W Trójmieście trwają uroczystości związane z 41. rocznicą powstania Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża. Prezes IPN wziął udział w Gdańsku w odsłonięciu tablicy upamiętniającej działacza opozycyjnego Tomasza Wojdakowskiego.
- Robotnicy sformułowali 21 postulatów. Ze swojej dotychczasowej działalności już wiedzieli, że należy założyć organizację, która będzie ich bronić, bo w innym przypadku będzie to protest taki jak w czerwcu 1956 roku albo w grudniu 1970, krwawo stłumiony. Nie ulega wątpliwości, że doszłoby do wybuchu niezadowolenia. Pytaniem było, jaką formę przybrałby ten protest - mówił Jarosław Szarek.
Prezes IPN podkreślił, że działacze Wolnych Związków Zawodowych wiedzieli, jak działać i skutecznie domagać się swoich praw, i uczyli tego robotników.
Zobacz serwis specjalny - Wolne Związki Zawodowe
- Na początku opozycjonistów była garstka. Myślę, że to Pierwsza Kompania Kadrowa naszej współczesnej niepodległości, bo hasło, które początkowo skupiło kilkudziesięciu odważnych i prawych ludzi, w sierpniu 1980 roku podjęły już setki tysięcy robotników - zaznaczył prezes IPN.
Aktywnymi działaczami lub współpracownikami WZZ Wybrzeża byli między innymi Joanna Duda-Gwiazda, Andrzej Kołodziej, Maryla Płońska, Alina Pieńkowska, Anna Walentynowicz, Lech Wałęsa, Lech Kaczyński, Bogdan Borusewicz, Bogdan Lis oraz Tadeusz Szczepański, który zginął w niewyjaśnionych okolicznościach w 1980 roku.
Działalność WZZ koncentrowała się wokół obrony praw pracowniczych i związkowych, organizacji obchodów rocznicowych Grudnia '70 oraz wydawania niezależnej prasy, w tym pisma "Robotnik Wybrzeża". Związkowcy publikowali też nielegalne ulotki, organizowali uroczystości patriotyczne, a także wykłady na temat prawa pracy i historii Polski. Zasadą była jawność, działacze podawali w materiałach i "Robotniku" swoje adresy. Miało to ułatwić kontakt z osobami chcącymi wesprzeć związek, a władza nie mogła powoływać się na tzw. tajne struktury zagrażające państwu.
Gdańscy działacze odegrali później kierowniczą rolę w Sierpniu 1980 roku i powołaniu Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego "Solidarność". Fala masowych strajków 1980, zakończona podpisaniem porozumień sierpniowych, dała początek przemianom społeczno-ustrojowym w Polsce.
pkur
