Historia

6 czerwca

Ostatnia aktualizacja: 06.06.2011 00:00
Rozpoczęła się inwazja na Normandię.

1523 - Król Szwecji, Gustaw I Waza proklamował niezależność państwa. 6 czerwca obchodzony jest Dzień Flagi Szwedzkiej.

1530 - Urodził się Jan Kochanowski, jeden z najwybitniejszych polskich poetów, sekretarz królewski na dworze Zygmunta Augusta, przedstawiciel filozofii eklektycznej - stoicyzmu, epikureizmu, renesansowego neoplatonizmu, autor: "Pieśni", "Fraszek", pierwszego w Polsce dramatu "Odprawa posłów greckich", największą sławę zyskał dzięki "Trenom", napisanym po śmierci ukochanej córki Urszulki w 1579 roku, badacze języka podkreślają też, że język i styl Kochanowskiego wywarł duży wpływ na rozwój polskiego języka literackiego. (zm. 22.08.1584)

1599 - Urodził się Diego Rodriguez de Silva y Velazquez, malarz hiszpański. Namalował między innymi "Autoportret" oraz "Infantkę Małgorzatę Teresę". (zm. 06.08.1660)

1606 - Urodził się Pierre Corneille, francuski poeta i dramaturg okresu baroku, ojciec francuskiej tragedii: "Cyd", "Horacjusze", "Cynna", "Polyeukt" . (zm. 01.10.1684) 405 rocznica

1799 - Urodził się Aleksander Puszkin, rosyjski poeta epoki romantyzmu, autor: "Eugeniusza Oniegina", "Borysa Godunowa", "Rusłana i Ludmiły". (zm. 10.02.1837)

1818 - Zmarł generał Jan Henryk Dąbrowski, twórca Legionów Polskich we Włoszech, przez dwadzieścia lat oficer w wojsku saskim, od 1792 roku w wojsku polskim, uczestnik powstania kościuszkowskiego i kampanii napoleońskich, naczelny wódz armii Księstwa Warszawskiego po śmierci Józefa Poniatowskiego. (ur. 02.08.1755)

1825 - Urodził się Friedrich Bayer, niemiecki przemysłowiec, założyciel fabryki Bayera w Leverkusen, aktualnie zajmującej się głównie produkcją farmaceutyków. (zm. 06.05.1880)

1841 - Urodziła się Eliza Orzeszkowa, pisarka, działaczka oświatowo-pedagogiczna, założycielka księgarni wydawniczej popularyzującej myśl pozytywistyczną. Autorka powieści: "Nad Niemnem", "Pamiętnik Wacławy", "Pan Graba", "Gloria victis", "Cham", "Meir Ezofowicz", "Marta", "Dziurdziowie". (zm. 18.05.1910) 170 rocznica

1865 - Urodził się Wincenty Rapacki (syn), aktor, tłumacz i adaptator - przełożył na język polski libretta siedemdziesięciu dwóch operetek, autor dramatów, anegdot teatralnych, poezji, zagrał w filmach: "Papa się żeni", "Skandal na ulicy Szopena", "Pan Twardowski". (zm. 16.01.1943)

1868 - Urodził się Robert Falcon Scott, brytyjski badacz polarny, drugi po Roaldzie Amnundsenie zdobywca bieguna południowego 18 stycznia 1812 roku. W drodze powrotnej zmarł z zimna i głodu wraz ze wszystkimi członkami wyprawy. Pamięć Scotta uczczono nadaniem jego nazwiska wyspie na Oceanie Spokojnym oraz przylądkowi na wyspie Vancouver. (zm. 29.03.1912)

1872 - Urodził się Antoni Bolesław Dobrowolski, geofizyk, badacz polarny, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, inicjator powstania Obserwatorium Sejsmologicznego w Warszawie, pionier polskich badań na Antarktyce. Jego imię nosi polska stacja polarna w Oazie Bungera we Wschodniej Antarktyce. (zm. 27.04.1954)

1875 - Zmarł Karol Libelt, filozof i estetyk, jeden z główych przedstawicieli tak zwanej filozofii narodowej, podkreślającej narodowy charakter i społeczne funkcje sztuki. (ur. 1807)

1875 - Urodził się Tomasz Mann, uznawany za największego niemieckiego pisarza XX wieku, autor "Buddenbroków", "Czarodziejskiej góry" i "Doktora Faustusa" oraz kilkudziesięciu nowel, opowiadań i esejów poświęconych twórczości wielkich pisarzy. Laureat literackiej nagrody Nobla w 1929 roku, od 1933 roku na emigracji.(zm. 12.08.1955)

1880 - Urodził się Norbert Barlicki, prawnik, publicysta, działacz i przywódca PPS, uczestnik rokowań pokojowych z Rosją radziecką w 1921 roku w Rydze, poseł na Sejm, organizator lewicy socjalistycznej w czasie okupacji. Zginął w obozie koncentracyjnym Auschwitz-Birkenau 6 sierpnia 1941 roku.

