Tarnowskie Góry zawdzięczają swoje istnienie bogactwom ziemi: rudom ołowiu, srebra, cynku i żelaza. Legenda mówi, że pierwszą bryłę kruszcu srebronośnego wyorał chłop Jan Rybka ok. 1490 roku. Wówczas zaczęli przybywać tu osadnicy, zbudowano pierwsze osady górnicze. Na gruntach wsi Tarnowice powstały "gory", czyli - po staropolsku - kopalnie, stąd nazwa miasta Tarnowskie Góry.
Ówczesny właściciel tych ziem Jan II Dobry, książę opolski, oraz margrabia Jerzy Hohenzollern von Ansbach w 1526 roku nadali powstającemu miastu przywilej wspierający górnictwo tj. akt wolności górniczej. W tym samym roku - prawdopodobnie - "gród gwarków" otrzymał prawa miejskie, a w dwa lata później ogłoszony został tzw. Ordunek gorny.
W 1529 roku powstał w mieście Urząd Górniczy. Był to okres szybkiego rozwoju górnictwa rud srebronośnych oraz miasta, w którym równie intensywnie rozwijały się handel i rzemiosło. Wtedy też wybudowano wiele do dziś istniejących kamienic. W połowie XVI wieku Tarnowskie Góry były nie tylko największym ośrodkiem górnictwa kruszcowego na Górnym Śląsku, ale także jednym z największych w Europie.
Dnia 25 lipca 1562 roku Jerzy Fryderyk von Ansbach nadał Tarnowskim Górom herb oraz potwierdził wszystkie przywileje, które do tej pory zostały nadane miastu. - Tarnowskie Góry to jest magia - powiedziała w audycji "Lato z Radiem" przewodnik Teresa Szydłowska i opowiedziała więcej o historii miasta.
Zabytkowa Kopalnia Srebra i Sztolnia Czarnego Pstrąga
Na terenie Tarnowskich Gór w sumie jest ok. 20 tys. szybów. - Przeogromna liczba. One zostały wydrążone w ciągu stu lat, od 1529 do 1632 roku - wyjaśnił w radiowej Jedynce przewodniczący zarządu Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Tarnogórskiej Zbigniew Pawlak. Niektóre zostały zasypane, inne są ciągle otwarte, a część można zwiedzać.
Zwiedzanie Kopalni Srebra rozpoczyna się w budynku nadszybia kopalni, gdzie znajduje się centrum edukacji o tarnogórskim górnictwie kruszców srebra, ołowiu i cynku. Można zapoznać się tu m.in. z metodami wydobycia metali oraz odwadniania podziemi. Następnie turyści wsiadają do górniczej windy i poprzez szyb Anioł zjeżdżają na głębokość 40,5 m. Tu rozpoczyna się podróż przez podziemia wpisane w lipcu 2017 roku na Listę światowego dziedzictwa UNESCO.
Szlak dla turystów liczy 1740 m (to tylko część kompleksu, który powstawał od 1784 roku). Na trasie można obejrzeć wykute w skale przodki górnicze, chodniki transportowe i potężne komory powstałe na przełomie XVIII i XIX wieku. Labirynt korytarzy to pozostałość po działającej do 1913 roku królewskiej kopalni kruszców Fryderyk. Atrakcją trasy jest przepływ łodziami kursującymi między przystaniami zlokalizowanymi przy szybach Szczęść Boże i Żmija.
Zabytkowa Kopalnia Srebra. Profil: Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Tarnogórskiej
Na terenie Parku w Reptach i Dolinie Dramy można znaleźć dwa okrągłe budynki - szyb Sylwester i szyb Ewa. Wewnątrz każdego z nich znajduje się wejście prowadzące do podziemnych przystani dla łodzi, którymi turyści przemierzają 600-metrowy odcinek Sztolni Czarnego Pstrąga. W trakcie "rejsu" można podziwiać ociosy skał, na których widoczne są pionowe rowki, czyli ślady otworów strzałowych. Do budowy obiektu wykorzystywano bowiem proch czarny.
Łodzie przepływają przez cztery murowane bramy (Pamięci, Odważnych, Szczęśliwych i Leniwych). Każda z nich skrywa tajemnice związane z budową tego arcydzieła podziemnej hydrotechniki. W migotliwym świetle wprawne oko może dostrzec pływające pstrągi. - Wydają się być czarne, stąd też przyjęła się nazwa – Sztolnia Czarnego Pstrąga, która funkcjonuje po dzień dzisiejszy - wskazał przewodnik Sebastian Orlicki.
Sztolnia Czarnego Pstrąga. Profil: Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Tarnogórskiej
W "Lecie z Radiem" odwiedziliśmy także Skansen Maszyn Parowych. Rozruch skansenu nastąpił w 1976 roku dzięki staraniom Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Tarnogórskiej. Jego lokalizacja nawiązuje do historii tarnogórskiego górnictwa, którego decydującym elementem dynamicznego rozwoju od końca XVIII było wprowadzenie nowoczesnej jak na owe czasy techniki parowej.
.
Skansen Maszyn Parowych. Fot. Pecold/shutterstock.com
***
Lato z Radiem 2020
Dziennikarze radiowej Jedynki, jak co roku, wyruszają w Polskę, by od poniedziałku do soboty, do końca sierpnia, odwiedzać najciekawsze turystycznie, historycznie i kulturowo miejsca w całym kraju.
To, które miejsca znajdą się na mapie reporterskich wyjazdów, zależeć będzie od… Słuchaczy, biorących udział w plebiscycie Turystyczna Lista Przebojów PL! TLP powstaje dzięki Państwu.
Czekamy na zgłoszenia interesujących miejsc w Państwa regionach i pomysłów na spędzanie czasu wolnego dla całych rodzin! Zdjęcia i filmiki pięknych, nieodkrytych dotąd miejsc można przesyłać za pośrednictwem internetowego formularza na stronie turystycznego plebiscytu.
Relacje reporterskie z wyjazdów w wybrane regiony Polski można śledzić na antenie radiowej Jedynki, pod adresem latozradiem.pl oraz w mediach społecznościowych Polskiego Radia.
***
Tytuł audycji: Lato z Radiem
Prowadzi: Sława Bieńczycka
Goście: Teresa Szydłowska (przewodnik), Sebastian Orlicki (przewodnik), Zbigniew Pawlak (przewodniczący zarządu Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Tarnogórskiej), Stanisław Karcz (wiceprzewodniczący Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Tarnogórskiej, koordynator ruchu turystycznego), Jerzy Cieśliński (Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Tarnogórskiej, koordynator ds. światowego dziedzictwa UNESCO), Agnieszka Kroczek (Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Tarnogórskiej)
Data emisji: 18.07.2020 r.
Godzina emisji: 9.00-12.00
Jedynka/tarnowskiegory.pl/kopalniasrebra.pl/sztolniapstraga.pl/kk