"Niewidoczne. Historie warszawskich służących" - zapomniana historia kobiet i roli pracy domowej

Na początku XX wieku było ich kilkadziesiąt tysięcy. Sprzątały, gotowały i prały w setkach warszawskich mieszkań. Ich praca dotykała najbardziej intymnych aspektów życia wielu pokoleń warszawiaków. Znajdowały się na zapleczu codzienności, a do niedawna pozostawały też na marginesie zainteresowań historyków, którzy - jeśli je zauważali - opisywali co najwyżej jako zbiorowość ujętą w statystykach uzupełniających główne dane.

Służąca - z serii charakterystycznych typów warszawskich

Foto: Walerian Twardzicki, lata 90. XIX w., Muzeum Warszawy

• W Muzeum Warszawy do 20 marca br. można oglądać wystawę pt. "Niewidoczne. Historie warszawskich służących" opowiadającą o zapomnianej historii kobiet i roli pracy domowej. Na ekspozycji znalazło się ponad 400 obiektów.
• Jak podkreślają twórcy wystawy "Niewidoczne. Historie warszawskich służących" - ekspozycja odwraca utrwaloną narrację historyczną, czyniąc ze służących główne bohaterki opowieści.
• Uzupełnieniem wystawy jest książka pod tym samym tytułem, czyli "Niewidoczne. Historie warszawskich służących".

W Muzeum Warszawy do 20 marca br. można oglądać wystawę opowiadającą o zapomnianej historii kobiet i roli pracy domowej pt. "Niewidoczne. Historie warszawskich służących". Na ekspozycji znalazło się ponad 400 obiektów - to zarówno przedmioty historyczne, jak i współczesne dzieła sztuki. 

Układ wystawy odzwierciedla drogę, jaką przebywała służąca od momentu przybycia do Warszawy, przez poszukiwanie pracy i codziennie wykonywane obowiązki. Kolejne części ekspozycji odnoszą się do relacji z chlebodawcami, działalności związków zawodowych i organizacji filantropijnych na rzecz pracownic domowych oraz wizerunku służących w prasie czy reklamie. W ostatniej części przedstawione są różne perspektywy podejścia do pracy domowej po 1945 roku oraz komentarze współczesnych artystek.

Jak podkreślają twórcy wystawy "Niewidoczne. Historie warszawskich służących" - ekspozycja odwraca utrwaloną narrację historyczną, czyniąc ze służących główne bohaterki opowieści. Skupia się na służących do wszystkiego - dziewczynach bez wyraźnej specjalizacji, najchętniej zatrudnianych przez średnio zamożnych mieszczan w 20-leciu międzywojennym. Pokazuje, że były stale obecne w miejskiej codzienności - na drugim planie, w tle mniej lub bardziej znaczących wydarzeń. Zawsze zajęte, ciągle w pracy.

Posłuchaj

02:33 Jedynka/W samo południe 11.01.2022 kultura W centrum wydarzeń kulturalnych (W samo południe/Jedynka)

 

***

Uzupełnieniem wystawy jest książka pod tym samym tytułem, w której znalazły się m.in. teksty Michała Rauszera ("Szok kulturowy i klasowy), Zofii Rojek ("Jak zatrudnić służące? Krótki przewodnik po świecie wyzysku"), Agnieszki Dąbrowskiej ("Najładniej w czarnej sukience. O ubiorach warszawskich służących w latach 1870-1939"), Joanny Kuciel-Frydryszak ("Służąca rozmawia z państwem stojąc. O poradnikach dla służby domowej") i Alicji Urbanik-Kopeć ("Pan i służąca. Od pracy na służbie do pracy seksualnej").

 

Widok wystawy "Niewidoczne. Historie warszawskich służących", fot. Tomasz Kaczor

***

Tytuł audycji: W samo południe

Prowadzi: Krzysztof Grzesiowski

Autorka materiału: Magda Mikołajczuk

Data emisji: 11.01.2022

Godzina emisji: 12.15

Jedynka/muzeumwarszawy.pl/kk