Książka "Miejski grunt. 250 lat polskiej gry z nowoczesnością" otrzymała już dwie nagrody, im. Marcina Króla oraz im. Jana Długosza, nominowana jest także do Nagrody Kazimierza Moczarskiego.
Rafał Matyja, Miejski grunt. 250 lat polskiej gry z nowoczesnością - okładka
W Kongresówce - pozytywny bilans do 1830
Książka opowiada o kilkudziesięciu miastach ziem polskich i o ich historii na przestrzeni ostatnich 250 lat. Na przykładzie opisywanych ośrodków profesor Matyja snuje opowieść, jak próbowano unowocześniać Polskę i w jakim stopniu się to udało.
25:39 rozmowy-po-zmroku-miejski-grunt- 2022_11_07-21-29-40.mp3 Prof. Rafał Matyja o swojej książce "Miejski grunt. 250 lat polskiej gry z nowoczesnością" (Rozmowy po zmroku/Dwójka)
- Gdybyśmy liczyli np. do roku 1830, czyli do istnienia Kongresówki, a zarazem do okresu, kiedy w Galicji o zmianach było bardzo trudno mówić, takich, które potem były źródłem sukcesu miast po roku 1860, po reformie samorządowej i później, bilans do roku 1830 dla Kongresówki jest dość dobry. Opisuję dwa miasta, które zawdzięczają temu okresowi swoje prosperity, szansę istnienia: miasto przemysłowe Łódź i miasto, które powstało znacznie później, ale fundament przemysłowy został położony wtedy, Dąbrowę Górniczą. To lata 30. W przypadku Dąbrowy Górniczej nie kończy się historia na 1830 roku, w przypadku Łodzi też się nie kończy, ale fundament jest położony przez władze Królestwa Kongresowego - mówił gość radiowej Dwójki.
Czytaj także:
Zabór pruski - w awangardzie nowoczesności?
Książka rozpoczyna się od końcówki XVIII wieku, upadku Rzeczypospolitej i pojawienia się zaborów. Autor porównuje losy miast w trzech polskich zaborach. Zabór pruski może się wydawać tym, który niósł nowoczesność w największym stopniu.
- Poznań jest wyjątkowy jak na całe ziemie zaboru pruskiego, bo jest miastem silnej rywalizacji mieszczańskiej polsko-niemieckiej. Jest miastem, gdzie powstają pewne instytucje, chociaż jeśli zapytamy, co różni Poznań od Krakowa, to [jest to] brak samorządu, ale i brak instytucji intelektualno-kulturalnych. Poznań startuje z uniwersytetem znacznie później, ma odczuwalną długo słabość: jest miastem kupieckim, ale nie jest ośrodkiem intelektualno-kulturalnym na miarę Krakowa, mimo podobnych szans. Powiedziałbym, że jest to nowoczesność, ale bez nadbudowy - kontynuował profesor Matyja.
***
Tytuł audycji: Rozmowy po zmroku
Prowadził: Antoni Dudek
Gość: prof. Rafał Matyja (Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie)
Data emisji: 7.11.2022
Godzina emisji: 21.30
djr/kor
