Historia

6 lipca

Ostatnia aktualizacja: 06.07.2011 00:00
Jan Hus został spalony na stosie.

1253 - Książę Mendog został koronowany na władcę państwa litewskiego. Święto narodowe Litwy, ustanowione przez parlament tego kraju w 1991 roku.

1415 - Jan Hus, profesor i rektor Uniwersytetu Praskiego, zwolennik nauki Wiklefa, został spalony na stosie. Siedem miesięcy wcześniej przybył na sobór w Konstancji na zaproszenie cesarza Zygmunta Luksemburskiego w celu przedstawienia swoich poglądów. Został uwięziony i stracony, mimo cesarskich gwarancji bezpieczeństwa. Hus był reformatorem kościoła, twórcą husytyzmu i prekursorem protestantyzmu. Swoje poglądy głosił sto lat przed Marcinem Lutrem. W tym dniu Czechy obchodzą święto narodowe.   

1439 - Została ogłoszona unia florencka na soborze zwołanym przez papieża Eugeniusza IV. W ten sposób zakończył się, trwający prawie 400 lat rozłam z Kościołem Greckim, który nastąpił w 1054 roku. Unia formalnie kończyła rozłam kościołów, jednak nie była trwała.

1535 - Został ścięty Tomasz Morus (właściwie: Thomas More), angielski mąż stanu, pisarz polityczny, autor "Utopii". Po ogłoszeniu się przez Henryka VIII zwierzchnikiem Kościoła w Anglii, złożył urząd kanclerski, odmówił uznania króla za głowę Kościoła, spowodowało to oskarżenie go o zdradę stanu i ścięcie. Czterysta lat później został ogłoszony świętym.    

1671 - Zginął Stiepan Razin, Kozak doński, przywódca powstania chłopsko-kozackiego w Rosji w latach 1670-1671 stłumionego przez wojsko carskie. Razin został ścięty w Moskiwe. Jego postać cieszyła się dużą popularnością wśród ludu rosyjskiego co znalazło wyraz w licznych pieśniach i podaniach. 340 rocznica

1796 - Zmarł Adam Naruszewicz, jezuita, historyk, uczesnik obrad Sejmu Czteroletniego, redaktor "Zabaw przyjemnych i pożytecznych", nadworny poeta króla Stanisława Augusta, autor satyr "Wiek zepsuty", "Chudy literat". (ur. 1733) 215 rocznica

1809 - Zakończyła się bitwa pod Wagram, jedna z największych bitew kampanii napoleońskich. Wojska francuskie pod dowództwem cesarza Napoleona pokonały wojska austriackie dowodzone przez arcyksięcia Karola Ludwika.

1837 - Urodził się Władysław Żeleński, kompozytor, przedstawiciel neoromantyzmu w muzyce polskiej, autor oper "Goplana", "Stara baśń", "W Tatrach", utworów kameralnych, fortepianowych i pieśni. Zmarł 23 stycznia 1921 roku.

1854 - Zmarł Georg Ohm, niemiecki fizyk. Sformułował i uzasadnił teoretycznie prawo dotyczące elektryczności, nazwane od jego nazwiska Prawem Ohma. Odkrył, że natężenie prądu elektrycznego płynącego w przewodniku jest wprost proporcjonalne do różnicy potencjałów, czyli napięcia elektrycznego, i odwrotnie proporcjonalne do oporu elektrycznego. Nazwiskiem Ohma nazwano również jednostkę oporu elektrycznego. Urodził się 16 marca 1787 roku.

1858 - Amerykański producent Lyman Reed Blade otrzymał patent na maszynę do szycia butów, która zrewolucjonizowała produkcję butów.

1859 - Urodził się Verner von Heidenstam, szwedzki poeta i prozaik, autor powieści " Eudymion", "Ród Folkungów", "Pielgrzymka świętej Brygidy", a przede wszystkim cyklu "Karolińczycy". Laureat literackiej Nagrody Nobla w 1916 roku. Zmarł 20 maja 1940 roku.

