Zulfikar Ali Bhutto, reformator Pakistanu - skazany przez sąd wojskowy

W obronie prezydenta występowali: papież Jan Paweł II, prezydent Stanów Zjednoczonych oraz władze większości demokratycznych państw świata, które widziały w nim być może polityka brutalnego, ale jednocześnie polityka, za którym stały jego dokonania.

Zulfikar Ali Bhutto (pierwszy od prawej), foto: wikipedia/bundesarchiv/domena publiczna

18 marca 1978 roku sąd w Lahore skazał na karę śmierci byłego prezydenta i premiera Pakistanu Zulfikara Ali Bhutto. Obwiniono go o współudział w morderstwie swego przeciwnika politycznego.
Zulfikar Ali Bhutto urodził się 5 stycznia 1928 roku w pakistańskim Larkana, w arystokratycznej rodzinie ziemiańskiej. Studiował m.in. w Kalifornii na Oxfordzie, zdobył prawnicze wykształcenie. Zanim wrócił do kraju, przez jakiś czas prowadził praktykę adwokacką w Londynie.
Kariera polityczna
W 1955 roku został mianowany przedstawicielem Pakistanu przy ONZ. Od 1956 roku Bhutto zajmował szereg stanowisk ministerialnych w rządach Ayuba Khana. Natomiast w latach 1971-1977 pełnił funkcję ministra spraw zagranicznych.
W czasie wojny Pakistanu z Indiami w 1965 roku Zulfikar Ali Bhutto podał się do dymisji, ponieważ był jednym ze zwolenników tego konfliktu. Popierał hasła Kaszmiru pakistańskiego i wojny z Indiami o odzyskanie regionu w większości zamieszkałego przez ludność muzułmańską.
W wyniku wojny 1947-1948 roku i kolejnych walk, została ustalona granica na linii przerwania ognia, która podzieliła Kaszmir na dwie części. Pakistan nigdy nie uznał tego podziału, natomiast Indie przyjęły linię przerwania ognia za linie państwową.
W 1967 roku Zulfikar Ali Bhutto stworzy własna partię - Pakistańską Partię Ludową. Według dyplomaty dr. Bolesława Zalewskiego, wypełnił on próżnię polityczną, jeszcze nie było takiej partii, która odwoływałaby się do tej grupy społecznej. Bhutto w latach 1969-1971 należał do najwybitniejszych i najbardziej popularnych przywódców pakistańskich.
Wojna domowa
W 1971 roku doszło do kolejnej wojny indyjsko-pakistańskiej. Pakistan został pobity, a Pakistan Wschodni został proklamowany jako niezależna niepodległa Ludowa Republika Bangladeszu na czele której stanął Mudżibur Rahman.
Po rozpadzie Pakistanu Zulfikar Ali Bhutto został prezydentem, stanął na czele rządu. - W momencie kiedy doszło do przegrania przez Pakistan wojny Bhutto był tym politykiem, który nie dopuścił do jeszcze większej klęski politycznej Pakistanu. Gen. Ayub Khan został odsunięty od władzy - mówił dr Bolesław Zalewski
Wtedy jeszcze nie wszyscy chcieli wierzyć, że podział kraju na Pakistan i Bangladesz jest nieodwracalny. Sądzono, że Bhutto posiadający charyzmę i wpływy polityczne zarówno w kraju, jak i za granicą (Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych) potrafi doprowadzić do ponownego zjednoczenia państw.
Udało mu się w 1971 roku w trudnej sytuacji państwowej doprowadzić do pokoju z Indiami i podpisać rozejm z premier Indirą Gandhi.
Wielki reformator
Jak opowiada dr Bolesław Zalewski, Bhutto ograniczył swobodę działania 22 największych rodzin pakistańskich, wielmożów oligarchii pakistańskiej, zreformował administrację, pozbawił sądy wojskowe większości ich prerogatyw oraz zniósł karę śmierci. Można powiedzieć, że cała gospodarka narodowa została znacjonalizowana, zapoczątkował realizacje reformy rolnej.
Bhutto uderzył w podstawy ekonomicznego systemu władzy dotychczasowej elity. Dlatego wygrał wybory, ale też wzbudził nienawiść tych elit.
Początek końca Bhutto
W wyborach powszechnych w1977 roku zwycięstwo odniosła Pakistańska Partia Ludowa. Wtedy to Zulfikar Ali Bhutto został oskarżony o stosowanie w czasie kampanii wyborczej metod niedemokratycznych (sfałszowanie wyborów) i udział w spisku przeciwko swojemu przeciwnikowi politycznemu, co skończyło się jego śmiercią.
Sfałszowanie wyborów stało się jednym z powodów dla przejęcia władzy przez armię. Na czele zamachu skierowanego przeciwko władzom cywilnym stanął nowy dyktator gen. Muhammad Zia ul-Haq. On zadecydował o aresztowaniu i osadzeniu w więzieniu prezydenta Bhutto pod zarzutem zamordowania jednego z przywódców opozycyjnego bloku.
Zulfikar Ali Bhutto nigdy się nie ugiął, nie poprosił o ułaskawienie czy wypuszczenie z więzienia. Uważał, że jest niewinny i o łaskę prosił nie będzie. Został stracony w kwietniu 1977 roku w więzieniu stanowym w Rawal. Miarą tego procesu jest głosowanie, w którym czterech sędziów głosowało przeciwko trzem. Proces miał charakter poszlakowy, niczego oskarżonemu nie udowodnił.
- Nie ma żądnych wątpliwości, że Bhutto był jednym z najwybitniejszych przywódców i że wyprzedzał swój czas i swoją historię. Był reformatorem i wierzył, że mniej lub bardziej umiarkowane reformy społeczno-gospodarcze umożliwiają spokój klasowy, że te reformy mogą przyczynić się do wzrostu gospodarczego i do stabilizacji politycznej - wspominał dr Bolesław Zalewski.

mk