29:20 Dwójka 2021_04_14 O wszystkim z kulturą.mp3 Rozmowa o Kresach z Jerzym Gizellą (O wszystkim z kulturą/Dwójka)
Kresy zajmują w literaturze polskiej miejsce szczególne. Pisali o nich najwybitniejsi nasi pisarze, dość przypomnieć Sienkiewicza, Orzeszkową, Herberta, Miłosza. Przez cały PRL trudno było pisać o trudnych relacjach polsko-ukraińskich, polsko-litewskich czy polsko-białoruskich.
Przez Kresy z muzyką i na rowerze
Po latach, w wolnej Polsce, przywracane są świadectwa literackie, które zasadnie świadczą, że te ziemie były często kolebką polskiego patriotyzmu, ale i polskiego męczeństwa. Ale Kresy i to, co pozostało w pamięci przez pokolenia, fascynuje i dzisiejszych pisarzy.
Pojęcie Kresów
- Pojęcie Kresów ewoluowało w ciągu naszej historii. Najstarsze rozumienie Kresów pochodzi z czasów unii w Krewie, gdzie nazywano Kresami ziemie, które graniczyły z historycznym Wielkim Księstwem Litewskim. Taki jest paradoks dziejów, że to pojęcie wchodziło coraz bardziej w głąb kraju. Kresami dziś określamy wszystko to, co wchodziło w przestrzeń I i II Rzeczpospolitej - mówił Jerzy Gizella.
Dzisiaj większość Polaków myśli, że Kresy to Wilno, Lwów, Grodno, a tak naprawdę jest to inny obszar, dużo dalej wysunięty na Wschód.
Czytaj także:
"Kresy (literackie) bez granic"
W swojej najnowszej książce Jerzy Gizella zamieścił 33 szkice przywołując m.in. takie nazwiska: Barbara Toporska, Florian Czarnyszewicz, Zygmunt Haupt, Wiesław Helak, Aleksander Jurewicz, Eustachy Rylski, Zofia Kossak, Michał K. Pawlikowski.
- Ci ludzie mieli dusze nieograniczone. Tego dzisiaj się już nie spotyka. Żyjemy w czasach stłumienia człowieka do wewnątrz - mówił autor.
Unikatowy album „Kresy. Śladami wielkich Polaków”
- Wychowanie ludzi na Kresach było inne niż w centrum Polski. Mieli nieograniczoną przestrzeń do eksploracji. Umieli strzelać, jeździć konno, polowali. To stwarzało inny typ człowieka. Przejawiało się także w polityce i w pisarstwie - tłumaczył Jerzy Gizella.
***
Tytuł audycji: O wszystkim z kulturą
Prowadził: Wacław Holewiński
Gość: Jerzy Gizella (poeta, krytyk, tłumacz)
Data emisji: 14.04.2021
Godzina emisji: 17.30
nk
