Historia

27 listopada

Ostatnia aktualizacja: 27.11.2011 00:00
Odsłonięto pomnik Fryderyka Chopina w Warszawie.

1926 - W warszawskich Łazienkach odsłonięty został pomnik Fryderyka Chopina wg projektu Wacława Szymanowskiego; zniszczony w czasie okupacji przez Niemców w 1940 r., po wojnie zrekonstruowany i odsłonięty ponownie w 1958 r. 95. rocznica

Pozostałe wydarzenia:

8 rok p.n.e - zmarł Horacy, Quintus Horatius Flaccus, poeta, jeden z największych liryków rzymskich.

511 - Zmarł Chlodwig I, jeden z najsławniejszych władców merowińskich, który przyjął chrzest w 496 roku, król Franków.

1095 - Papież Urban II na soborze w Clermont wezwał świat chrześcijański do podjęcia krucjaty przeciwko Turkom seldżuckim okupującym Ziemię Świętą. 500. rocznica

1308 - Henryk hrabia Luksemburski został wybrany na cesarza Niemiec.

1620 - Michał Piekarski, szlachcic sandomierski został stracony za próbę zabójstwa króla Zygmunta III. Wyrok wykonano w sposób niezwykle okrutny, na szafocie obcięto mu dłonie, a ciało skazańca zostało rozerwane przez cztery konie. 15 listopada Piekarski zranił króla w głowę, mszcząc się za krzywdy osobiste. W związku z niedorzecznymi zeznaniami skazańca, poddanego torturom, powstało powiedzenie "plecie jak Piekarski na mękach".

1701 - Urodził się Anders Celsius, szwedzki astronom i fizyk, twórca stopniowej skali temperatur nazwanej później jego imieniem. Autor prac z zakresu astronomii, fizyki i geofizyki. Zmarł 25 kwietnia 1744 roku. 310. rocznica

1806 - Utworzenie Księstwa Warszawskiego przez Napoleona Bonaparte. 205. rocznica

1815 - Car Aleksander I podpisał w Warszawie konstytucję dla Królestwa Polskiego, w myśl której miało ono być na zawsze połączone z Rosją unią personalną, a królem Polski każdorazowo miał być car.

1838 - Zmarł Ludwik Osiński, krytyk literacki, tłumacz i poeta, przedstawiciel klasycyzmu postanisławowskiego, uczestnik powstania kościuszkowskiego, redaktor miesięcznika "Pamiętnik Warszawski", profesor Uniwersytetu Warszawskiego.

1845 - Urodził się Walery Przyborowski, pisarz, uczestnik i historyk powstania styczniowego, współpracownik "Przeglądu Tygodniowego" i "Kuriera Codziennego". Popularność zyskał przeznaczonymi dla dzieci i młodzieży powieściami historycznymi, których napisał ponad 30, dążąc do stworzenia cyklu obejmującego całe dzieje Polski: "Bitwa pod Raszynem", "Król Krak i królewna Wanda", "Namioty wezyra", "Szwedzi w Warszawie". Zmarł 13 marca 1913 roku.

1849 - Urodził się Józef Kotarbiński, aktor i reżyser teatralny. Wystawił na scenie teatru krakowskiego między innymi "Dziady" Mickiewicza i "Wesele" Wyspiańskiego. Zmarł 20 października 1928 roku.

1852 - Zmarła Augusta Ada King, hrabina Lovelace, angielska miłośniczka matematyki, głównie znana z tego, że opisała mechaniczny komputer Charlesa Babbage'a, tzw. maszynę analityczną. Była jedynym ślubnym dzieckiem poety lorda Byrona.

1857 - Urodził się Charles Scott Sherrington, angielski lekarz i fizjolog, laureat Nagrody Nobla z dziedziny fizjologii i medycyny w 1932 roku za odkrycie funkcji neuronów. Zmarł 4 marca 1952 roku.

1874 - Urodził się Chaim Weizmann, prezydent Światowej Organizacji Syjonistycznej w latach 1920 - 1931 i 1935 - 1946. Jeden z twórców państwa Izrael - pierwszy prezydent w latach 1949 - 1952. Przyczynił się do ogłoszenia Deklaracji Balfoura, w której rząd brytyjski wyraził sympatię dla aktywności syjonistów w Palestynie. Zmarł 9 listopada 1952 roku.

1875 - Urodził się Władysław Orkan właśc. Franciszek Smreczyński, pisarz, nowelista, publicysta, żołnierz Legionów Polskich. Autor utworów z życia podkarpackiej wsi: "Drzewiej", "W Roztokach", "Komornicy", "Franek Rakoczy". Współzałożyciel i pierwszy prezes Związku Podhalan. Zmarł 14 maja 1930 roku.

