Podczas gali w Belwederze 15 obiektów otrzymało certyfikaty wpisów na Listę Krajową Programu UNESCO "Pamięć Świata".
Trafiła na nią także kolekcja 93 oryginalnych, stalowych płyt gramofonowych Polskiego Radia z nagraniami z września 1939 roku, między innymi z przemówieniami prezydenta walczącej stolicy Stefana Starzyńskiego i ministra spraw zagranicznych Józefa Becka, pułkowników Wacława Lipińskiego i Romana Umiastowskiego oraz reportaże amerykańskich i angielskich korespondentów z broniącej się stolicy.
- Kolekcja zawiera nieznane wcześniej nagrania, m.in. wystąpienie ministra spraw zagranicznych Józefa Becka z popołudnia 3 września 1939 roku, kiedy Wielka Brytania przystąpiła do wojny przeciwko III Rzeszy - mówiła w Jedynce dyrektor Archiwum Polskiego Radia Elżbieta Berus-Tomaszewska.
06:13 _PR1_AAC 2021_06_10-12-30-59.mp3 Dyrektor Archiwum Polskiego Radia Elżbieta Berus-Tomaszewska o kolekcji płyt z 1939 roku (Jedynka/W samo południe)
Dyrektor Archiwum Polskiego Radia podkreśliła, że wciąż poszukiwana jest trzecia część kolekcji tych bezcennych płyt.
Kolekcja płyt Polskiego Radia wpisana na Listę Krajową programu UNESCO "Pamięć świata"
"Imponująca postawa zespołu"
- Bardzo imponowała nam postawa naszych kolegów sprzed lat, którym udało się te płyty wynieść z radia, ukryć przed Niemcami, w momencie, gdy wiadomo było, że rozgłośnia przejdzie w ręce niemieckie zgodnie z podpisaną kapitulacją Warszawy - mówiła dyrektor archiwum, opowiadając o płytach z 1939 roku, które znalazły się na liście UNESCO.
Dodała, że były to trzy partie płyt. Wszyscy początkowo myśleli, że bezpowrotnie zaginęły, udało się jednak odzyskać dwie części kolekcji.
- Brakuje nam przeszło stu płyt. Być może gdzieś jeszcze są. Z informacji, które do nas docierają, wynika, że przetrwały wojnę - zaznaczyła Elżbieta Berus-Tomaszewska.
Podkreśliła, że wyglądają one inaczej niż zwykłe płyty. - Przy lekkim uderzeniu wydają metaliczny dźwięk - mówiła dyrektor archiwum. - Nie można ich broń Boże odtwarzać na zwykłych gramofonach, gdyż ulegną zniszczeniu - ostrzegała. Zostałaby wtedy uszkodzona warstwa nagrania. - Płyty nie posiadają etykiet, jest na nich numer radiowy, albo nazwisko osoby, która przemawia - dodała.
W nagraniu rozmowy także o historii odzyskania dwóch części kolekcji, a także o technice nagrań stosowanej na tego rodzaju płytach w latach 30. Wówczas była to wielka rzadkość.
Zapraszamy do wysłuchania całej audycji.
* * *
Audycja: "W samo południe"
Prowadzi: Henryk Szrubarz
Gość: dyrektor Archiwum Polskiego Radia Elżbieta Berus-Tomaszewska
Data emisji: 10.06.2021
Godzina emisji: 12.30
Jedynka/IAR/in./