1896 - Urodził się Antoni Olbromski, od 1917 roku członek ZHP, komendant okręgu Łódź, podczas okupacji hitlerowskiej jeden z organizatorów pomocy dzieciom z Zamojszczyzny i getta warszawskiego, sekretarz generalny tajnego Naczelnictwa ZHP - Szare Szeregi. (zm. 28.07.1958) 115 rocznica

1900 - Urodził się Manfred Sakel, austriacki neurolog, psychiatra, jeden z prekursorów metody aktywnego leczenia chorób psychicznych, odkrywca szokowej terapii insulinowej. (zm. 1957)

1903 - Urodził się Aram Chaczaturian, armeński kompozytor, autor symfonii, suit orkiestrowych, koncertów instrumentalnych i baletów - "Spartakus", "Gajane", z którego pochodzi słynny "Taniec z szablami". Zmarł 1 maja 1978 roku w Moskwie.

1909 - Urodził się Isaiah Berlin, angielski historyk idei i filozof, uważany za jednego z najwybitniejszych teoretyków XX-wiecznego liberalizmu, autor prac "Korzenie romantyzmu", "Dwie koncepcje wolności i inne eseje". (zm. 05.11.1997)

1922 - Urodził się Jerzy Broszkiewicz, prozaik, dramaturg, publicysta, krytyk muzyczny, autor powieści dla dzieci i młodzieży: "Kluska, Kefir i Tutejszy", "Wielka, większa i największa", "Długi deszczowy tydzień" oraz powieści "Kształt miłości" o życiu Fryderyka Chopina. (zm. 04.10.1993)

1925 - Urodził się Albert Thornton Grey, amerykański trębacz jazzowy, pedagog, członek zespołu Counta Basiego. Organizował letnie staże jazzowe w Pottstown w Pensylwanii, występował z Ellą Fitzgerald oraz Frankiem Sinatrą. (zm. 24.03.2000)  

1928 - Urodził się Janusz Gniatkowski, piosenkarz. Obok Mieczysława Fogga, był najpopularniejszym piosenkarzem lat 50. i pierwszej połowy lat 60. XX wieku. Wylansował wiele melodyjnych przebojów, między innymi: "Apassionata", "Kuba", "Bella Bella Donna".

1931 - Pożar w monachijskim Szklanym Pałacu zniszczył blisko trzy tysiące obrazów, w tym ekspozycję dzieł romantyków. 80 rocznica

1933 - W Riverton, w stanie Nowy Jork, otwarto pierwsze na świecie kino wyświetlające filmy pod gołym niebem.

1936 - Urodził się Roman Wilhelmi, aktor teatralny i filmowy, z warszawskim Teatrem Ateneum związany przez 25 lat. Grał w filmach: "Dzieje grzechu", "Wojna światów", "Zaklęte rewiry", "Kariera Nikodema Dyzmy", popularność przyniosły mu role w serialach telewizyjnych -  "Czterej pancerni i pies" oraz " Alternatywy 4". (zm. 03.11.1991) 75 rocznica

1937 - Rozpoczęły się pierwsze zawody samochodowe o Grand Prix Polski na dystansie 2103 kilometrów. Zwyciężył Aleksander Mazurek, jadący Chevroletem.

1941 - NKWD zakończyło likwidację radzieckich obozów dla polskich oficerów internowanych w Kozielsku, Ostaszkowie i Starobielsku na mocy rozkazu Głównego Urzędu NKWD z 12 lutego 1940 roku. 70 rocznica

1941 - Zmarł Louis Chevrolet, szwajcarski kierowca wyścigowy i konstruktor samochodów, w 1911 roku wraz z Williamem Durantem założył Chevrolet Motor Car Company - fabrykę amerykańskich samochodów marki Chevrolet. (ur. 25.12. 1878) 70 rocznica

1944 - W nocy z 5 na 6 czerwca rozpoczęła się operacja "Overlord", kierowana przez dowództwo wojsk alianckich i otwierająca drugi front w Europie Zachodniej. W bitwie o Normandię brała udział Pierwsza Polska Dywizja Pancerna generała Maczka. Była to największa operacja morsko-desantowa w dziejach świata zakończona zdobyciem Paryża 25 sierpnia 1944 roku.

1945 - Urodził się Jan Kaczmarek, satyryk, współtwórca wrocławskiego kabaretu "Elita", w latach 70, 80. i 90. współpracował z Andrzejem Waligórskim i Studiem 202 w Polskim Radiu Wrocław, jednym z najbardziej znanych słuchowisk z jego udziałem jest seria "Z pamiętnika młodej lekarki", autor ponad 200 tekstów piosenek, takich jak: "Kurna chata", "Zerowy bilans, czyli pero, pero", "Czego się boisz głupia", "Ballada o mleczarzu", "Do serca przytul psa". (zm. 14.11.2007)

1946 - Zmarł Gerhart Hauptmann, niemiecki dramaturg, powieściopisarz, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1912 roku. Autor dramatów - "Tkacze", "Florian Geyer", powieści - "Róża Bernd", "Woźnica Henszel". (ur. 15.11.1862) 65 rocznica

1948 - Zmarł Louis Jean Lumiere, francuski chemik, pionier kinematografii, wynalazca (wspólnie z bratem) kinematografu. Twórca pierwszych filmów. (ur. 05.10.1864)

1951 - W Berlinie rozpoczął się pierwszy międzynarodowy festiwal filmowy. 60 rocznica

1953 - Ukazał się pierwszy numer "Tygodnika Demokratycznego", pisma Stronnictwa Demokratycznego.

