"Wielki strach" Juliana Stryjkowskiego – Lwów pod sowiecką okupacją

Ostatnia aktualizacja: 17.09.2022 11:00
17 września mija kolejna, 83. rocznica napaści ZSRR na Polskę. Łatwo, zbyt łatwo zapominamy, że Polska była od 1939 roku okupowana przez dwa państwa: Niemcy i Rosję Sowiecką. I ta druga okupacja, terytorialnie większa od niemieckiej, miała równie tragiczne skutki. Tysiące, setki tysięcy ofiar, zsyłki, głód, ale czymś równie tragicznym, czymś, co zatruło umysły wielu ludzi, był strach, wielki strach.
Julian Stryjkowski w Sopocie w 1975 roku
Julian Stryjkowski w Sopocie w 1975 rokuFoto: Narodowe Archiwum Cyfrowe

"Wielki strach" to też tytuł powieści Juliana Stryjkowskiego, a rozmawialiśmy o niej w audycji z pisarzem Wojciechem Chmielewskim. Ta powieść wyszła po raz pierwszy w roku 1980 w Niezależnej Oficynie Wydawniczej, największym wydawnictwie II obiegu.

Mojego gościa zapytaliśmy, kim jest bohater powieści. Ta powieść bowiem nie zaczyna się w 1939 roku. Przed wojną jego matka, syjonistka, wyjeżdża do Palestyny, on sam natomiast garnie się do komunizmu, staje się jego żarliwym wyznawcą. Pytaliśmy, czy to jest powieść autobiograficzna. Rozmawialiśmy o tym, czy bohater powieści jest typowym mieszkańcem Lwowa - a jeśli nie, to co go od takiego odróżnia - o jego pracy w "Czerwonym Sztandarze" i w teatrze. Także o tym, co powodowało tytułowy wielki strach.

Powieść Juliana Stryjkowskiego to tylko przyczynek do dyskusji o sowieckiej okupacji Polski w latach 1939-1945. Przyczynek szczególny, nietypowy dla ogromnych rzesz Polaków. Przyczynek jednak ważny, może przede wszystkim z literackiego punktu widzenia. Bo przy gigantycznej ofercie powieściowej dotyczącej okupacji niemieckiej, ta sowiecka nie dała nam prawie żadnych literackich świadectw.


Posłuchaj
49:15 Strefa literatury Dwójka 16 wrzesień 2022 21_47_52 v1.mp3 "Wielki strach" Juliana Stryjkowskiego – Lwów pod sowiecką okupacją (Strefa literatury/Dwójka)

 

***

Tytuł audycji: Strefa literatury

Prowadził: Wacław Holewiński

Data emisji: 16.09.2022

Godzina emisji: 21.30

Czytaj także

Julian Stryjkowski. Piewca "narodu, którego już nie ma"

Ostatnia aktualizacja: 08.08.2023 05:40
– Cel, jaki postawiłem sobie w swoim pisarstwie, to uratowanie pamięci narodu, postawienie, wedle moich skromnych sił, pomnika dla narodu, który zginął – mówił Julian Stryjkowski w Polskim Radiu w 1975 roku. 8 sierpnia mija 27. rocznica śmierci pisarza. 
rozwiń zwiń