Historia

20 lipca

Ostatnia aktualizacja: 20.07.2011 00:00
Przyszedł na świat Ignacy Prądzyński, wojskowy i inżynier.

1304 - Urodził się Francesco Petrarca, włoski poeta, autor sonetów opiewających jego idealną miłość do Laury. (zm. 18.07.1374)

1397 - Na mocy Unii Kalmarskiej królowa Danii Małgorzata doprowadziła do zjednocznia Norwegii i Szwecji pod panowaniem Danii. Unia zobowiązywała wszystkie kraje do wspólnego prowadzenie wojny i wyboru jednego władcy.

1402 - Timur Lenk (Kulawy), zwany na Zachodzie Tamerlanem, pokonał pod Ankarą Turków osmańskich i wziął do niewoli sułtana Bajezyda. Klęska ta oznaczała załamanie potęgi osmańskiej.

1505 - Król Węgier i Czech Władysław II Jagiellończyk nadał akt fundacyjny Uniwersytetu Wrocławskiego, niepotwierdzony przez papieża Juliusza II wskutek protestu Uniwersytetu Jagiellońskiego.

1534 - Oficyna Cambridge University Press otrzymała królewski patent na druk i sprzedaż książek. Jest najstarszym wydawnictwem na świecie.

1792 - Urodził się Ignacy Prądzyński, inżynier wojskowy, generał, uczestnik kampanii napoleońskich - za udział w bitwie nad Berezyną odznaczony Złotym Krzyżem Orderu Virtuti Militari. Jako inżynier autor między innymi projektu budowy Kanału Augustowskiego w latach 1822 -1824. Autor planów wojny z Rosją, częściowo wykorzystanych przez generała Jana Zygmunta Skrzyneckiego. Był również autorem planu koordynacji działań partyzanckich w Królestwie Polskim. Dowodził w wygranej bitwie pod Iganiami (10 kwietnia 1831). Po upadku powstania w latach 1832-1833 na zesłaniu w Wiatce. W 1834 powrócił do Królestwa Polskiego. Schorowany, leczył się między innymi na wyspie Helgoland. Tam utonął w trakcie kąpieli morskiej i tam też został pochowany. Był jednym z najbardziej utalentowanych generałów polskich I połowy XIX wieku, autorem około 60 prac z dziedziny wojskowości oraz cennych dla historyka obszernych pamiętników m.in. "O sztuce wojennej - Kurs taktyki" oraz "Czterej ostatni wodzowie polscy przed sądem historii". (zm. 04.08.1850)

1797 - Urodził się Edmund Strzelecki, geolog, podróżnik, badacz Australii i Tasmanii, badał między innymi Alpy Australijskie, których najwyższy szczyt zdobył i nazwał Górą Kościuszki. (zm. 06.10.1873)

1804 - Urodził się sir Robert Owen, angielski anatom i zoolog, rozwinął anatomię porównawczą i paleontologię, opisał kopalne szczątki ptaka moa. Jako pierwszy przygotował do wystawienia na widok publiczny zrekonstruowanego dinozaura, na wystawę w londyńskim Crystal Palace w 1854 roku. Był przeciwnikiem teorii Darwina. (zm. 1892 r.)

1810 - Proklamowanie niepodległości Kolumbii. Święto narodowe w Kolumbii.

1888 - Urodził się Emil Zegadłowicz, poeta, powieściopisarz i dramaturg, założyciel grupy poetyckiej "Czartak", autor wierszy "Powsinogi beskidzkie", ekspresjonistycznych powieści erotycznych "Zmory", "Motory" i dramatu "Domek z kart". (zm. 24.02.1924)

1898 - Pierwsze sprawozdanie sportowe nadane drogą radiową przez Guglielmo Marconiego z regat jachtowych w Kingston.

1900 - Urodził się Zygmunt Kraczkiewicz, cytolog, embriolog, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, autor podręcznika "Cytologia ogólna". (zm. 1971)

1903 - Firma Ford Motor Company sprzedała pierwszy samochód.

1904 - Urodziła się Hanna Ożogowska, pisarka, autorka utworów dla dzieci i młodzieży: "Złota kula", "Ucho od śledzia", "Głowa na tranzystorach". (zm. 26.04.1995)

1906 - Urodził się Zbigniew Ihnatowicz, architekt, projektant w Głównym Urzędzie Planowania Przestrzennego, profesor warszawskiej ASP, do jego najważniejszych realizacji należą: Centralny Dom Towarowy w Warszawie, wnętrze dworca kolejowego Warszawa Śródmieście, Ośrodek Sportowy Warszawianka. (zm. 1995) 105 rocznica

1911 - Urodziła się Loda Halama, tancerka i aktorka, gwiazda przedwojennego kabaretu, rewii i filmu, między innymi: "Kłamstwo Krystyny", "Manewry miłosne", "Prokurator Alicja Horn", "Uśmiech losu", wydała wspomnienia "Moje nogi i ja". (zm. 1996) 100 rocznica

