41:21 2021_03_23 21_07_13_PR1_Gdzie_Jest_Pan_Cogito.mp3 Grupa Ładosia. Jak powstała i jakie były jej cele? (Gdzie jest Pan Cogito/Jedynka)
"Gdzie jest Pan Cogito"
Grupa Ładosia (określana także jako Grupa Berneńska) była to nielegalna polsko-żydowska struktura, która w latach 1942-1943 zajmowała się masowym fałszowaniem paszportów państw Ameryki Południowej. Dokumenty te trafiały do Żydów, którzy dzięki nim unikali wywózek do niemieckich obozów zagłady i trafiali do obozów dla internowanych w Niemczech oraz do okupowanej Francji w Vittel, dzięki czemu część z nich doczekała końca wojny.
- Grupa Berneńska była grupą złożoną z wielu osób, które skupione były wokół Aleksandra Ładosia, posła polskiego w Szwajcarii, przedstawiciela o najwyższej randze dyplomatycznej w Bernie, za której pomocą została stworzona siatka osób dobrej woli. W jej skład wchodzili polscy dyplomaci i przedstawiciele różnych organizacji żydowskich, które działały na terenie Szwajcarii [Szwajcaria była państwem neutralnym w czasie II wojny światowej] - powiedziała Monika Krawczyk, dyrektor Żydowskiego Instytutu Historycznego.
Dlaczego osoby te postanowiły zaangażować się w tak niebezpieczną działalność? Skąd u nich taka determinacja? - Polscy dyplomaci, jako przedstawiciele państwa, na pewno działali w interesie Polski i jej obywateli. Nie ulegli trendowi epoki, późnych lat 30., kiedy ideologie nazistowska, rasistowska, objęły szerokie kręgi różnych społeczeństw w Europie. Oni widzieli w prześladowanych Żydach współobywateli, którym należy się pomoc polskiego ośrodka dyplomatycznego - stwierdziła Krawczyk.
- To była przede wszystkim pomoc instytucjonalna. Jedyna - chyba - znana w takiej formule i w takiej skali w czasach Zagłady - podkreślił prezes Fundacji Hatikva Jarosław Papis i dodał, że grupa składała się z osób olbrzymiego serca i wrażliwości. - Członkowie Grupy Ładosia ratowali nie tylko obywateli Polski. Oni ratowali także Żydów - obywateli innych państw - zaznaczył. - Oni mieli pełną świadomość tego, że w każdej chwili za to, co robią, mogą zapłacić najwyższą cenę - zauważył.
Czytaj także:
Sprawiedliwi wśród Narodów Świata - serwis
Badania naukowe na temat działalności Grupy Ładosia prowadzi Instytut Pileckiego. Ich owocem jest m.in. wydanie "Listy Ładosia" z nazwiskami ponad 3 tys. osób, dla których wyprodukowano paszporty. Z tej grupy wojnę na pewno przeżyło prawie 800 osób. Według szerszych szacunków Grupa Ładosia przyczyniła się do ocalenia 2-3 tys. Żydów. Niedawno Instytut Pileckiego przedstawił portal passportsforlife.pl poświęcony tej historii. Z kolei Sejm ogłosił rok 2021 Rokiem Grupy Ładosia.
- Uważam, że powinniśmy jeszcze mocniej promować naszych bohaterów - zaznaczyła dr Aleksandra Namysło z Instytutu Pamięci Narodowej i przypomniała, że od dawna trwają starania o przyznanie Aleksandrowi Ładosiowi jednego z najważniejszych izraelskich odznaczeń - honorowego medalu Sprawiedliwy wśród Narodów Świata. Na problem niedostatecznego docenienia Polaków ratujących Żydów zwrócili uwagę także pozostali goście audycji "Gdzie jest Pan Cogito".
Jak wyglądał mechanizm tworzenia i kolportowania fałszywych paszportów? Czym były te dokumenty dla Żydów? Zapraszamy do wysłuchania całej audycji.
***
24 marca obchodzimy Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką. Dzień ten - ustanowiony przez parlament w 2018 roku z inicjatywy prezydenta Andrzeja Dudy - jest wyrazem czci dla wszystkich obywateli polskich, którzy pomagali Żydom poddanym ludobójczej eksterminacji przez niemieckich okupantów. Wybór daty nawiązuje do dnia, w którym Niemcy w 1944 roku zamordowali w Markowej rodzinę Ulmów: Józefa i ciężarną Wiktorię oraz sześcioro ich dzieci, wraz z ukrywającymi się u nich Żydami.
***
Tytuł audycji: Gdzie jest Pan Cogito
Prowadziła: Małgorzata Raczyńska-Weinsberg
Goście: Monika Krawczyk (dyrektor Żydowskiego Instytutu Historycznego), Jarosław Papis (prezes Fundacji Hatikva) oraz dr Aleksandra Namysło (Instytut Pamięci Narodowej)
Data emisji: 23.03.2021
Godzina emisji: 21.07
Jedynka/PAP/kk
