał, każde miejsce spoczynku bohatera lub weterana zaznaczone jest na dostępnej na stronie powstancystyczniowi.pl mapie dzięki współrzędnym GPS.

Z kolei każdy punkt na mapie zawiera zdjęcie oraz posiadane informacje o danym powstańcu, a także o bitwach, potyczkach i wydarzeniach związanych z danym miejscem.

Widok mapy na stronie powstancystyczniowi.pl

Przywracanie pamięci

Krystian Fila z podkarpackiego oddziału Stowarzyszenia "Odra-Niemien" mówił IAR, że podczas tworzenia bazy danych na stronę powstancystyczniowi.pl wolontariusze często odszukiwali zapomniane groby powstańców. Zbierali informacje od lokalnej społeczności, czasem te niesprawdzone weryfikowali w dokumentacji gmin i księgach parafialnych.
Dzięki tym działaniom udało się zainteresować tą sprawą szkoły oraz miłośników historii - i rozpoczęto renowację wielu nagrobków.

Dziedzictwo powstania

Jak podkreślił Wojciech Labuda, pełnomocnik premiera do spraw ochrony miejsc pamięci, pamięć o powstańcach styczniowych powinna być przywracana. Przypomniał, że wprawdzie powstanie to zakończyło się klęską, ale z jego ideowego dziedzictwa czerpały kolejne pokolenia. Zaznaczył przy tym, że z tego doświadczenia czerpali ojcowie naszej niepodległości. - Wielu historyków wskazuje, że bez powstania styczniowego mogłoby nie być polskiej niepodległości w 1918 roku w takim wymiarze - mówił Wojciech Labuda.

***

Czytaj także:

• Bohaterowie powstania styczniowego, którzy zmienili świat
• Powstanie styczniowe. Zwycięstwo ducha

***

22 stycznia 2023 roku przypada 160. rocznica wybuchu powstania styczniowego. Główne państwowe obchody odbędą się w Warszawie w poniedziałek 23 stycznia, wezmą w nich udział między innymi prezydenci Polski i Litwy.

IAR/jp