1916 - Zmarł Maurycy Pius Rudzki, astronom, geofizyk, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, tam też założył pierwszą w Polsce stację sejsmologiczną. Autor ponad 150 prac naukowych, a ponadto podręczników akademickich, w tym "Astronomii teoretycznej". (ur. 28.12.1862) 95 rocznica

1919 - Urodził się Sir Edmund Hillary, nowozelandzki badacz, alpinista i dyplomata. W maju 1953 roku dokonał wraz z szerpą Norgayem Tensingiem pierwszego oficjalnego wejścia ma Mount Everest. (zm. 11.01.2008)

1920 - Prezydent Republiki Niemiec Friedrich Ebert wydał dekret o neutralności Niemiec wobec wojny polsko-radzieckiej.

1925 - Urodził się Jacques Delors, francuski ekonomista i polityk, minister gospodarki w latach 1981 -1984, przewodniczący Komisji Unii Europejskiej w latach 1985 -1995, rzecznik integracji europejskiej - w 1987 roku przedstawił tak zwany Raport Delorsa, ukazujący perspektywy zjednoczenia Europy, w kolejnej wersji projektu zarysował koncepcję stworzenia Unii Gospodarczej i Walutowej, z jednolitą walutą - euro.

1926 - Zmarł Feliks Dzierżyński, działacz polskiego i rosyjskiego ruchu rewolucyjnego, w państwie radzieckim twórca i szef bolszewickiego aparatu przemocy WCzK - wprowadził na szeroką skalę system zatrzymywania zakładników, izolowania w łagrach "niepewnych elementów", przez co zyskał miano "Żelazny Feliks", "Czerwony Kat". Od 1924 roku pełnił funkcję przewodniczącego Najwyższej Rady Gospodarki Narodowej. Uważany za jednego z twórców państwa radzieckiego. (ur. 11.09.1877) 85 rocznica

1931 - Urodziła się Zofia Kuratowska, lekarz, polityk, dyplomata, wicemarszałek Senatu w latach 1989 -1991 i 1993 -1995, członek Prymasowskiego Komitetu Pomocy Uwięzionym i Ich Rodzinom, współzałożycielka Unii Wolności, jako pierwsza w Polsce napisała książkę na temat AIDS i zaczęła głośno mówić o tym problemie. (zm. 09.06.1999) 80 rocznica

1936 - Urodził się Andrzej Kondratiuk, reżyser, scenarzysta filmowy: "Hydrozagadka", "Dziura w ziemi", "Wniebowzięci", "Gwiezdny pył". 75 rocznica

1937- Zmarł Guglielmo Marconi, włoski fizyk i inżynier, budowniczy radiotelegrafu, radia i anteny, jeden z pionierów radiotechniki, laureat Nagrody Nobla w 1909 roku w dziedzinie fizyki za wkład w rozwój telegrafii bezprzewodowej. (ur. 25.04.1874)

1938 - Urodziła się Natalie Wood, amerykańska aktorka filmowa rosyjskiego pochodzenia, zagrała w ponad 50 filmach, między innymi: "Buntownik bez powodu", "West Side Story", "Wiosenna bujność traw", "Romans z nieznajomym", "Wielki wyścig". (zm. 29.11.1981)

1944 - Nieudany zamach na Adolfa Hitlera w kwaterze polowej w Gierłoży pod Kętrzynem, zorganizowany przez grupę jego przeciwników na czele z Karlem Friedrichem Goerdelerem i marszałkiem Erwinem Witzlebenem.

1945 - W szpitalu więziennym NKWD w Wilnie zmarł Stefan Ehrenkreutz, profesor prawa Uniwersytetu imienia Stefana Batorego, senator Rzeczypospolitej. (ur. 13.10.1880)

1945 - Zmarł Paul Valery, poeta francuski, eseista, autor poematu "Młoda Parka", zbioru wierszy "Charmes". Często odwiedzał Polskę. W 1932 roku został uhonorowany komandorią Orderu Odrodzenia Polski. (ur. 30.10.1871)

1947 - Urodził się Carlos Santana, gitarzysta i kompozytor. Od 1968 roku ma wałsny zespół pod nazwą Santana, tworzący muzykę rockową, inspirowaną bluesem i folklorem latynoamerykańskim. Światową popularność zyskał po występie na festiwalu w Woodstock, jego gra była jednym z symbolów pokolenia "dzieci kwiatów". Santana współpracował z Johnem McLaughlinem i A. Coltranem oraz Johnem Lee Hookerem. Autor przebojów: "Samba Pati", "Europa", "Love Is You".

1949 - W Warszawie przy ulicy Jasnej rozpoczęto odbudowę gmachu Filharmonii Narodowej. 

