Historia

Kamień z Rosetty stał się kluczem do odczytania egipskich hieroglifów

Ostatnia aktualizacja: 15.07.2023 05:38
- Niewątpliwie był to kamień milowy dla powstania zupełnie nowej dziedziny nauki, jaką była egiptologia, po raz pierwszy umożliwiając badanie historii starożytnego Egiptu na podstawie źródeł egipskich, a nie greckich – mówił egiptolog prof. Karol Myśliwiec.
Naukowcy oglądają Kamień z Rosetty podczas Międzynarodowego Kongresu Orientalistów w 1874
Naukowcy oglądają Kamień z Rosetty podczas Międzynarodowego Kongresu Orientalistów w 1874Foto: Wikimedia commons/dp

Niezwykły kamień w miejscowości Rosetta znalazł inżynier wojsk napoleońskich Pierre-Francois Bouchard, 15 lipca 1799, w drugim roku kampanii napoleońskiej w Egipcie. Kamienna płyta stanowiła element starego muru średniowiecznej twierdzy (nazwanej przez Francuzów Fort Julien). Zdobił ją tekst zapisany w trzech pismach, w dwóch językach, co później stało się kamieniem milowym na drodze do odczytania pisma starożytnych Egipcjan, a jednocześnie zrozumienia ich kultury i historii.

Do chwili odkrycia kamienia z Rosetty informacje, jakie mieliśmy o starożytnym Egipcie, pochodziły głównie od Greków. Egipskie pismo traktowane było często jak wspaniałe rysunki, ornamenty mające w sobie więcej magii niż rzeczywistego języka.


Posłuchaj
13:54 widnokrąg____3098_99_iv_tr_0-0_1114070136d8d410[00].mp3 Kamień z Rosetty - audycja Katarzyny Kobyleckiej. (PR, 13.12.1999)

 

Od chwili odkrycia kamienia z Rosetty wiedziano, że jest to dokument niezwykłej wagi. – Anglicy, którzy wygrali wojnę, w traktacie pokojowym z Aleksandrii w 1801 roku zażądali od Francuzów, żeby oddali ten kamień i tak się w istocie stało – opowiadał prof. Karol Myśliwiec.

Egipska zagadka

Czarna kamienna płyta ma wysokość 114,4 cm, szerokości 72,3 cm i grubości 27,9 cm, waży 762 kg. Znajduje się na niej ten sam napis w trzech różnych rodzajach pisma (hieroglificznym, demotycznym i po grecku) i w dwu różnych językach. Przede wszystkim jest tam napis grecki, który dało się natychmiast odczytać.

Kiedy już znany był tekst grecki, stało się możliwe odczytanie hieroglifów, co uczynił w 1822 roku francuski uczony Jean-Francois Champollion. W odczytaniu tego niezwykłego kamienia pomogła mu znajomość języka koptyjskiego i kilkunastu języków wschodu. Rozpoznawszy, że dalej powtarzają się tam te same znaki w miejscu, gdzie w tekście greckim występują imiona Ptolemeuszów, stwierdził, że znaki pisma hieroglificznego muszą być znakami fonetycznymi. I to było wielkie odkrycie, ponieważ do tego czasu wyobrażano sobie, że są to wyłącznie znaki symboliczne.

Zorientowano się, że napis jest rodzajem ogłoszenia publicznego, które 27 marca 196 r. p.n.e. wydali kapłani egipscy z Memfis dla uczczenia władającego Egiptem Ptolemeusza V z okazji pierwszej rocznicy jego koronacji.

Oryginał kamienia z Rosetty znajduje się dzisiaj w Galerii Egipskiej w londyńskim British Museum, a jego kopia w Luwrze. Egipt dąży do odzyskania zabytku, wywiezionego zdaniem jego władz nielegalnie w epoce kolonialnej.

mk

Czytaj także

Jean-Francois Champollion. Nieprzeciętnie zdolny lingwista

Ostatnia aktualizacja: 23.12.2023 05:40
Nikt nie potrafił odczytać egipskich hieroglifów. Zrobił to Jean-Francois Champollion, który w wieku 17 lat napisał swoją pierwszą książkę o historii Egiptu faraonów.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Starożytny partacz zostawił narzędzie w głowie mumii!

Ostatnia aktualizacja: 18.12.2012 18:30
A dokładniej instrument, który służył do usuwania mózgu zmarłego przed jego zabalsamowaniem. Badacze znaleźli go w głowie mumii sprzed 2400 lat.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Polscy archeolodzy odkryli w Egipcie tajemniczy grobowiec

Ostatnia aktualizacja: 11.01.2013 20:02
Co w nim znaleźli? O tym w radiowej Jedynce opowiadał profesor Karol Myśliwiec.
rozwiń zwiń