Deklaracja założycielska WZZ Wybrzeża
W deklaracji Komitetu Założycielskiego Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża z 29 kwietnia 1978 r., podpisanej przez Andrzeja Gwiazdę, Krzysztofa Wyszkowskiego i Antoniego Sokołowskiego, stwierdzano m.in.: "Celem Wolnych Związków Zawodowych jest organizacja obrony interesów ekonomicznych, prawnych i humanitarnych pracowników. WZZ deklarują swą pomoc i opiekę wszystkim pracownikom bez różnicy przekonań czy kwalifikacji. (…) Identyfikując się z założycielami pisma +Robotnik+, w nim oraz we własnych wydawnictwach informować będziemy o naszej pracy. Wzywamy wszystkich pracowników, robotników, inżynierów i urzędników do tworzenia niezależnych przedstawicielstw pracowniczych. Droga do celu prowadzić może również poprzez wprowadzanie do Rad Zakładowych niezależnych działaczy, którzy reprezentować będą wyborców uczciwie, broniąc ich interesów".
- To był przełom w dużej mierze, jeżeli chodzi o trójmiejską opozycję. (...) Sama deklaracja mówiła także o potrzebie demokratyzacji ustroju PRL, ale wprost nie stawiała zadań politycznych przed tą organizacją - mówił dr Piotr Brzeziński z Biura Badań Historycznych IPN w Gdańsku. - W dużej mierze chodziło o kwestie socjalne i o to, żeby władze przestrzegały praw i poszanowały godności pracowników - tłumaczył dr Brzeziński.
Znaczenie WZZ dla powstania Solidarności w 1980 roku
Gość audycji dr Piotr Brzeziński wyjaśnił jak dużą rolę odegrało powstanie Wolnych Związków Zawodowych na NSZZ "Solidarność".
- Przebieg wydarzeń w PRL dowiódł, że bez WZZ, bez ich postulatów powstanie "Solidarności" mogło być bardzo utrudnione - powiedział ekspert. - Jeżeli spojrzymy na postulaty WZZ i na 21 postulatów ze Stoczni Gdańskiej widać tam dużą zbieżność- dodał dr Brzeziński.
W audycji mowa była także o roli masakry w Gdyni w grudniu 1970 roku w powstaniu WZZ, znaczeniu WZZ, celu jaki im przyświecał, reakcji władz PRL (nazwano organizatorów "opozycją autobusową") oraz Moskwy.
Ponadto w audycji:
- 22 kwietnia 1920 roku w Warszawie został podpisany pakt Piłsudski-Petlura skierowany przeciwko wspólnemu wrogowi Rosji bolszewickiej. Piłsudski podpisując porozumienie z atamanem Symonem Petlurą realizował swój plan stworzenia strefy buforowej między Polską a Rosją, aby zmienić sytuację na wschodnich rubieżach Rzeczypospolitej. Nadal nie było jasne jaka będzie nasza granica wschodnia. Od 14 lutego 1919 roku trwała wojna polsko-bolszewicka. A Petlura dążył do powstania niepodległej Ukrainy. O początku, przebiegu i znaczeniu tej historii opowiedział prof. Mirosław Szumiło z Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej i IPN.
- opowiedzieliśmy o książce "Policja granatowa w Generalnym Gubernatorstwie w latach 1939-1945" red. Tomasz Domański i Edyta Majcher-Ociesa. Policja granatowa została powołana przez Niemców na terenie GG. O jej powstaniu, działalności, losach jej funkcjonariuszy po zakończeniu II wojny światowej będzie mówił Tomasz Domański.
- w cyklu "Było, będzie": m.in film o obronie krzyża w Nowej Hucie w kwietniu 1960 roku, propozycje ciekawych artykułów z Portalu Przystanekhistoria.pl (w tym o Kazimierzu Pużaku).
Audycja powstała we współpracy z Instytutem Pamięci Narodowej i portalem przystanekhisotria.pl
***
Tytuł audycji: Przystanek Historia
Prowadzi: Dorota Truszczak
Materiały: Justyna Majchrzak, Katarzyna Semaan
Goście: dr Piotr Brzeziński (IPN w Gdańsku), prof. Mirosław Szumiło (Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej i IPN)
Data emisji: 29.04.2020 r.
Godzina emisji: 19.07
ans