1951 - Urodziła się Anna Dymna, aktorka teatralna, związana z krakowskim Starym Teatrem i filmowa. Grała między innymi w filmach: "Stara baśń", "Znachor", "Dolina Issy", "Nie ma mocnych", "Kochaj albo rzuć", "Królowa Bona", znana również z działalności charytatywnej. W 2000 roku odznaczona medalem świętego Brata Alberta za inicjowanie i wspieranie akcji charytatywnych na terenie Krakowa. 60 rocznica

1955 - Zmarł Isaak Dunajewski, rosyjski kompozytor i dyrygent żydowskiego pochodzenia, prowadził orkiestry między innymi w Charkowie i Moskwie, tworzył pieśni, balety, operetki, pisał również muzykę do przedstawień teatralnych i filmów - "Świat się śmieje", "Wołga-Wołga", najbardziej znana jest jego "Pieśń o Ojczyźnie", uważany za twórcę "jazzu rosyjskiego". (ur. 18.01.1900)

1960 - Na urząd premiera Cejlonu powołana została Sirimavo Bandaranaike - pierwsza na świecie kobieta na stanowisku premiera.

1964 - W Warszawie odsłonięto Pomnik Bohaterów Warszawy "Nike".

1965 - Zmarł Jan Czekanowski, antropolog, etnograf i językoznawca, znawca Słowian, kierownik Zakładu Antropologicznego na Uniwersytecie we Lwowie, gdzie stworzył Lwowską Szkołę Antropologiczną. Poźniejszy rektor uczelni. Autor licznych prac naukowych, w tym "Zarysu antropologii Polski". (ur. 06.10.1882)

1966 - Zmarł Józef Kisielewski, historyk, pisarz emigracyjny, autor powieści "Światła w mrok" i "Powrót" oraz głośnego reportażu z podróży po Niemczech z 1939 roku - "Ziemia gromadzi prochy", od 1940 roku przebywał w Anglii. (ur. 26.02.1905) 45 rocznica

1968 - Oddanie do eksploatacji w Solinie największej w Polsce zapory na Sanie i elektrowni wodnej.

1969 - O 21.17 na Księżycu wylądował pierwszy załogowy pojazd wysłany z Ziemi. Na jego pokładzie było dwóch astronautów Neil Armstrong i Edwin Aldrin. 21 lipca o godzinie 2.56, Armstrong  jako pierwszy człowiek w historii stanął na Srebrnym Globie.

1973 - Zmarł Bruce Lee, mistrz sztuki walki, aktor. Wystąpił między innymi w filmach: "Wielki szef", "Droga smoka" i "Wejście smoka". (ur. 27.11.1940)

1976 - Amerykańska sonda Viking I wylądowała na Marsie. 35 rocznica

1982 - Utworzono Patriotyczny Front Ocalenia Narodowego (PRON) jako "prorządowy ruch społeczny".

1994 - Zmarła Lidia Skarżyńska, scenograf, wraz z Jerzym Skarżyńskim zaprojektowała wiele dekoracji, lalek oraz masek dla krakowskiego Teatru Lalki i Aktora Groteska, scenografii dla Teatru Starego oraz imienia Słowackiego w Krakowie. Współpracowała z wybitnymi reżyserami: Swinarskim, Huebnerem, Jarockim. Autorka scenografii do przedstawień operowych i kostiumów do filmów, wykładowca. (ur. 14.01.1920)

1994 - Zmarł Paul Delvaux, malarz belgijski, przedstawiciel surrealizmu, autor "Ogrodu nocnego". (ur. 1897)

1995 - Zmarł Ernest Mandel, niemiecki lewicowy działacz polityczny, trockista, najwybitniejszy działacz IV Międzynarodówki, ekonomista, autor między innymi prac "Trzeci wiek kapitalizmu", "Władza i pieniądze". (ur. 05.04.1923)

2004 - Zmarł Zdzisław Sierpiński, krytyk i dziennikarz muzyczny, autor scenariuszy do filmów muzycznych, przez ponad 50 lat piszący dla "Życia Warszawy". (ur. 20.01.1924)

2004 - Zmarł Antonio Gades, hiszpański tancerz i choreograf, uważany za legendę flamenco. Autor choreografii na największych scenach świata. (ur. 14.11.1936)

2005 - Zmarł Andrzej Grubba, najwybitniejszy polski tenisista stołowy, zdobywca 15 medali mistrzostw świata i Europy, zdobywca Pucharu Świata w 1988 roku, 26-krotny mistrz Polski, po zakończeniu kariery sportowej w 1998 roku - dyrektor sportowy Polskiego Związku Tenisa Stołowego. (ur. 14.05.1958)

2007 - Trąba powietrzna w miejscowościach Skrzydłów, Adamów i Huby w gminie Kłomnice. Zniszczonych zostało ponad 100 gospodarstw.

Czytaj także

19 lipca

Ostatnia aktualizacja: 19.07.2011 00:00
Zmarł płk pil. Wojciech Kołaczkowski, jeden z dowódców Dywizjonu 303.
rozwiń zwiń