Historia

22 maja

Ostatnia aktualizacja: 22.05.2011 00:00
Zmarł cesarz Konstantyn I Wielki.

 337 - Zmarł Konstantyn I Wielki, cesarz rzymski od 306 roku. Rozbudowal system podatkowy, wprowadził system pieniężny oparty na złotej monecie, popierał chrześcijaństwo, przeniósł stolicę państwa do Konstantynopola. Jego chrzest jest uznawany za symbol zwycięstwa chrześcijaństwa nad pogaństwem. (ur. 27.02.272)

1404 - Pokój w Raciążu między Polską i Litwą a Krzyżakami: Litwa zrzekła się Żmudzi, Krzyżacy zgodzili się na wykup przez Polskę Złotoryi i ziemi dobrzyńskiej. 

1808 - Urodził się Gerard de Nerval, francuski poeta i nowelista okresu romantyzmu, w Polsce ukazał się zbiór jego opowiadań "Aurelia i inne opowiadania". (zm. 26.01.1855)

1813 - Urodził się Ryszard Wagner. Był kompozytorem, poetą i dyrygentem. Zasłynął jako twórca "Walkirii" i "Złota Renu". Pisał także prace teoretyczne, wśród których najbardziej znana nosi tytuł "Sztuka i rewolucja". (zm.13.02.1883)

1813 - W Wenecji odbyła się prapremiera opery "Włoszka w Algierze" Gioacchino Rossiniego.

1828 - Urodził się Albrecht von Graefe, niemiecki lekarz okulista. W 1857 roku wprowadził metodę operacyjnego leczenia jaskry. (zm. 20.07.1870)

1859 - Urodził się Arthur Conan Doyle, angielski pisarz, czołowy przedstawiciel nurtu powieści detektywistycznej, w których głównym bohaterem jest Sherlock Holmes, autor powieści grozy "Pies Baskervillów", "Dolina trwogi", "Znak czterech", "Studium w szkarłacie". (zm. 07.07.1930)

1874 - Zmarła Maria Kalergis-Muchanow, hrabianka, pianistka i mecenas sztuki, uczennica Fryderyka Chopina. W pamięci potomnych zapisała się jako wielka miłość Cypriana Kamila Norwida, wspierała artystów, przyczyniła się do otwarcia Instytutu Muzycznego w Warszawie (późniejszego Konserwatorium), była współzałożycielką warszawskiego Towarzystwa Muzycznego. (ur. 07.08.1822)

1885 - Zmarł Wiktor Hugom francuski poeta, dramaturg, powieściopisarz i polityk. Jego poezje z lat 20-tych XIX w. stały się manifestacją francuskiego romantyzmu. Hugo zdobył rozgłos dzieki utworowi "Nędznicy". Inne jego dzieła to między innymi dramaty - "Maria Tudor", "Lukrecja Borgia" oraz powieści - "Katedra Marii Panny w Paryżu", "Pracownicy morza". (ur. 26.02.1802)

1888 - Urodził się Karol Rómmel, podpułkownik, jeździec, trzykrotny olimpijczyk, brązowy medalista olimpijski z 1928 roku, jeden z najlepszych zawodników w historii polskiego jeździectwa. (zm. 07.05.1967)

1897 - Urodził się Stanisław Ossowski, socjolog, teoretyk kultury i metodologii nauk społecznych, profesor Uniwersytetu Łódzkiego i Uniwersytetu Warszawskiego. Był współtwórcą Polskiego Towarzystwa Socjologicznego, autorem licznych prac naukowych, między innymi "Więź społeczna i dziedzictwo krwi", "O ojczyźnie i narodzie". (zm. 07.11.1963) 

1898 - Działaczka polonijna Stefania Chmielińska założyła w Chicago Związek Polek w Ameryce. Jego celem było między innymi kultywowanie polskich tradycji i wychowywanie kolejnych pokoleń w poszanowaniu ojczystej historii i kultury.

1900 - W Nowym Jorku zarejestrowano Associated Press - amerykańską agencję prasową o zasięgu światowym.  

1907 - Urodził się Laurence Kerr Olivier, angielski aktor teatralny i filmowy, świetny odtwórca ról szekspirowskich. W komedii "Książę i aktoreczka" jego partnerką była Marilyn Monroe. (zm.11.07.1989)

1911 - We Lwowie powstały pierwsze 4 drużyny skautowe powołane przez Andrzeja Małkowskiego, okres od września 1910 roku do maja 1911 roku uważa się za początek ruchu harcerskiego w Polsce. 100 rocznica

1924 - Urodził się Charles Aznavour, właściwe nazwisko Barenagh Aznavourian, francuski piosenkarz i aktor filmowy pochodzenia ormiańskiego.

