У чарговай перадачы з цыклю «Польская мова без межаў» мы засяродзімся на цеснай сувязі паміж культурай і мовай.
Аказваецца, што ўрокі польскай мовы для іншаземцаў альбо асобаў польскага паходжання, якія па розных прычынай не ведаюць польскай, не абавязкова павінна быць сумныя і нудныя. У сваёй навуковай працы Малгажата Маліноўска (Małgorzata Malinowska) з Цэнтру польскай мовы і культуры для іншаземцаў Polonicum, даказала, што цікавым інструментам, які спрыяе вывучэнню мовы, з’яўляюцца фільмы.
- Калі гаворка ідзе пра фільм і агулам аўдыявізуальныя ўрокі польскай мовы, як замежнай, то ён напэўна пашырае панараму моўных, грамадскіх і культурных з’яваў. Дазваляе арыентавацца ў лабірынце літаратуры і фільму, то бок заахвочвае да аналізаў многіх аспектаў рэчаіснасці. Гэта вельмі важныя элементы. Супольныя аналізы тэксту, спроба вызначэння ягонага месца ў шырэйшай культуры, падстава для дыскусіяў, а таксама граматычныя практыкаванні на аснове фільмавых дыялогаў – гэта выдатны матэрыял для вывучэння мовы.
Гэткі спосаб вывучэння мовы адкрывае перад іншаземцамі дзверы ў польскую культуры, лічыць Маліноўска.
- Фільм можа быць цікавым матэрыялам для людзей рознага ўзросту і прафесіяў. Для людзей, якім падабаецца зусім рознае кіно, альбо тых, хто засяроджваецца выключна на амерыканскай кінаіндустрыі, памінаючы не толькі польскую, але таксама еўрапейскую. Таму, калі гаворка ідзе пра фільм, я гавару «так».
Фільм, як інструмент вывучэння польскай мовы, высока ацэньвае таксама Альмадэна Вальдэс дэ Анка – іспанка, якая пражывае ў Польшчы і выдатна валодае польскай мовай.
- Звычайна, калі я вывучаю нейкую замежную мову, то заўсёды моцна засяроджваюся на граматыцы, тым больш, што мне граматыка наогул падабаецца. Аднак, калі я пераехала ў Польшчу, то зразумела, што гэтага недастаткова, тым больш, што граматыка польскай мовы вельмі складаная. Мне дапамагло тэлебачанне. Я пачала глядзець нескладаныя серыялы, якія вельмі мне дапамаглі ў моўным аспекце. Апрача таго, я слухаю шмат падкастаў. Кінафільмы таксама стараюся глядзець, аднак пакуль мне надалей патрэбныя надпісы.
Рэпертуар фільмаў, якія можна выкарыстаць падчас моўных урокаў, паводле Малгажаты Маліноўскай, не мае асноўнага значэння. Важным з’яўляецца спосаб, якім лектар хоча стужку выкарыстаць.
- Рэпертуар у гэтым выпадку не да канца мае вырашальнае значэнне, паколькі паказ фільма не з’яўляецца асноўнай мэтай. Гаворка ідзе пра тое, каб пры яго дапамозе закрануць канкрэтную праблему, або выкарыстаць нейкія тэксты літаратуры, з ім звязаныя. Мова фільму можа быць матэрыялам для працы. Мы можам скарыстацца сцэнаром, прааналізаваць яго. Можам мяняць паасобныя словы, напрыклад, калі гаворка ідзе пра нецэнзурную лексіку. Важныя – тэма і ідэя лекцыі, якую мае настаўнік мовы.
Фільм можа служыць зыходным пунктам для моўных практыкаванняў, кажа Маліноўска.
- Папрацаваць можна салідна, гэта залежыць ад тэмы і ўзроўню ведаў групы вучняў. Часам лягчэй працаваць з мульцікамі. З імі выдатна спраўляюцца вучні, якія яшчэ слаба ведаюць мову. На іх падставе лёгка зрабіць характарыстыку герояў, напісаць апавяданне, складаць дыялогі.
З мэтай вывучэння метадаў навучання польскай мовы Цэнтр польскай мовы і культуры для іншаземцаў Polonicum супрацоўнічае са шматлікімі ўстановамі культуры.
- Мы пачалі афіцыйнае супрацоўніцтва з новым кінатэатрам «Вісла» у Варшаве, дзе мы вядзем цыкл над назвай «Польскія фільмы для замежнікаў». У яго рамках адбываюцца паказы, як новых, так і старэйшых фільмаў. Напрыклад, апошнім часам мы паказвалі культавы польскі фільм «Мядзведзь» (Miś) Станіслава Барэі. Фільмы маюць ангельскія надпісы. Перад паказам адбываецца ўступная частка на польскай і ангельскай мовах, а пасля заканчэння паказу дыскусія. Мы можам пахваліцца таксама багатай супрацай з Музеем Варшавы. Тут варта ўспомніць пра спадарыню Катажыну Жак, якая адказвае за праект пад назвай « Варшава для тых, хто працягвае навучанне» (Warszawa dla średniozaawansowanych). Вынікам гэтай супрацы з’яўляецца кніжка «Легенды старога гораду ў Варшаве». Гэта збор тэкстаў для вывучэння польскай мовы з практыкаваннямі. Мы арганізоўваем таксама гарадскія гульні, на аснове легендаў старога гораду сталіцы. Мы выходзім насустрач чаканняў іншаземцаў.
Малгажата Маліноўска (Małgorzata Malinowska) з Цэнтру польскай мовы і культуры для іншаземцаў Polonicum пераконвае, што лекцыі польскай мовы для іншаземцаў могуць адбываюцца не толькі ў школах, але таксама ў кінатэатрах, музеях і пад адкрытым небам.
Катажына Сэман/аз