1955 - Urodziła się Sandra Bernhard, amerykańska aktorka filmowa, pisarka i piosenkarka, zagrała między innymi w filmach: "Herkules", "Pulp Fiction", "Król humoru".

1955 - Urodził się Tadeusz Cymański, polityk, samorządowiec, w latach 1997 - 2009 poseł na Sejm III, IV, V i VI kadencji, od 2009 roku poseł do Parlamentu Europejskiego.

1956 - Urodził się Björn Borg, wybitny szwedzki tenisista, zwycięzca 11 turniejów wielkoszlemowych - sześć razy French Open i pięć razy z rzędu - Wimbledon. W 1983 roku zakończył karierę. 55 rocznica

1960 - Urodził się Steve Vai, amerykański gitarzysta - wirtuoz gitary, wokalista, kompozytor, autor tekstów i producent nagrań, karierę solową rozpoczął w 1983 roku płytą "Flex-able", uznawany za jednego z najwybitniejszych gitarzystów wszech czasów.

1961 - Zmarł Carl Gustaw Jung, szwajcarski twórca psychologii analitycznej, współtwórca psychologii głębi i typów osobowości. Autor prac: "O psychologii i patologii tak zwanych zjawisk tajemnych", "Archetypy i symbole", "O naturze kobiety". (ur. 26.07.1875) 50 rocznica

1963 - Uruchomiono pierwszy polski laser doświadczalny, zbudowany w Instytucie Fizyki PAN.

1963 - W Warszawie ukazały się ostatnie przed likwidacją numery "Przeglądu Kulturalnego" i "Nowej Kultury".

1968 - W dzień po zamachu zmarł Robert Kennedy, amerykański polityk, senator, brat zamordowanego w 1963 roku Johna Kennedy'ego. (ur. 20.11.1925)

1971 - Wystrzelenie radzieckiego statku kosmicznego Sojuz 11 z trzema członkami załogi: Gieorgijem Dobrowolskim, Wiktorem Pacajewem i Władisławem Wołkowem, którzy po 23-dniowym pobycie na stacji orbitalnej Salut 1 zginęli na skutek rozhermetyzowania się kabiny statku w czasie powrotu na Ziemię. 40 rocznica

1973 - Z taśmy produkcyjnej w Bielsku zjechał pierwszy Fiat 126 wykonany z włoskich części.

1979 - Zmarł Kazimierz Opaliński, aktor i reżyser teatralny, debiutował w 1912 roku w teatrze przemyskim, później związany ze scenami Krakowa, a po wojnie z teatrami warszawskimi - Współczesnym i Narodowym, występował również w filmach, między innymi: "Człowiek na torze", "Chłopcy", "Zezowate szczęście", "Ziemia obiecana", "Faraon". (ur. 22.02.1890)

1981 - Zmarł Franciszek Misztal, konstruktor samolotów, między innymi bombowców "Karaś" i "Łoś". Był dziekanem wydziału lotniczego Politechniki Warszawskiej. (ur. 15.03.1901) 30 rocznica

1988 - List 150 osobistości do prezesa Rady Państwa z prośbą o normalizację warunków działania PEN-Clubu.

1990 - Weszła w życie ustawa znosząca cenzurę i likwidująca Główny Urząd Kontroli Publikacji i Widowisk.

1991 - Podczas spotkania w Sarajewie prezydenci republik jugosłowiańskich zaakceptowali model luźnej konfederacji jako podstawę rokowań na temat przyszłości państwa. 20 rocznica

1991 - Zmarł Stan Getz, amerykański jazzman, saksofonista, zdobywca 11 nagród Grammy. (ur. 02.02.1927) 20 rocznica

1996 - Zmarł George Davis Snell, amerykański genetyk i immunolog. Za odkrycie dotyczące uzależnienia reakcji immunologicznych od budowy powierzchni komórkowych i badania nad genetycznymi mechanizmami tego zjawiska otrzymał w 1980 roku Nagrodę Nobla wspólnie z Jeanem Daussetem i Barujem Benacerrafem. (ur. 19.12.1903) 15 rocznica

2000 - Zmarł Olgierd Fietkiewicz, harcmistrz, instruktor ZHP, historyk harcerstwa, naczelny redaktor miesięcznika "Harcerstwo". (ur. 01.07.1932)

2009 - Zmarł Jean-Baptiste-Gabriel-Joachim Dausset, francuski immunolog, laureat Nagrody Nobla w 1980 roku w dziedzinie medycyny, którą otrzymał za odkrycia dotyczące genów głównego układu zgodności tkankowej. (ur. 19.10.1916)