1927 - Urodził się Szymon Kobyliński, rysownik, karykatyurzysta, grafik, scenograf, popularyzator historii i sztuki w Polskim Radiu i Telewizji, autor ilustracji do około 300 książek oraz 20 własnych, między innymi: "750 razy gra półsłówek", "Pasjans erotyczny", "Moje małe życie", "Obserwacje plastyczne". W latach 1957 -1990 felieton rysunkowy Szymona Kobylińskiego publikowała na pierwszej stronie "Polityka". (zm. 15.04.2002)

1927 - W Chinach miało miejsce jedno z najtragiczniejszych trzęsień ziemi, w wyniku którego zginęło około 200 tysięcy osób.

1930 - Urodził się Jan Ciszewski, sprawozdawca radiowy i telewizyjny, komentator sportowy, popularyzator piłki nożnej, hokeja na lodzie i sportu żużlowego. (zm. 12.11.1982)   

1943 - Jan Kryst, żołnierz AK, zginął w dokonanym przez siebie zamachu bombowym na "Adrię", restaurację przeznaczoną tylko dla Niemców. (ur. 06.04.1922)

1946 - Urodził się George Best, angielski piłkarz, król strzelców ligi angielskiej w sezonie 1967/68. Strzelił wówczas 28 bramek. Wystąpił w 361 meczach ligowych i zdobył 137 bramek. (zm. 25.11.2005) 65 rocznica

1953 - Utworzenie Państwowego Zespołu Ludowego Pieśni i Tańca "Śląsk".

1957 - W warszawskim klubie studenckim "Stodoła" zainaugurowano pierwszy program kabaretowy pod tytułem "W tym szaleństwie jest metoda".

1964 - Zmarł Michał Karaszewicz-Tokarzewski "Torwid", generał, organizator i pierwszy dowódca armii podziemnej - Służba Zwycięstwu Polski utworzonej 26/27.09.1939, przemianowanej na Związek Walki Zbrojnej, a następnie 14.02.1942 na Armię Krajową. Po wojnie na emigracji w Wielkiej Brytanii. (ur. 05.01.1893) 

1966 - W Warszawie odsłonięto pomnik Marii Konopnickiej, ufundowany ze składek dzieci staraniem redakcji "Płomyczka". 45 rocznica

1970 - Urodziła się Naomi Campbell, brytyjska modelka i aktorka, pierwsza czarnoskóra modelka, która zrobiła karierę międzynarodową.

1971 - Urodziła się Magda Femme, wokalistka muzyki pop, autorka tekstów i kompozytor, początkowo związana z zespołem Ich Troje, po opuszczeniu którego rozpoczęła karierę solową. 40 rocznica

1972 - Cejlon uzyskał niepodległość po 24 latach funkcjonowania jako dominium brytyjskie. Od tej pory nazwa państwa brzmi Sri Lanka.  

1980 - Zmarł Aleksander Gąssowski, aktor, reżyser, dyrektor teatru zagrał między innymi w filmach: "Trędowata", "Kazimierz Wielki", "Gniazdo", "Kopernik", "Hrabina Cosel", "Romans Teresy Hennert". (ur. 07.06.1910)

1983 - Zmarł Albert Claude, belgijski lekarz cytolog. Dokonał rozdzielenia elementów komórkowych, odkrył siateczkę endoplazmatyczną oraz wyjaśnił funkcję mitochondriów. Laureat Nagrody Nobla w 1974 roku za badania struktury i organizacji komórki. (ur. 24.08.1899)

1992 - Polska i Rosja podpisały w Moskwie traktat o przyjaznej i dobrosąsiedzkiej współpracy.

1997 - Zmarł w Londynie Stanisław Swianiewicz, ekonomista, profesor Uniwersytetu Wileńskiego, współorganizator Instytutu Badań Europy Wschodniej, więzień Łubianki i radzieckiego obozu pracy, współpracownik paryskiej "Kultury". Był ostatnim świadkiem wydarzeń poprzedzających zbrodnię katyńską. Swoje przeżycia spisał w książce "W cieniu Katynia". (ur. 07.11.1899)

1998 - Zmarł John Derek, amerykański aktor i reżyser filmowy, grał między innymi w filmach: "Pukać do każdych drzwi", "Wszyscy ludzie króla", "Podwójne życie", "Dziesięcioro przykazań". (ur. 12.08.1926)

2010 - Zmarł Martin Gardner, amerykański dziennikarz i popularyzator nauki, interesował się matematyką rekreacyjną, pseudonauką, literaturą, filozofią i religią, przez wiele lat był autorem działu "Gry matematyczne" w "Scientific American", jeden z czołowych polemistów z pseudonauką w drugiej połowie XX wieku, autor pracy "Pseudonauka i pseudouczeni". (ur. 21.10.1914)

Czytaj także

21 maja

Ostatnia aktualizacja: 21.05.2011 00:00
Urodził się Andriej Sacharow - laureat Pokojowej Nagrody Nobla.
rozwiń zwiń
Czytaj także

23 maja

Ostatnia aktualizacja: 23.05.2011 00:00
Na Madagaskarze zginął Maurycy Beniowski.
rozwiń zwiń