1875 - Zmarł Franciszek Lanci, architekt. Do najbardziej znanych budowli zaprojektowanych przez niego należy rozbudowa i przebudowa Wilanowa, przebudowa pałacu w Falentach, dom Józefa Ignacego Kraszewskiego przy ulicy Mokotowskiej, willa Marii Jankowskiej w Alejach Ujazdowskich róg ulicy Pięknej i dom przy Krakowskim Przedmieściu 17, w którym Lanci zapomniał zrobić klatkę schodową i wobec tego zrobił później dwie po obu stronach bramy. Urodził się w 1799 roku w Fano we Włoszech.

1876 - Urodził się Viktor Kaplan, inżynier i wynalazca austriacki, konstruktor turbiny parowej. Zmarł w 1934 roku. 135. rocznica

1879 - Urodził się Adam Wieniawski, kompozytor pedagog i krytyk, dyrektor Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego, współorganizator konkursów: Chopinowskiego i Henryka Wieniawskiego. Autor wielu oper, baletów, utworów orkiestrowych i pieśni. Zmarł 27 kwietnia 1950 roku.

1888 - Urodził się Witold Sławiński, botanik, autor prac z dziedziny historii botaniki i ochrony przyrody, profesor Politechniki Warszawskiej i Akademii Medycznej w Białymstoku. Autor ponad 80 publikacji naukowych. Zmarł 4 września 1962 roku.

1895 - Zmarł Aleksander Dumas (syn), francuski pisarz i dramaturg, autor powieści "Dama Kameliowa", "Sprawa Clémenceau", dramatów "Półświatek" i "Cudzoziemka" a także licznych felietonów oraz artykułów prasowych. Urodził się 27 lipca 1824 roku.

1895 - Została ustanowiona Nagroda Nobla. W testamencie Alfred Nobel postanowił, że pieniądze, które zdobył głównie dzięki wynalezieniu dynamitu, mają zostać przeznaczone na ufundowanie nagrody, która pomoże w zachowaniu pokoju i dobrobytu na świecie.

1907 - Urodził się Lyon Sprague de Camp, amerykański pisarz science fiction i fantasy, do najbardziej znanych powieści należą "Jankes w Rzymie", "The Wheels of If", "The Glory that Was". Napisał również kilka powieści kontynuujących cykl o Conanie Barbarzyńcy Roberta Howarda. Zmarł 6 listopada 2000 roku.

1908 - Urodził się Mieczysław Koszla, profesor, chirurg, ortopeda, twórca aparatu do leczenia wrodzonego niedorozwoju i zwichnięcia stawów biodrowych u noworodków i niemowląt tzw. "szyny Koszli". Zainicjował doroczne sympozja poświęcone chirurgii urazowej u dzieci. Zmarł 28 stycznia 1998 roku.

1915 - Urodził się Stanisław Skalski, pilot, generał, w czasie II wojny światowej uczestniczył w bitwie o Anglię oraz służył w Afryce Północnej. Dowódca Polskiego Zespołu Myśliwskiego, tak zwanego "Cyrku Skalskiego". Powrócił do kraju w 1947 roku, został uwięziony i skazany na karę śmierci za szpiegostwo, potem zrehabilitowany. Autor wspomnień "Czarne krzyże nad Polską" Zmarł 12 listopada 2004 roku.

1918 - Urodził się Roman Szydłowski, krytyk teatralny, przez wiele lat recenzent w Trybunie Ludu, organizator Klubu Krytyki Teatralnej SDP, autor prac "Dramaturgia Leona Kruczkowskiego", "Anglosaska Melpomena". Zmarł 24 września 1983 roku.

1921 - Urodził się Alexander Dubczek, czechosłowacki polityk, jeden z przywódców "Praskiej Wiosny 1968". Zginął w wypadku samochodowym 7 listopada 1992 roku. 90. rocznica

1924 - W Poznaniu utworzono Unię Związków Spółdzielczych w Polsce.

1925 - Urodził się Derroll Adams, amerykański piosenkarz stylu folk. Zmarł 6 lutego 2000 roku.

1935 - Urodził się Adam Sławiński, kompozytor, autor utworów orkiestrowych, kameralnych, muzyki teatralnej, telewizyjnej, rozrywkowej i filmowej. Napisał muzykę do około 40. filmów i seriali, między innymi "Chłopi", "Najdłuższa wojna nowoczesnej Europy", "Lis Witalis". W latach 90. - dyrektor programu II Polskiego Radia.

1940 - Urodził się Bruce Lee, amerykański aktor, scenarzysta, reżyser i producent filmowy chińskiego pochodzenia, mistrz walk wschodnich. Grał w filmach "Wejście smoka", "Gra śmierci", "Wściekłe pięści", "Batman". Zmarł 20 lipca 1973 roku. 70. rocznica

1942 - W nocy z 27 na 28 listopada Niemcy rozpoczęli akcję wysiedlania ludności polskiej, pacyfikacji i kolonizacji Zamojszczyzny, uznanej za niemiecki obszar osadniczy w Generalnym Gubernatorstwie. Na wolnych ziemiach mieli osiedlić się koloniści niemieccy. Do końca lutego 1943 roku hitlerowcy wysiedlili około 42 tysiące osób.

