Дата старту кампаніі салідарнасці #FreeViasna абраная не выпадкова: 17 верасня 2020 года па дарозе дадому з урачыстага ўручэння прэміі імя Яна Карскага была затрыманая прадстаўніца «Вясны» Марфа Рабкова. На працягу году ціск на праваабаронцаў толькі ўзмацняўся: было ўзбуджана некалькі крымінальных спраў, праводзіліся шматлікія вобшукі, сябраў «Вясны» затрымлівалі, а некаторых пры гэтым збівалі, выклікалі на допыты нават тых, хто даўно не мае дачынення да дзейнасці арганізацыі.
Цяпер за кратамі знаходзіцца сем «вясноўцаў»:
- старшыня арганізацыі Алесь Бяляцкі;
- намеснік старшыні Валянцін Стэфановіч;
- каардынатар кампаніі «Праваабаронцы за свабодныя выбары» Уладзімір Лабковіч;
- каардынатарка Валанцёрскай службы Марфа Рабкова;
- кіраўнік Гомельскага аддзялення «Вясны» Леанід Судаленка;
- валанцёрка з Рэчыцы Таццяна Ласіца;
- валанцёр з Мінску Андрэй Чапюк.
Шмат год яны дапамагалі людзям у адстойванні і абароне іх правоў і грамадскіх інтарэсаў, аналізавалі сітуацыю з правамі чалавека ў Беларусі, рыхтавалі і падавалі скаргі і справаздачы ў ААН, прымалі ўдзел у яе сесіях, выпрацоўвалі рэкамендацыі да ўладаў Беларусі, падтрымлівалі стасункі з праваабарончымі арганізацыямі ўсяго свету, атрымоўвалі прэстыжныя ўзнагародны за сваю дзейнасці. А цяпер – салідарнасць і падтрымка патрэбная ім самім!
Каардынатар кампаніі Наталля Сацункевіч расказвае, што акурат цяпер у Гомелі ў закрытым судзе ідзе працэс па справе Леаніда Судаленкі:
– У гэтыя ж самыя дні і часы ідзе суд над нашымі калегамі ў Гомелі, іх вінавацяць у фінансаванні пратэстаў, падрабязнасцяў мы не ведаем, бо суд закрыты. Але з лістоў Леаніда Судаленкі, вынікае, што яму ў віну ставяць дапамогу ў юрыдычных кансультацыях, абскарджанні рашэнняў суда, дакументаванні катаванняў. Таксама, калі казаць пра нашых калегаў, то ў нас вельмі мала інфармацыі. Бо адвакаты пад падпіскаю аб неразгалошванні і не могуць нічога распавесці. Няма ніякай магчымасці для сваякоў, каб сустрэцца, пазваніць. Ёсць інфармацыйная блакада – далёка не ўсе паштоўкі і лісты даходзяць як звонку, так і з СІЗА. Сёння я размаўляла з Алінаю Стэфановіч, жонкаю Валянціна Стэфановіча, яна сказала, што за два месяцы атрымала ад мужа толькі тры лісты. Такая сітуацыя. Але гэта звычайны спосаб псіхалагічнага ціску на чалавека. Ведаю, што наша калега Марфа Рабкова сутыкнулася з такім ціскам. Гэта ўсё робіцца, каб стварыць у чалавека адчуванне адзіноты, пакінутасці, каб яны пачалі супрацоўнічаць са следствам.
Наталля падкрэслівае, што палітзняволеныя знаходзяцца ў цяжкіх побытавых умовах:
— Трэба нагадаць, што людзі знаходзяцца ў жахлівых умовах, большасць цяпер у СІЗА на Валадарскага ў Мінску. Там кепскія ўмовы, ёсць камеры, дзе адначасова каля дваццаці чалавек, там двухпавярховыя нары, няма магчымасці схадзіць у прыбіральню ў абставінах інтымнасці і прыстойнасці, няма доступу да якаснага лячэння. Мы ведаем, што ў камерах перыядычна здараюцца выпадкі захворвання на каронавірус, ёсць складанасці з доступам да стаматолага, у камерах вялікая вільготнасць, абмежаваны доступ да гігіенічных працэдур і прагулак. Усё гэта разам з псіхалагічным ціскам стварае невыносныя ўмовы, якія фактычна з’яўляюцца катаваннем. І наш сяброўскі і прафесійны абавязак зрабіць усё магчымае, каб на свабоду выйшлі нашы калегі і іншыя палітзняволеныя.
Людзі знаходзяцца ў жахлівых умовах, большасць цяпер у СІЗА на Валадарскага ў Мінску. Там кепскія ўмовы, ёсць камеры, дзе адначасова каля дваццаці чалавек, там двухпавярховыя нары, няма магчымасці схадзіць у прыбіральню ў абставінах інтымнасці і прыстойнасці, няма доступу да якаснага лячэння.
Пішыце лісты палітвязням! Вашыя, лісты — тое, што дае чалавеку надзею, паказвае, што ён не кінуты ў самоце ў турме. Менавіта таму адміністрацыя турмаў выкарыстоўвае супраць вязняў інструмент інфармацыйнай блакады.
«Гэта такая форма ціску, якая становіцца вельмі адчувальнай ва ўмовах ізаляцыі. Узгадваю, як Уладзь Лабковіч пастанавіў сабе кожны тыдзень пісаць палітзняволеным. І цяпер ён сам у такіх умовах. Гэта самае простае, што можна зрабіць для палітвязняў, але, можа, і самае важнае і эфектыўнае: напісаць ліст ці паштоўку чалавеку, каб ён ведаў, што пра яго думаюць і робяць усё магчымае для яго вызвалення,» — гаворыць каардынатар кампаніі Наталля Сацункевіч.
Сяргей Прохараў, каардынатар украінскага Цэнтру грамадзянскіх свабодаў па Беларусі і кампаніі #BelarusWatch расказвае пра акцыю салідарнасці ў Кіеве:
– Выступяць украінскія праваабаронцы ў падтрымку кожнага з сямі палітвязняў «Вясны», перакажуць гісторыю палітычнага пераследу кожнага палітвязня. Усё больш розныя праваабарончыя ініцыятывы, а таксама арганізацыі Украіны далучаюцца да дзеянняў у падтрымку беларускіх палітвязняў, не толькі праваабаронцаў, але і журналістаў, грамадскіх актывістаў. Тэндэнцыя такая, што сітуацыяй у Беларусі цікавяцца і простыя грамадзяне, бо беларусаў ва Украіне пасля кожнай хвалі рэпрэсій становіцца ўсё больш.
Больш за 20 міжнародных і беларускіх праваабарончых арганізацый падтрымалі кампанію з патрабаваннем вызваліць семярых затрыманых сябраў «Вясны» і прыцягнуць увагу да цяжкага становішча сотняў іншых зняволеных, якія сталі ахвярамі крымінальнага пераследу і апынуліся за кратамі за іншадумства і нязгоду з агучанымі вынікамі прэзідэнцкіх выбараў у жніўні 2020 года.
ВХ