Wszystko zaczęło się od słynnego referatu "O kulcie jednostki i jego następstwach", który Nikita Chruszczow wygłosił w styczniu 1956 roku na zamkniętym posiedzeniu podczas XX Zjazdu Komunistycznej Partii. W skutek tego w Związku Sowieckim wolność odzyskało 10 milionów osób, a następne kilka milionów zostało zrehabilitowanych. W Polsce także otwarły się bramy więzień.
W całym kraju narastał społeczny ferment, tymczasem autorytet władzy komunistycznej ulegał stopniowej erozji. W czerwcu 1956 r. w Poznaniu doszło do robotniczej rewolty. Do tłumienia strajków i rozruchów władze wysłały 8 tys. żołnierzy i 300 czołgów. Zginęło blisko 60 cywilów i 8 funkcjonariuszy, a 600 osób było rannych. Aresztowano i zatrzymano kilkaset osób.
W sierpniu tego roku, zgodnie z zaleceniem uwięzionego prymasa Stefana Wyszyńskiego, Kosciół zorganizował na Jasnej Górze gigantyczną manifestacje wiary – Jasnogórskie Śluby Narodu Polskiego. Udział w nich wzięło ponad milion osób. Wierni w Polsce po raz pierwszy od wielu lat mogli poczuć swoją siłę jako wspólnota, która ma swoje cele i prawa.
Na przełomie września i października dwie główne frakcje PZPR – tzw. puławianie i natolińczycy uzgodniły, że nowym przywódcą partii komunistycznej będzie Władysław Gomułka, wcześniej więziony od 1951 r. do grudnia 1954 roku. Ten wybór nie został uzgodniony z Moskwą, która zareagowała bardzo ostro. Stacjonujące w Polsce oddziały Armii Czerwonej ruszyły na Warszawę.
Jak udało się uniknąć interwencji, dowiesz się z nagrania audycji.
***
Tytuł audycji: "Labirynt Historii"
Prowadzi: Jacek Raginis-Królikiewicz
Data emisji: 9.10.2016
Godzina emisji: 14.12
W audycji wykorzystano materiały z archiwum Polskiego Radia oraz fragmenty debaty "Październik '56 - najwiekszy przełom w historii PRL" zorganizowanej przez Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN. Fragmenty referatu Nikity Chruszczowa czytał Zbigniew Moskal.
pg/bch