1942 - Urodził się Jimi Hendrix (właśc. James Marshall Hendrix), amerykański wokalista i gitarzysta bluesowy oraz rockowy, kompozytor, autor tekstów i producent nagrań, prekursor w wykorzystaniu nowych technik gitarowych, uważany jest za jednego z najwybitniejszych muzyków rockowych na świecie. Magazyn "Rolling Stone" uznał go za najlepszego gitarzystę w historii. Zmarł 18 września 1970 roku.

1948 - W Krakowie powstał pierwszy klub jazzowy.

1949 - Rozpoczął się Kongres Zjednoczeniowy Ruchu Ludowego. Nastąpiło połączenie Polskiego Stronnictwa Ludowego i Stronnictwa Ludowego w jedną organizację - Zjednoczone Stronnictwo Ludowe. 

1953 - Urodziła się Edyta Geppert, piosenkarka, wykonawczyni przebojów: "Jaka róża, taki cierń", "Nie, nie żałuję", "Życie, kocham Cię nad życie", "Szukaj mnie".

1953 - Zmarł Eugene O'Neill, amerykański dramaturg, twórca nowoczesnego dramatu amerykańskiego, autor "Pożądanie w cieniu wiązów" i "Zmierzch długiego dnia", "Poza horyzontem". W 1936 roku otrzymał Literacką Nagrodę Nobla. Urodził się 20 czerwca 1876 roku.

1955 - Zmarł Arthur Honegger, szwajcarski kompozytor pracujący we Francji, autor oratoriów "Król Dawid", "Joanna d'Arc na stosie", oper: "Antygona", "Orlątko", kantat, koncertów, baletów, pieśni i muzyki kameralnej. Jednym z najpopularniejszych jego utworów jest "Pacyfik 231" - muzyczne "przedstawienie" lokomotywy parowej.

1956 - Elżbieta Krzesińska zdobyła złoty medal na Olimpiadzie w Melbourne w skoku w dal. Krzesińska, nazywana "Złotą Elą", jest jedna z najwybitniejszych polskich lekkoatletek. 55. rocznica

1958 - Zmarł w Bostonie Artur Rodziński, dyrygent Opery Lwowskiej oraz Opery i Filharmonii Warszawskiej, wybitny wykonawca dzieł Ryszarda Wagnera i Ryszarda Straussa, propagator polskiej muzyki w świecie.

1981 - Zmarł Max Euwe, holenderski szachista, piąty mistrz świata w szachach, autor książek o tematyce szachowej między innymi, "Licz i planuj". 30. rocznica

1985 - Zmarł Stanisław Ryszard Dobrowolski, poeta, prozaik, tłumacz literatury radzieckiej, działacz społeczny i kulturalny, w latach 30. redaktor miesięcznika "Nowa Kwadryga", żołnierz AK i uczestnik powstania warszawskiego. Wydał poemat "Janosik z Tarchowej", poezje "Pożegnanie Termopil", "Wiersze i poematy", "Próby bez wartości", "Dom i inne wiersze", powieści "Trudna wiosna", "Warszawska karmaniola", "Głupia sprawa", wspomnienia "Tamte dni i lata", "Miłe złego początki". Autor piosenki "Warszawskie dzieci".  urodził sie 14 marca 1907 roku.   

1991 - Proklamowanie przez Turkmenistan deklaracji niepodległości. 20. rocznica

1992 - Zmarł Jan Legowicz, filozof, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, autor "Zarysu historii filozofii", "Historii filozofii średniowiecznej Europy Zachodniej". Urodził się 9 sierpnia 1909 roku.

1995 - Zmarł Mieczysław Klimaszewski, geograf, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, redaktor pism naukowych "Prace Instytutu Geograficznego Uniwersytetu Jagiellońskiego" i "Folia Geografica". Autor ponad 200. prac i rozpraw naukowych. Urodził się 26 lipca 1908 roku.

1995 - Zmarł Abdon Stryszak, lekarz weterynarii, epizootiolog, profesor Uniwersytetu Warszawskiego i Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego. Autor książki "Epizootiologia ogólna", założyciel Zrzeszenia Kaszubskiego. Mówił, pisał i czytał po kaszubsku, niemiecku oraz w kilku innych językach. Urodził się 30 grudnia 1908 roku.

2010 - Zmarł Irvin Kershner, amerykański reżyser filmowy, znany głównie jako reżyser filmów: "Gwiezdne wojny. Imperium kontratakuje", "Nigdy nie mów nigdy", "Ostatnie kuszenie Chrystusa - Zebedeusz".

Czytaj także

26 listopada

Ostatnia aktualizacja: 26.11.2011 00:00
Urodził się Ryszard Kaczorowski, ostatni prezydent RP na Uchodźstwie
rozwiń zwiń