Mieszko I i początki państwa polskiego
Współczesne banknoty 10-złotowe niestety do dziś utrwalają ten błąd, zestawiając wizerunek naszego pierwszego władcy z rzeczoną monetą. Okazuje się jednak, że należała ona nie do Mieszka, tylko do jego wnuka, czyli Mieszka II, a najstarszą polską monetą jest ta, wybita przez Bolesława Chrobrego. Po latach wnikliwych analiz do takich właśnie wniosków doszedł prof. Stanisław Suchodolski, obalając bezkrytycznie powtarzany w naszej historiografii "naukowy dogmat" o monecie Mieszka I. Jego teoria zyskała uznanie większości badaczy.
39:19 2021_06_29 00_14_29_PR1-po-drugiej-stronie-lustra.mp3 Najstarsze polskie monety (Po drugiej stronie lustra/Jedynka)
Kto bił monetę, której wizerunek jest na banknocie 10-złotowym?
Jaszcze w latach 60. poprzedniego wieku profesor pisał, że moneta należała do Mieszka I. Ale po 30 latach, pod koniec XX wieku zrewidował swój pogląd. - Tutaj przeważyła chronologia skarbów, czyli zespołów, gdzie zachowały się te monety - wyjaśnia. Monety w obiegu nie zachowały się, ale zachowały się w skarbach, czyli zespołach monet, które ludzie z różnych powodów ukrywali w ziemi. I tak przetrwały do naszych czasów. Naukowcy zwrócili uwagę, że monety Mieszka pojawiały się w skarbach ukrywanych w latach 20. XI wieku. - Te monety nie były datowane, ale poprzez kontekst innych monet czeskich, niemieckich, a nawet arabskich można datować monety polskie - mówi. I pojawiła się wątpliwość, jak Mieszko II mógł bić własne monety przed wstąpieniem na tron, co stało się po śmierci Bolesława Chrobrego w 1025 roku.
- Mnie się wydaje, że rozwiązałem tę zagadkę - przyznaje. Naukowiec doszedł do wniosku, że Mieszko II odgrywał dużą rolę już w czasie rządów jego ojca, jako prowadzący wojny. To właśnie dowodzona przez niego armia zwycięsko walczyła z Henrykiem II. Dlatego uznał, że monety bił za czasów Chrobrego, ale nie jako król Mieszko II, ale jako syn Mieszko Bolesławowic. Ta teza była z początku przyjmowana z rezerwą, zwłaszcza przez naukowców patriotów, którzy uważali, że prof. Suchodolski chce pomniejszyć rolę Mieszka I w polskiej historii. Ale z czasem jego teza została zaakceptowana. Archeolog interweniował nawet w Narodowym Banku Polskim, aby został zmieniony banknot 10-złotowy, ale uznano, że to by była zbyt skomplikowana i kosztowna operacja, więc zostało, jak było. - Kto wie, że na banknocie jest błąd, ten wie, a kto nie wie, temu jest wszystko jedno - śmieje się gość Programu 1 Polskiego Radia.
Bolesław Chrobry, denar z legendą PRINCES POLONIE
Która moneta jest najstarsza?
Prof. Stanisław Suchodolski przyznaje, że dobrym Polakom naraził się również z monetą Bolesława Chrobrego, która jest na banknocie 20-złotowym. Patrioci uważali, że ptak na monecie to orzeł biały, symbol polskiej państwowości. - A to nie orzeł, tylko paw, który miał symbolikę religijną, a nie polityczną - mówi. Z tym że ten denar też nie jest najstarszą polską monetą, ponieważ Bolesław Chrobry za swego panowania kazał bić wcześniej inne monety. Po badaniach okazało się, że najstarszą monetą jest denar z wizerunkiem drzewa i napisem Bolizlavo dux , czyli Bolesław książę, wybity jeszcze w X wieku. Naukowiec wyjaśnia, jak bito dawniej monety i jak - mając tę wiedzę - można identyfikować czas wybicia monety.
Bolesław Chrobry, denar z przedstawieniem strzały. Najstarsza polska moneta
Zainteresowanie monetami już w dzieciństwie
Stanisław Suchodolski już w wieku chłopięcym pasjonował się zbieraniem monet i miał do tego duże szczęście. Wspomina dwa wydarzenia, które go ukierunkowały. Na ulicy Elekcyjnej na warszawskiej Woli, w okolicy której, jak sama nazwa wskazuje, odbywały się elekcje królewskie, znalazł szeląg Jana Kazimierza z roku 1666. - Byłem tym ogromnie podekscytowany, bo moneta, która ma 300 lat, wydawała mi się ogromnie cenna, a potem okazało się, że to najpospolitsza moneta z dawnych czasów - mówi. Drugiego odkrycia dokonał w rodzinnym domu, zniszczonym podczas powstania, gdzie znalazł pojemnik wypełniony srebrnymi carskimi monetami. Być może przywiozła go rodzina ojca, uciekając z Rosji do Polski przed rewolucją. Wielkiej wartości monety nie miały, ale stały się zaczątkiem skromnej, uczniowskiej kolekcji.
Czytaj także:
***
Prof. Stanisław Suchodolski z wykształcenia archeolog, uczeń profesorów: Witolda Hensla, Aleksandra Gieysztora i Ryszarda Kiersnowskiego. Autor pond 500 prac naukowych, w tym 8 książek. Emerytowany profesor PAN i UW. Dziś mistrz dla kolejnych pokoleń badaczy polskiego i europejskiego mennictwa.
***
Tytuł audycji: "Po drugiej stronie lustra"
Prowadziła: Katarzyna Kobylecka
Gość: prof. Stanisław Suchodolski (archeolog o specjalności mennictwo)
Data emisji: 29.06.2021
Godzina emisji: 0.14
ag