1865 - Urodził się Emile Jacques Dalcroze, szwajcarski kompozytor i pedagog; tworzył opery, utwory kameralne, fortepianowe i wokalne; twórca rytmiki - uważał ,że działanie muzyki nie dotyczy tylko słuchu, ale całego systemu mięśniowego i nerwowego i dlatego wszelkie odmiany tempa i energii muzycznej można odtwarzać ruchami ciała; założenia swojej metody zademonstrował jako "gimnastykę rytmiczną’ w Konserwatorium w Lozannie w 1902 r. (zm. 01.07.1950)   

1893 - Zmarł Guy de Maupassant, francuski pisarz, jeden z głównych przedstawicieli naturalizmu. Autor licznych noweli, powieści: "Historia pewnego życia", "Bel Ami", "Piotr i Jan", "Jak śmierć silna" oraz sztuk teatralnych. Urodził się 5 sierpnia 1850 roku.

1893 - Zmarł Józef Stolarczyk, ksiądz, pierwszy proboszcz Zakopanego - od 1848 roku do śmierci, taternik, jedna z legendarnych postaci zakopiańskich obok Tytusa Chałubińskiego i Sabały. (ur. 1816)

1898 - Urodził się Hans Eisler, niemiecki kompozytor, twórca licznych pieśni i songów do sztuk Brechta. Zmarł 6 września 1962 roku.

1903 - Urodził sie Axel Hugo Theorell, szwedzki biochemik, laureat Nagrody Nobla w 1955 roku w dziedzinie medycyny za osiągnięcia w badaniu budowy i mechanizmów działania enzymów oksydacyjnych. Jego badania doprowadziły do wykrystalizowania mioglobiny. (zm. 15.08.1982)

1912 - Car Mikołaj II zatwierdził ustawę o wydzieleniu Chełmszczyzny z obszaru Królestwa Polskiego. Utworzenie nowej guberni chełmskiej, zamieszkanej przez Polaków i tylko w części przez Ukraińców i Białorusinów miało przyspieszyć politykę rusyfikacyjną, zwłaszcza wobec prześladowanych przez carat unitów, nawracanych siłą na prawosławie.

1920 - Lord George Nathaniel Curzon, polityk brytyjski, zaproponował utworzenie linii demarkacyjnej między Rosją a Polską. Linia biegłaby wzdłuż Bugu zgodnie z dawną granicą Królestwa Polskiego, pozostawiając po stronie polskiej Białostocczyznę do Niemna.

1923 - W Związku Radzieckim uchwalono konstytucję ZSRR. Akt był zatwierdzony przez Zjazd Rad w styczniu 1924 roku. Konstytucja gwarantowała prawo republik do wystąpienia z federacji, w praktyce nie pozostawiając im kompetencji, w polityce zagranicznej, prawie i obronie terytorialnej.

1923 - Urodził się Wojciech Jaruzelski, generał, działacz komunistyczny i polityk, między innymi: poseł na Sejm PRL, I sekretarz KC PZPR, minister obrony narodowej w latach 1968-1983, przewodniczący Rady Państwa PRL w latach 1985 - 1989, prezydent PRL w 1989 roku i Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1989-1990.

1924 - Urodził się Louie Bellson, amerykański kompozytor i aranżer, perkusista bigbandowy; występował m.in. z Dukem Elingtonem, Count Basie’m, Benny Goldmanem. Autor ponad 1000 kompozycji i aranżacji. Zmarł 14 lutego 2009 roku.

1925 - Urodził się Bill Haley, amerykański muzyk i wokalista, uznawany za jedną z największych gwiazd rock'n'rolla. Zmarł 9 lutego 1981 roku.  

1929 - Urodził się Miłosz Magin, pianista i kompozytor. W 1985 roku powołał do życia w Paryżu Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny swego imienia, który odbywa się co 2 lata i propaguje muzykę polską i francuską. Od 1957 roku we Francji. Zmarł 4 marca 1999 roku.

1932 - Zmarł Józef Weyssenhoff, baron, brat malarza Henryka. Pisarz i krytyk literacki, autor nowel, pamiętników i powieści z życia ziemiaństwa, wydawca. Urodził się 8 kwietnia 1860 roku.

1934 - Urodził się Jerzy Złotnicki, aktor filmowy i teatralny, grał w filmach: "Ulica graniczna", "Panienka z okienka", "Miś", "Katastrofa w Gibraltarze", "Zamach stanu", "Czas nadziei".

1935 - Urodził się Tanchu Dhondup (imię zakonne Tenzin Gyatso), od 1940 roku 14. dalajlama, głowa Kościoła lamajskiego, laureat Pokojowej Nagrody Nobla w 1989 roku.  

1940 - Tadeusz Wiejowski dokonał pierwszej udanej ucieczki z niemieckiego obozu zagłady w Auschwitz. Hitlerowcy za karę przeprowadzili karny apel, który trwał 20 godzin. Podczas niego zmarł żydowski więzień Dawid Wongczewski - pierwsza ofiara śmiertelna KL Auschwitz. Tadeusz Wiejowski po ucieczce przez ponad rok ukrywał się, jednak jesienią 1941 roku został zatrzymany i osadzony w więzieniu w Jaśle, a potem rozstrzelany.

1945 - W Moskwie została podpisana umowa w sprawie repatriacji ludności polskiej ze Związku Radzieckiego do Polski oraz ludności rosyjskiej, ukraińskiej, białoruskiej i litewskiej z terytorium Polski do ZSRR.

1946 - Urodził się Sylvester Stallone, amerykański aktor, jeden z hollywoodzkich gwiazdorów, o wizerunku ekranowego superbohatera. Reżyser, producent filmowy i scenarzysta. Grał tytułowe role w filmach "Rocky", "Rambo", reżyserował "Paradise Alley", "Rocky IV". W 1997 roku znalazł się na liście 100 największych gwiazd kina wszechczasów. 65 rocznica

1950 - W Zgorzelcu został podpisany układ o granicy polsko-niemieckiej na Odrze i Nysie Łużyckiej jako granicy państwowej. 

1950 - Urodził się Jacek Cygan, poeta, scenarzysta, autor musicali, organizator festiwali muzycznych, a przede wszystkim autor licznych tekstów piosenek, takich jak: "Jaka róża taki cień", "Diamentowy kolczyk", "Wypijmy za błędy" i "Mrok". 

1954 - Urodził się Grzegorz Skawiński, kompozytor, producent muzyczny, w latach 1976- 992 gitarzysta zespołu Kombi, później lider grupy Skawalker, a następnie O.N.A., autor wielu piosenek filmowych.

1958 - Prezydent Dwight Eisenhower podpisał akt przyłączenia Alaski jako 49-go stanu USA.

1958 - Urodził się Sławomir Orzechowski, aktor, grał między innymi w filmach: "Pogranicze w ogniu", "Historia niemoralna", "Ostatnia misja", "Cześć Tereska", "Komornik".

1962 - Zmarł William Faulkner, amerykański prozaik, autor powieści i nowel - "Żołnierska zapłata", "Absalomie, Absalomie", "Dzikie palmy". Uhonorowany w 1949 roku Literacką Nagrodą Nobla. Urodził się 25 września 1897 roku.

1966 - Święto narodowe Malawi: rocznica proklamowania republiki

1971 - Zmarł Louis Armstrong, zwany Satchmo, murzyński kompozytor,  trębacz, amerykański król jazzu. Występował często w duecie z Ellą Fitzgerald. Grał w filmach, m.in. "Hello, Dolly", opublikował wspomnienia "Moje życie w Nowym Orleanie". Urodził się 4 sierpnia 1901 roku. 40 rocznica

1973 - Ukazał się pierwszy singiel grupy Queen pod tytułem "Keep Yourself Alive/Son And Daughter".

1975 - Święto narodowe Komorów: rocznica proklamowania niepodległości. 

1989 - Zmarł János Kádár, węgierski działacz komunistyczny, sprawujący dyktatorską władzę na Węgrzech w latach 1956 - 1988 jako sekretarz generalny KC Węgierskiej Socjalistycznej Partii Robotniczej. Początkowo jego rządy charakteryzowały ostre represje wobec uczestników powstania, stopniowo jednak liberalizował politykę, zwłaszcza w zakresie gospodarki, później także w sferze polityki. Urodził się 26 maja 1912 roku  

1992 - Zmarł Astor Piazzolla, jeden z najwybitniejszych odtwórców tanga argentyńskiego. Międzynarodową sławę zdobył na początku lat 80., gdy tworzył z Quinteto Tango Nuevo. Koncertował z tą grupą do 1989 roku, a potem grał na bandoneonie solo z orkiestrą. Urodził się 11 marca 1921 roku.

1993 - Zmarł Tadeusz Fangrat, poeta, satyryk, tłumacz literatury węgierskiej; autor zbiorów poezji "Kolczasta wolność", "Z żagwią przez mroki" i fraszek "Dobre ziółka", Igraszki z krainy fraszki". (ur. 1912)

1995 - Zmarł Aziz Nesin, pisarz turecki, autor ponad 100 książek, znany przede wszystkim jako satyryk, autor sztuk teatralnych, opowiadań i powieści.

1998 - Prezydenci Rosji Borys Jelcyn i Kazachstanu Nursułtan Nazarbajew podpisali w Moskwie porozumienie o podziale dna Morza Kaspijskiego w jego północnej części, gdzie przebiega granica między obu państwami.

1999 - Zmarł Andrzej Szajewski, aktor i piosenkarz, grał w filmach: "Brylanty pani Zuzy", "Czerwone berety", "Katastrofa w Gibraltarze", "Rozwodów nie będzie". Urodził się 11 października 1937 roku.

1999 - Zmarł Joaquin Rodrigo, jeden z najwybitniejszych kompozytorów hiszpańskich XX wieku. Światową słąwę przyniósł mu koncert na orkiestrę i gitarę "Concierto de Aranjuez" skomponowany w Paryżu w 1939 roku. Urodził się 22 listopada 1901 roku.

2000 - Zmarł Władysław Szpilman, kompozytor i pianista, twórca kilkuset piosenek, w tym słynnych przebojów - "Czerwony autobus", "W małym kinie" i "Nie wierzę piosence". W 1961 roku zorganizował według  własnego pomysłu Międzynarodowy Festiwal Piosenki w Sopocie. Urodził się 5 grudnia 1911 roku.     

2000 - Bundestag przyjął ustawę o utworzeniu fundacji "Pamięć, odpowiedzialność, przyszłość", która zajmie się odszkodowaniami dla byłych robotników przymusowych w Niemczech.  

2004 - Zmarł Thomas Klestil, konserwatywny polityk austriacki, wieloletni dyplomata, prezydent Austrii w latach 1992-2004. Urodził się 4 listopada 1932 roku.

2009 - Zmarł Wasilij Aksionow, rosyjski i amerykański pisarz, dramaturg i scenarzysta; w latach 60. związany z miesięcznikiem "Junost", gdzie ukazywały się jego pierwsze powieści "Koledzy" i "Gwiezdny bilet"; autor powieści i opowiadań: "Wyspa Krym", "Oparzenie", "Szkoda, że nie byliście z nami", "Cesarskie święcenie"; po wyjeździe w 1980 r. do USA został wraz z żoną pozbawiony obywatelstwa ZSRR, odzyskał je dopiero po 10 latach.    

Czytaj także

5 lipca

Ostatnia aktualizacja: 05.07.2011 00:00
Urodził się prymas Polski August Hlond.
rozwiń zwiń
Czytaj także

7 lipca

Ostatnia aktualizacja: 07.07.2011 00:00
Bulla Ex commisso nobis a Deo, zwana Bullą gnieźnieńską, wystawiona przez Innocentego II.
rozwiń zwiń